Barkas B1000 – samochód dostawczy i mikrobus produkowany w latach 1961–1991 we wchodzących w skład zjednoczenia IFA zakładach VEB Barkas-Werke Karl-Marx-Stadt (obecnie Chemnitz) w byłej NRD. Jedyny samochód tej klasy produkowany w NRD.
Historia modelu
Pod koniec lat 50. w NRD podjęto prace nad konstrukcją nowego samochodu dostawczegoBarkas B1000 w celu zastąpienia produkowanego w latach 1954–1961 modelu Barkas/Framo V 901/2 (wywodzącego się jeszcze sprzed wojny i mającego układ klasycznej ciężarówki, z wystającą maską silnika). Nowy model wprowadził nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne, w tym wagonowe nadwozie, a skonstruowany został z wykorzystaniem elementów konstrukcyjnych samochodu osobowegoWartburg 311. Również z tego modelu zastosowano jednostkę napędową, przeznaczoną do napędu Barkasa B1000. Był to początkowo trzycylindrowy, dwusuwowy silnik benzynowy typu AWE 311 o pojemności skokowej 900 cm³ i mocy 43 KM. Jednostka napędowa zblokowana została z 4-biegową manualną skrzynią biegów. Już w 1961 roku zastąpiono go przez zmodernizowany dwusuwowy silnik Wartburga 312 typu AWE 312[1] o pojemności skokowej zwiększonej do 992 cm³, osiągający moc maksymalną 46 KM. Dzięki przedniemu napędowi i niezależnemu zawieszeniu kół, udało się uzyskać równą podłogę w części ładunkowej, z nisko położoną krawędzią ładunkową (440 mm nad ziemią)[2]. Objętość części ładunkowej wynosiła 6,4 m³[3], ładowność 1 tona[1].
Pierwszy prototyp pojazdu w wersji furgon powstał w 1956 roku[1]. Zbudowano ogółem 39 pojazdów serii zerowej (oznaczonych L1), w różnych wersjach nadwoziowych, które testowano w kolejnych latach[1]. 14 czerwca 1961 roku rozpoczęto produkcję seryjną Barkasów B1000, początkowo w wersji furgon[1]. W 1962 roku Barkas został zaprezentowany na Targach Lipskich[4]. W 1964 roku podjęto produkcję ośmioosobowego mikrobusu, w 1965 r. – lekkiej ciężarówki skrzyniowej o ładowności 1050 kg[5]. Nadwozia powstawały w głównych zakładach Barkas-Werke w Karl-Marx-Stadt (obecnie Chemnitz), ostateczny montaż miał miejsce w dawnych zakładach Framo w Hainichen, wchodzących w skład Barkas-Werke[6].
W toku produkcji samochód podlegał niewielkim ulepszeniom, głównie mechanicznym. Od 1972 roku wykorzystywano ulepszony silnik od Wartburga 353 o tej samej pojemności, przy tym zmieniono przełożenia skrzyni biegów i system chłodzenia[5]. W 1974 roku zmodernizowano oświetlenie pojazdu według nowych norm międzynarodowych i dodano tylne światła przeciwmgielne i cofania[5]. W 1975 roku wprowadzono pasy bezpieczeństwa, od 1981 r. – bezwładnościowe[5]. W lipcu 1983 roku przeprowadzono niewielką modernizację wyglądu, wprowadzając m.in. zderzaki z gumową wstawką[5]. W 1984 roku pojawiło się m.in. ogrzewanie tylnej szyby i nowa tablica przyrządów[7]. W czerwcu 1987 roku wprowadzono odsuwane drzwi z prawej strony przedziału transportowego zamiast otwieranych[7].
Jesienią 1989 roku w Lipsku został zaprezentowany model B1000-1, który został wyposażony w czterosuwowy silnik typu BM 880 produkowany na licencji przedsiębiorstwa Volkswagen. Jednostka o pojemności skokowej 1272 cm³ i mocy 58 KM, stosowana była również w samochodzie Wartburg 1.3. Pojazd zaprezentowany na targach miał zmienioną przednią atrapę, która ostatecznie nie przyjęła się w produkcji, lecz powstało kilka prototypów. Seryjna produkcja modelu B1000-1 rozpoczęła się jeszcze w tym samym roku[8] (według innych publikacji 1 września 1990 roku[7]).
