Maciej Popko
Maciej Popko
Państwo działania
|
Polska
|
Data i miejsce urodzenia
|
3 grudnia 1936 Częstochowa
|
Data i miejsce śmierci
|
22 listopada 2014 Warszawa
|
profesor nauk humanistycznych
|
Specjalność: historia i religie Wschodu Starożytnego, kulturoznawstwo, kulturoznawstwo – orientalistyka, językoznawstwo, religioznawstwo
|
Alma Mater
|
Uniwersytet Warszawski
|
Profesura
|
1987
|
Nauczyciel akademicki
|
Uczelnia
|
Uniwersytet Warszawski; Wydział Orientalistyczny; Zakład Wschodu Starożytnego
|
Maciej Norbert Popko (ur. 3 grudnia 1936 w Częstochowie, zm. 22 listopada 2014 w Warszawie)[1][2] – polski orientalista, hetytolog, doktor habilitowany, profesor zwyczajny w Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Taternik, alpinista, grotołaz, ratownik w Grupie Tatrzańskiej GOPR[3], organizator i kierownik polskich wypraw eksploracyjnych w góry Azji.
Życiorys
Maturę zdał w II Liceum Ogólnokształcącym im. Romualda Traugutta w Częstochowie. Odbył studia włókiennicze w Łodzi, a w latach 1958–1963 studiował filologię w Warszawie, gdzie zatrudnił się na Uniwersytecie Warszawskim. Naukowo zajmował się przede wszystkim starożytną Anatolią. Doktoryzował się w 1968, profesorem nadzwyczajnym został 30 października 1987, a zwyczajnym w 1992. Pracował na Wydziale Orientalistycznym. Był jednym z najważniejszych światowych autorytetów w zakresie historii i języka Hetytów. Był członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN, któremu przewodniczył w latach 1990–1992[4]. Został pochowany w Warszawie, na Cmentarzu Północnym (Wólka Węglowa)[3].
Działalność wspinaczkowa
Działał w Klubie Wysokogórskim, Stołecznym Klubie Tatrzańskim, Speleoklubie Warszawskim oraz Uniwersyteckim Klubie Alpinistycznym w Warszawie. Wspinał się latem i zimą w Tatrach (od 1953), Dolomitach (1 polskie przejścia drogi Soldy na Marmoladzie i drogi Comiciego na Cima Grande di Lavaredo) i Alpach Francuskich (1 polskie przejście pn. ścianą Aiguille de Triolet, 1965). Kierował pionierskimi wyprawami w góry Cilo w Turcji (1967, 1968) oraz wyprawą w góry Wachanu w Afganistanie, na pograniczu Pamiru i Hindukuszu. W tej ostatniej uczestniczył m.in. w zdobyciu dziewiczych szczytów w otoczeniu doliny Purwakszan: szczyt bez nazwy (6110 m n.p.m.), Kohe Purwakszan (6080 m n.p.m.) i szczyt bez nazwy (5950 m n.p.m., samotnie). Opublikował szereg artykułów o górach i wyprawach górskich i speleologicznych, m.in. w czasopismach „Poznaj Świat”, „Taternik” i „Wierchy”[3]. Był redaktorem i współautorem jednego z najlepszych polskich podręczników wspinaczki pt. „Alpinizm” (wyd. 1971 i 1974).
Dzieła
- Turcja (Wiedza Powszechna, Warszawa 1971, 1984, 1987),
- Góry pod półksiężycem, (Iskry, Warszawa 1974),
- Mitologia hetyckiej Anatolii (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1976, 1980, 1987),
- Religie starożytnej Anatolii (Iskry, Warszawa 1980),
- Magia i wróżbiarstwo u Hetytów (PIW 1982),
- Wierzenia ludów starożytnej Azji Mniejszej (Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989),
- Huryci (PIW, Warszawa 1992, 2005),
- Zippalanda, ein Kultzentrum im hethitischen Kleinasien (Universitätsverlag C. Winter, Heidelberg 1994),
- Religions of Asia Minor (DIALOG, Warszawa 1995),
- Ludy i języki starożytnej Anatolii (DIALOG, Warszawa 1999, ISBN 83-88238-01-9).
- Völker und Sprachen Altanatoliens (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2008, ISBN 978-3-447-05708-0).
- Arinna, eine heilige Stadt der Hethiter (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2009, ISBN 978-3-447-05867-4).
