Powstało około 1315, w wyniku podziału księstwa cieszyńskiego. Od późnego XIII wieku trwała na jego terenie jeszcze wielka akcja osadnicza, tzw. łanowo-czynszowa, a nad rzeką Białą, graniczną z księstwem cieszyńskim, powstała prawdopodobnie bielsko-bialska wyspa językowa, zasilona później przez kolejne fale osadnictwa z krajów germańskich.
Odtąd zwierzchnikiem księstwa stał się mianowany przez polskiego króla starosta; szlachta zachowała odrębne prawa, z własnym sejmem i prawodawstwem. W 1564 roku księstwa oświęcimskie i zatorskie wcielono do Królestwa Polskiego, równocześnie przyłączono je do województwa krakowskiego, jako powiat śląski[7]. Według dwóch dokumentów służących administracji do ściągania podatków: oblaty taryfy łanowej z 1673 oraz taryfy podatkowej Rzeczypospolitej z 1772 roku wynika, że obszar księstw Oświęcimia i Zatora (czyli powiatu śląskiego) liczył łącznie 7 miast (w międzyczasie założono miasta Biała i Zebrzydów) oraz 241 włości z ludnością liczącą 164 577[8].
Po I rozbiorze Polski (1772) tereny dawnego księstwa oświęcimskiego przypadły monarchii austriackiej, wchodząc w skład ziem odtąd nazywanych w skrócie jako Galicja. Uwzględniając dawne księstwo, oficjalna nazwa tej części zaboru austriackiego po III rozbiorze brzmiała: Królestwo Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim i Księstwami Oświęcimia i Zatora. W latach od 1820 do 1850 na mocy patentu Franciszka I ziemie dawnego księstwa oświęcimsko-zatorskiego wyłączono z kraju koronnego Galicji i Lodomerii i włączono je do posiadłości czesko-morawskich, co oznaczało inkorporację do Związku Niemieckiego[9], jednak administracyjnie były nadal częścią Galicji[10].
↑RenataR.Pysiewicz-JędrusikRenataR., AndrzejA.PustelnikAndrzejA., BeataB.KonopskaBeataB., Granice Śląska, Wrocław: Rzeka, 1998, s. 28, ISBN 83-911532-0-7, OCLC43216062.
Bibliografia
Paweł Mostowik: Z dziejów Księstwa Oświęcimskiego i Zatorskiego XII-XVI w. Toruń: 2005. ISBN 83-7441-175-9. Brak numerów stron w książce
Krzysztof Rafał Prokop: Księstwa oświęcimskie i zatorskie wobec Korony Polskiej w latach 1438–1513. Dzieje polityczne. Kraków: PAU, 2002. ISBN 83-88857-31-2.