„Hagikaze” był siedemnastym okrętem z serii japońskich niszczycieli typu Kagerō. Były to duże niszczyciele, przystosowane do działań oceanicznych, o wyporności pełnej około 2600 ton, silnie uzbrojone w sześć dział kalibru 127 mm w dwudziałowych wieżach oraz osiem wyrzutni bardzo skutecznych torped kalibru 610 mm, z ośmioma dalszymi torpedami zapasowymi[1].
„Hagikaze” należał do drugiej grupy typu Kagerō, zamówionej w ramach programu z 1939 roku. Budowano go pod numerem 113[2]. Poetycka nazwa, typowa dla japońskich okrętów, oznacza rodzaj wiatru, dosłownie: „wiatr wiejący zanim rozkwita koniczyna”[3].
Stępkę pod budowę okrętu położono 23 maja 1939 roku w stoczni Uraga Dock w Uraga (część Yokosuki), kadłub wodowano 18 czerwca 1940 roku, a okręt oddano do służby 31 marca 1941 roku[4].
Służba
Po wejściu do służby „Hagikaze” został przydzielony do 4. Dywizjonu (Kuchikutai) 4. Eskadry Niszczycieli (Suirai Sentai) 2. Floty – wraz z „Maikaze”, „Arashi” i „Nowaki”. Pierwszym dowódcą był kmdr por. Yoshio Inoue[5].
Działania pierwszego etapu wojny (1941–1942)
Przed rozpoczęciem działań II wojny światowej na Pacyfiku, okręt przypłynął 2 grudnia 1941 roku do Mako na Peskadorach. W pierwszym etapie wojny, „Hagikaze” ze swoim dywizjonem eskortował okręty sił głównych Zespołu Południowego wiceadmirała Nobutake Kondō, osłaniającego inwazję na Malaje, Filipiny, a następnie Holenderskie Indie Wschodnie. Od 4 grudnia operował wraz z flotą z Mako, eskortując też konwoje inwazyjne na Malaje, następnie od 18 stycznia 1942 roku operował z Palau i od 21 lutego z zatoki Staring na Celebesie. Od 25 lutego osłaniał zespół uderzeniowy lotniskowców w działaniach na południe od Jawy, m.in. w ataku lotniczym na Tjilatjap 5 marca. Od 27 marca eskortował zespół zaopatrzeniowy dla lotniskowców operujących na Oceanie Indyjskim, po czym 22 kwietnia powrócił do Yokosuki w Japonii, gdzie został dokowany[5].
Następnie, w dniach 4–5 czerwca 1942 roku, „Hagikaze” pod nowym dowódcą brał udział w osłonie lotniskowców wiceadmirała Nagumo podczas powietrzno-morskiej bitwy pod Midway. Wraz z bliźniaczym „Maikaze” ratował rozbitków z tonącego lotniskowca „Kaga”, po czym pomagał dobić torpedami ciężko uszkodzony „Akagi”. Od 9 czerwca do 12 lipca działał na północnym obszarze operacyjnym, eskortując tam lotniskowiec „Zuihō” i patrolując na południowy wschód od Aleutów[5].
Rejon Wysp Salomona (1942–1943)
14 lipca 1942 r. 4 Dywizjon Niszczycieli został włączony w skład 10. Eskadry Niszczycieli 3. Floty, operującej na obszarze archipelagu Wysp Salomona, gdzie toczyły się intensywne walki o Guadalcanal. Na początku sierpnia „Hagikaze” eskortował dwa transportowce wojska z Saeki (Hiroszima) na Saipan, a następnie Truk. W dniach 16–18 sierpnia wziął udział w nocnej misji transportu żołnierzy z Truk na Guadalcanal (nazywanej przez Amerykanów Tokyo Express), po której 19 sierpnia został poważnie uszkodzony przez lotnictwo amerykańskie. Bomba z bombowca B-17 zniszczyła wieżę artylerii nr 3 na rufie, powodując też zalanie magazynu amunicji, uszkodzenia steru i wałów napędowych, ograniczając prędkość do 6 węzłów. 33 osoby zginęły, a 13 zostało rannych. Dopiero 24 sierpnia niszczyciel dotarł z powrotem do Truk, eskortowany przez bliźniaczy „Arashi”. Po prowizorycznych naprawach, w dniach 1–8 października 1942 roku popłynął na remont do Yokosuki (pod koniec musiał być holowany przez niszczyciel „Yamagumo”)[5].
Po remoncie, od 28 lutego 1943 roku do początku kwietnia „Hagikaze” eskortował okręty pomiędzy Japonią a Truk, a następnie między Truk a Rabaulem. 30 kwietnia i 4 maja pływał w nocnych misjach transportu żołnierzy z wyspy Shortland na Kolombangarę. W czerwcu eskortował lotniskowce „Chūyō” i „Unyō” z Truk do Yokosuki, a w dniach 10-15 lipca, pod nowym dowództwem, osłaniał płynący do Truk zespół floty z Japonii, po czym eskortował stamtąd zespół krążowników i transportowiec wodnosamolotów „Nisshin” z wojskiem do Rabaulu. 21–22 lipca eskortował „Nisshin” w rejsie transportowym wojska na wyspę Shortland, będąc okrętem flagowym dowódcy całego 10. Dywizjonu Niszczycieli kontradmirała Morikazu Osugi, a po zatopieniu „Nisshin” przez lotnictwo, brał udział w ratowaniu rozbitków[5]. 27 lipca „Hagikaze” wyruszył w nocną misję transportu wojska z Rabaulu do zatoki Rekata (wyspa Santa Isabel), a 1 sierpnia – na Kolombangarę[5].
Podczas powtórnej operacji transportu wojska na Kolombangarę 6 sierpnia 1943 roku, „Hagikaze” był okrętem flagowym dowódcy 4. Dywizjonu komandora Kaju Sugiury[6]. Tuż przed północą w nocy z 6 na 7 sierpnia doszło do bitwy w Zatoce Vella, między wyspami Vella Lavella i Kolombangara, w której „Hagikaze” został zatopiony przez amerykańskie niszczyciele USS „Dunlap”, USS „Craven” i USS „Maury”, w rejonie pozycji 7°50′S156°55′E/-7,833333156,916667, wraz z niszczycielami „Arashi” i „Kawakaze”[5]. „Hagikaze”, prowadzący szyk, został trafiony dwiema torpedami, a następnie dobity artylerią i zatonął ok. 0.18[6]. Zginęło 178 członków załogi, ocaleli m.in. dowódca okrętu kmdr ppor. Masahiro Makoshi i dowódca dywizjonu kmdr Kaju Sugiura. 15 października 1943 roku okręt został oficjalnie skreślony z listy floty[5].
↑Podstawowym sposobem zapisu nazwy w tym okresie był zapis od prawej do lewej: ゼカギハ pismem katakana (na burcie) i ぜかぎは pismem hiragana (na rufie). Obecnie znaki zapisywane są od lewej do prawej: ハギカゼ i はぎかぜ , taki zapis też spotykany był na lewej burcie. Nazwa w kanji: 萩風
(ros.) W. Daszjan (В. Дашьян): Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Japonii. Czast 2 (Корабли Второй мировой войны. ВМС Японии. Часть 2), seria Morskaja Kollekcja 7/2004