Produkcja modeli B1000 zakończona została 10 kwietnia 1991 roku. 22 lutego 1980 roku wyprodukowano 100-tysięczny samochód, a 8 kwietnia 1987 r. – 150-tysięczny[7]. Przez 30 lat wyprodukowano łącznie 175 740 egzemplarzy modelu B1000 i 1961 B1000-1[9]. Z uwagi na małą konkurencyjność z nowocześniejszymi pojazdami zachodnimi, dostępnymi po zjednoczeniu Niemiec w wolnej sprzedaży, produkcja modeli B1000-1 zakończona została 10 kwietnia 1991 roku[10]. W 1993 roku prowadzono rozmowy na temat sprzedaży linii produkcyjnej do Rosji, gdzie ich produkcja miała być podjęta w Zakładach Kirowskich w Petersburgu, z silnikami WAZ-2106, jednak okazało się to nieopłacalne i ostatecznie oprzyrządowanie zezłomowano[11][12].
Samochody Barkas były eksploatowane głównie w NRD, jedynie niewielkie liczby przeznaczano na eksport[3]. Wysokość produkcji samochodów była ograniczona i nie pokrywała pełnego zapotrzebowania rynku wewnętrznego – był to jedyny samochód tej klasy produkowany w NRD. Najwięcej powstało ich w 1974 roku – 8176[5]. W odróżnieniu od np. ZSRR, ich nabywcami mogły być też osoby prywatne, a mikrobusy mogły nabywać ze zniżką rodziny wielodzietne[3]. Dopiero w latach 90. znaczna liczba używanych Barkasów trafiła do krajów byłego ZSRR (częściowo z powracającymi z NRD żołnierzami Zachodniej Grupy Wojsk)[12].
Wersje
Samochody te były produkowane w następujących wersjach:[8]
KA – Kastenwagen – furgon z zamkniętą dwuosobową kabiną, brak przeszklenia części ładunkowej
KM – Kasten-Mehrzweckwagen – furgon towarowo-osobowy, cztero- lub pięcioosobowy (kabina półzamknięta dwuosobowa, 2/3 osoby na drugim rzędzie siedzeń w przedziale ładunkowym), jedno okno boczne po lewej w przedziale ładunkowym i w drzwiach po prawej stronie, ogrzewanie postojowe[3][5]
KB – Kleinbus – mikrobus ośmioosobowy, (kabina półzamknięta dwuosobowa, 6 osób w przedziale ładunkowym na 2 rzędach siedzeń), pełne przeszklenie przedziału ładunkowego, ogrzewanie postojowe[3]
KK – Krankenwagen – karetka pogotowia ratunkowego – nadwozie zwykłe, z pełnym przeszkleniem, częściowo zasłoniętym[3]
KK/SMH-3 – karetka z nowym nadwoziem z tworzyw sztucznych z podwyższonym dachem, produkowana od 1983 roku, karosowana przez Karosseriewerk in Parkentin (produkujące przyczepy kempingowe) i wyposażana przez VEB Labortechnik Ilmenau[3]
HP – Pritschenfahrzeug – ciężarówka skrzyniowa z kabiną dwuosobową
FR – Fahrerhaus-Rahmenausfuehrung – podwozie do zabudowy (istniało 13 wariantów seryjnych zabudowy specjalnej na tym podwoziu, m.in. furgon)[3]
Barkas B1100
W drugiej połowie lat 60. rozpoczęto prace konstrukcyjne nad następcą modelu B1000. Prototypy nowego modelu o oznaczeniu Barkas B1100 zaprezentowane zostały w 1969 roku[10]. W 1972 roku do napędu prototypów zastosowano radziecki 4-cylindrowy, silnik benzynowy typu UZAM-412 o pojemności skokowej 1480 cm3 i mocy 75 KM (z Moskwicza 412)[10]. Produkcji seryjnej nowego modelu nie podjęto ze względu na brak akceptacji ówczesnych władz NRD. Problemem była także ograniczona wielkość produkcji zakładów UZAM, nie zaspokajająca całych potrzeb rynku radzieckiego[10]. Powstały 3 prototypy, jeden z nich znajduje się w muzeum motoryzacji we Frankenberg/Sa.[13].
↑GüntherG.WapplerGüntherG., Framo & Barkas – Die Geschichte der 2-Takt-Transporter aus Sachsen, wyd. 1. Aufl, Thum: WMS-Werbung Thum, 2005, ISBN 3-931770-63-X, OCLC181490280. Brak numerów stron w książce
↑ abcdBarkas B1000, "Awtoliegendy SSSR i Socstran" nr 158, s.12
↑Tim S. Müller: Der technologische Sprung? – Fahrzeugbau in der späten DDR. In: Torsten Meyer, Marcus Popplow, Günter Bayerl (Hrsg.): Technik, Arbeit und Umwelt in der Geschichte. Günter Bayerl zum 60. Geburtstag. Waxmann, 2006, ISBN 3-8309-1685-X
↑ abBarkas B1000, "Awtoliegendy SSSR i Socstran" nr 158, s.13