Osiągnięcia wspinaczkowe
Zestawienie najważniejszych przejść[4]:
Data
|
Szczyt
|
Droga
|
Osiągnięcie
|
Towarzysze
|
1 kwietnia 1957
|
Mięguszowiecki Szczyt
|
N-E filar
|
IV przejście zimowe, I jednodniowe zimowe
|
H. Furmanek
|
24 sierpnia 1957
|
Mięguszowiecki Szczyt Czarny
|
N-E grzęda z dolnym urwiskiem
|
I przejście
|
Krystyna Sałyga-Dąbkowska
|
15 lipca 1958
|
Kazalnica Mięguszowiecka
|
przez Sanktuarium
|
I przejście
|
Jan Długosz
|
14 marca 1960
|
Mały Młynarz
|
N ściana, droga Korosadowicza
|
I przejście zimowe
|
Jan Mostowski
|
20 kwietnia 1960
|
Hruby Wierch
|
N ściana i Grań Hrubego do końca
|
I przejście zimowe
|
Stanisław Biel
|
12 lipca 1960
|
Pośrednia Bednarzowa Turnia
|
N filarem
|
I przejście
|
L. Saduś
|
30 stycznia 1961
|
Żabi Szczyt Wyżni
|
N-E filarem
|
I przejście zimowe
|
A. Drescher, C. Mielczarek
|
6 kwietnia 1961
|
Kazalnica Mięguszowiecka
|
"lewa", drogą Długosza
|
II przejście zimowe, I jednodniowe zimowe
|
Z. Jurkowski
|
22 kwietnia 1961
|
Ciężki Szczyt
|
N-E ścianą, drogą Stanisławskiego
|
I przejście zimowe
|
Bronisław Kunicki
|
10 lutego 1962
|
Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem
|
wprost od N
|
II przejście zimowe
|
G. Małaczyński
|
14 kwietnia 1962
|
Żabi Szczyt Wyżni
|
lewą częścią N ściany, drogą Orłowskiego
|
I przejście zimowe
|
A. Heinrich, L. Saduś, R. şki
|
26 kwietnia 1962
|
Skrajna Bednarzowa Ławka
|
N żleb
|
I przejście zimowe
|
G. Małaczyński, L. Saduś, R. Zawadzki
|
26 lipca 1962
|
Mniszek
|
E ściana, direttissima
|
I przejście
|
Józef Nyka
|
29-30 sierpnia 1962
|
Marmolada
|
S ściana, via Solda
|
pierwsze polskie VI+ w Dolomitach
|
R. Zawadzki
|
3-4 kwietnia 1963
|
Mięguszowiecki Szczyt
|
E ściana, droga Kurczaba
|
I przejście zimowe
|
Z. Jurkowski, Janusz Kurczab
|
kwiecień 1963
|
Rysy
|
lewą depresją wschodniej ściany
|
I przejście zimowe
|
Jacek Hanasiewicz, A. Mróz
|
23 lipca 1963
|
Orla Ściana
|
|
I przejscie
|
K. Paliwoda
|
2 sierpnia 1963
|
Kazalnica Mięguszowiecka
|
filarem
|
I przejście jednodniowe
|
M. Pogorzelski
|
18 lipca 1967
|
Ararat
|
|
II wejście polskie
|
A. Kuś, A. Mróz, J. Tuszyński
|
15 lipca 1968
|
Genişkaya (Turcja)
|
N-E filar
|
I przejście
|
J. Tuszyński
|
24 lipca 1968
|
Keskin Tepe (Turcja)
|
E żebro
|
I przejście
|
K. Wieteska
|
29 grudnia 1969
|
Mięguszowiecki Szczyt Czarny
|
N-E grzędą z dolnym urwiskiem
|
I przejście zimowe
|
K. Wieteska
|
10 kwietnia 1971
|
Mięguszowiecki Szczyt Czarny
|
środkową częścią N ściany
|
I przejście
|
R. Wrona
|
27 sierpnia 1973
|
Świstowy Szczyt
|
prawym żebrem W ściany
|
I przejście
|
Tomasz Łubieński
|
12 kwietnia 1974
|
Mały Kościół
|
lewym filarem N-E ściany
|
I przejście
|
M. Mikołajczyk
|
14 kwietnia 1974
|
Strzelecka Turnia
|
N filarem S ściany
|
I przejście zimowe (?)
|
M. Mikołajczyk
|
16 sierpnia 1974
|
Turnia ponad Kościół
|
środkowym żebrem E ściany
|
I przejście (wg Stanislava Samuhela)
|
M. Mikołajczyk
|
3 września 1974
|
Wielki Kościół
|
N-E filarem, Granią Dziadków
|
I przejście (?)
|
M. Mikołajczyk
|
22 lipca 1975
|
Koh-e Wedel (Afganistan, góry Koh-e Wachan)
|
|
I wejście
|
M. Mikołajczak
|
26 lipca 1975
|
Koh-e Purwakszan (Afganistan, góry Koh-e Wachan)
|
|
I wejście
|
M. Mikołajczyk
|
Przypisy
- ↑ GrzegorzG. Głazek GrzegorzG., Zmarł Maciej Popko (1936-2014) [online], wspinanie.pl, 24 listopada 2014 [dostęp 2014-11-25] (pol.).
- ↑ REJESTR SPADKOWY PL: wynik wyszukiwania [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 2022-03-03] .
- ↑ a b c Kronika zmarłych: Maciej Norbert Popko, w: "Wierchy" R. 80 (2014), wyd. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków 2016, ISSN 0137-6829, s. 314
- ↑ a b Józef Nyka, Maciej Popko 1936-2014, w: A/Zero, nr 1/2015, s. 6-9, ISSN 1641-9359
Linki zewnętrzne
Identyfikatory zewnętrzne:
|
|