Kościół zbudowany został w 1570, cztery lata po rozpoczęciu budowy Valletty. Oryginalnie nosił wezwanieśw. Franciszka z Paoli, którego statua znajduje się naprzeciw, na rogu Triq Santa Luċija. Pierwsi Dominikanie, którzy po Wielkim Oblężeniu przybyli do Valletty z klasztoru w Birgu, w tym małym kościele udzielali sakramentów budowniczym nowego miasta oraz jego pierwszym mieszkańcom. W 1571 przenieśli się do swojego nowego kościoła[2][4][5][6][7].
Dawny zwyczaj nakładał na kupców winiarskich z pobliskiego portu ciężar ponoszenia kosztów festynu w święto tytularne kościoła. Ich też staraniem kościół został jakiś czas później przebudowany i odnowiony. Wtedy też zmienione zostało wezwanie kościoła na św. Łucji i św. Wincentego Ferrera[5][6][8][9].
W 1740 biskupPaul Alphéran de Bussan kanonicznie ustanowił w tym kościele III Zakon Minimitów św. Franciszka z Paoli. Dwie małe marmurowe tablice na ścianie kościoła upamiętniają to wydarzenie[2][4][5][7].
Architektura
Wygląd zewnętrzny
Barokowafasada kościoła, do którego wejścia prowadzi pięć kamiennych stopni, zbudowana jest z trzech zatok, z których boczne są węższe od środkowej. Na rogach toskańskiepilastry wznoszące się od połowy wysokości drzwi, wspierające entablaturę rozpiętą na całą szerokość budynku. Środkowa zatoka, oflankowana identycznymi podwójnymi pilastrami, mieści w sobie wejście do kościoła. Prostokątne drzwi z kamiennym profilem zwieńczone są półkolistym frontonem.
Ponad nim duże okno, w kształcie zbliżonym do kwadratu, zakończone lekkim łukiem. Całość dopełnia szeroki profil w kształcie półkola. Nad belkowaniem, na szerokim gzymsietrójkątny fronton o rozpiętości centralnej zatoki, z krzyżem na szczycie. Z tyłu frontonu, wznoszący się nieco ponad wysokość tego ostatniego, ozdobny mur. Całość wieńczy wysoka dzwonnica w formie pojedynczej arkady z trzema dzwonami. W niszach na jej rogach kamienne figury św. Łucji oraz św. Klary, zaś na szczycie figura św. Pawła[1][7][8].
Wnętrze
Wnętrze kościoła jest jednonawowe, przykryte sklepieniem kolebkowym, którego łuki wspierają się na szerokim, biegnącym wokół gzymsie. Podłoga pokryta jest marmurem.
W kościele są trzy ołtarze. Na końcu prezbiterium podniesionego o jeden stopień w stosunku do reszty kościoła, w bardzo płytkiej apsydzie znajduje się ołtarz główny wykonany z marmuru. W jego nastawie ołtarzowej w stylu barokowym, oflankowanej kolumnami korynckimi, obraz tytularny Niepokalane Poczęcie pędzla XVIII-wiecznego maltańskiego artysty Ġiużeppe Pace. Przedstawia on Najświętszą Dziewicę w otoczeniu aniołów, u Jej stóp św. Klara, św. Łucja, św. Wincenty Ferreriusz oraz św. Paweł.
Postać tego ostatniego została domalowana, kiedy kościół przeszedł pod administrację kolegiaty św. Pawła Rozbitka. Po obu stronach ołtarza duże owalne obrazy: Św. Apolonia oraz Św. Agata, oba wyszły w połowie XVII wieku spod pędzla malarza ze szkoły neapolitańskiej.
Ołtarz boczny po prawej stronie od wejścia jest pod wezwaniem św. Franciszka z Paoli. Obraz w ołtarzu, przedstawiający świętego, przypisywany jest malarzowi ze szkoły Mattia Pretiego; jest wielce prawdopodobnym, że wyszedł spod pędzla Marii de Dominici.
Drugi z ołtarzy bocznych poświęcony jest św. Pascalowi Bailonowi; obraz przypisywany jest maltańskiemu artyście Rocco Buhagiarowi (1725–1808).
W kościele znajdują się również figury procesyjne wykonane z papier mâché, a to Św. Franciszek z Paoli, dzieło artysty Karlu Darmanina (1825–1909), oraz tytułowa statua Św. Łucja, dzieło gozańczyka Agostino Camilleriego (1885–1979).
Ponad drzwiami wejściowymi znajduje się nieduża galeria organowa, zdobna w rzeźbione putti oraz muzykujące anioły. Jest tam też XX-wieczny obraz Matka Boża Pocieszenia[4][5][8][9][10][11].
W kościele przechowywane i czczone są relikwie wczesnochrześcijańskiego męczennika św. Lucydiana (Lucjana), którego szczątki sprowadzone zostały do kościoła z katakumb Pryscylli w Rzymie 7 marca 1842[3][6][8][9][11].
Kościół dzisiaj
Kościół jest obecnie dobrze utrzymany. Msze święte odprawiane są w soboty o 18:00[a][3][8].
Święto patronalne
Święto patronalne kaplicy przypada 13 grudnia[10].
The Church of St Lucia. W: Michael Galea: Valletta. Statues, Niches, Small Churches, Public Fountains, Public Clocks, Monuments and Marble Tablets. Valletta: Allied Publications, 2011. ISBN 978-99909-3-163-1. (ang.).