Vielsalm

Vielsalm
Gemeente in België Vlag van België
Vielsalm (België)
Vielsalm
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Luxemburg Luxemburg
Arrondissement Bastenaken
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
140,7 km² (2022)
91,28%
2,76%
5,97%
Coördinaten 50° 17' NB, 5° 55' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
7.940 (01/01/2024)
50,19%
49,81%
56,43 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
19,47%
60,19%
20,34%
Buitenlanders 7,34% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Elie Deblire (Bourgmestre)
Bestuur Bourgmestre
Zetels
Bourgmestre
Comm'Vous
Ecolo
19
11
5
3
Economie
Gemiddeld inkomen 18.294 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 10,26% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
6690
6690
6692
6698
Deelgemeente
Vielsalm
Bihain
Petit-Thier
Grand-Halleux
Zonenummer 080
NIS-code 82032
Politiezone Famenne-Ardenne
Hulpverlenings­zone Luxemburg
Website www.vielsalm.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Bastenaken
in de provincie Luxemburg
Portaal  Portaalicoon   België

Vielsalm (Waals: Li Viye Såm) is een plaats en gemeente in de provincie Luxemburg in België. De gemeente telt ongeveer 7.900 inwoners.

Zicht op het centrum van Vielsalm vanaf het meer van de Doyards

Toponymie

De naam Vielsalm dateert al uit de Romeinse tijd. Het betekent: Oude Salm(o), naar de gelijknamige rivier de Salm. Vielsalm ontleent zijn naam aan het gelijknamige graafschap. In 1163 werd het graafschap Salm verdeeld in Oppersalm (in de Vogezen) en Oudsalm (in de Ardennen).

Geschiedenis

Prehistorie

De oudste vondsten op het grondgebied van Vielsalm dateren uit de prehistorie.

Gallo-Romeinse tijd

Er is een oude goudmijn aanwezig op het grondgebied van de gemeente, de Trou des Massotais met ontginning vanaf de Keltische tijd (ca. 360 v.C.) tot in de late Gallo-Romeinse periode (ca. 400 n.C.) en toen waarschijnlijk gestopt wegens uitputting [1]. Nu resteert enkel nog een poel in een bos.

Graafschap Salm en Franse tijd

Het graafschap Salm, waartoe Vielsalm behoorde, is gesticht rond het jaar 1000. Het oudste document dat het bestaan van het graafschap bevestigt is gedateerd 1034-1035. In het document wordt comes Gisilbertus de Salm vernoemd, ofwel Giselbert van Luxemburg, een graaf die behoort tot de stichters van het in die tijd zeer belangrijke en uitgestrekte hertogdom Luxemburg.

In 1131 werd voor het eerst melding gemaakt van de ecclesia de Salmes, ofwel de kerk van Salm. Toen bestond de kerk echter al lang en de oprichting ervan is waarschijnlijk te danken aan het apostolisch werk van de monniken van de Abdij van Stavelot, waaraan de kerk ook belastingen verschuldigd was. De parochie Salm was redelijk groot en omvatte naast Vielsalm onder andere ook Grand-Halleux, Petit-Thier, Goronne, Cierreux en Commanster.

Over de eeuwen heen is de bevolking gestegen en dit maakte de parochiekerk te klein. Bovendien was het dorp te ver gelegen voor sommige parochianen. Dit zorgde voor een wens van de bevolking van andere dorpen om een eigen religieus gebouw op te richten, wat ook gebeurde. Grand-Halleux kreeg een kapel in 1430, Commanster in 1683, Goronne in 1691, Burtonville in 1703, Petit-Thier en Cierreux in 1704, Salmchâteau in 1725 en Ville-du-Bois in 1766.

Het hertogdom Salm heeft acht eeuwen overleefd. Op 1 oktober 1795 worden de Oostenrijkse Nederlanden per decreet bij Frankrijk gevoegd. Vielsalm werd deel van het departement Ourthe.

In 1803 werd de parochie Vielsalm ingericht zoals het nu nog altijd zo is. De oude parochie werd opgedeeld in verschillende parochies door het Concordaat van 15 juli 1801. Vielsalm werd meteen ook de hoofdplaats van een decanaat. De nieuwe parochie bevatte Cierreux, Goronne, Grand-Halleux, Petit-Thier en Salmchâteau niet meer. Het verloor later ook nog Commanster in 1835, Ville-du-Bois in 1842 en Burtonville in 1913.

Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en België

In 1815, toen het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd opgericht, werd de plaats deel van de provincie Luik. Drie jaar later werd het bij de provincie Luxemburg gevoegd. De overstap van de parochie Vielsalm van het Bisdom Luik naar het Bisdom Namen volgde pas in 1843.

Rond 1900 was Vielsalm een vakantieoord en jachtplaats voor de burgerij van de Belgische zaken- en financiënwereld.

De huidige gemeente Vielsalm is het resultaat van de fusie van de voormalige gemeenten Vielsalm, Grand-Halleux, Petit-Thier en Bihain in 1977. Ook werden enkele afzonderlijke dorpen bij de nieuwe gemeente gevoegd, namelijk Commanster, Goronne, Provedroux, La Bedinne en enkele huizen van de dorpen Salmchâteau en Sart.

Geografie

Geologisch behoort Vielsalm tot het Massief van Stavelot en het gaf zijn naam aan het Salmien. Het grondgebied van Vielsalm behoort tot de Hoge Ardennen. Baraque de Fraiture (652 m) in Bihain is het hoogste punt van het plateau des Tailles. 's Winters kan hier bij voldoende sneeuw wintersport worden bedreven.

Hydrografie

Door Vielsalm stroomt het riviertje de Salm.

Kernen

Deelgemeenten

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Vielsalm 36,16 4.328 120 82032A
2 Petit-Thier 30,69 619 20 82032B
3 Bihain 49,00 1.579 32 82032C
4 Grand-Halleux 24,83 1.360 55 82032D

Overige kernen

Op het grondgebied van de verschillende deelgemeenten liggen nog volgende kernen: Commanster, Fraiture, Farnières, Hébronval, Jubiéval, Ottré, Petit-Halleux, Poteau, Provèdroux, Regné, Rencheux, Salmchâteau en Ville-du-Bois.

Aangrenzende gemeenten

Het grondgebied van de gemeente Vielsalm is zeer uitgestrekt waardoor zij aan een veelvoud van andere gemeentes grenst, onder andere enkele van de provincie Luik. Zo grenst zij in het noorden aan de gemeente Trois-Ponts, in het oosten aan de gemeente Sankt Vith, in het zuiden aan de gemeentes Gouvy en Houffalize en in het westen aan de gemeentes Manhay en Lierneux.

   Aangrenzende gemeenten   
        Trois-Ponts        
           
 Manhay, Lierneux   Sankt Vith 
           
        Gouvy, Houffalize        

Demografische evolutie

Demografische evolutie voor de fusie

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen
  • 1856: Afsplitsing van Petit-Thier

Demografische evolutie van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[2] Evolutie: 1992=index 100
1992 6.914 100,0
1993 6.962 100,7
1994 6.953 100,6
1995 7.033 101,7
1996 7.032 101,7
1997 7.051 102,0
1998 7.085 102,5
1999 7.076 102,3
2000 7.182 103,9
2001 7.196 104,1
2002 7.254 104,9
2003 7.267 105,1
2004 7.253 104,9
2005 7.315 105,8
2006 7.325 105,9
2007 7.339 106,1
2008 7.407 107,1
2009 7.461 107,9
2010 7.513 108,7
2011 7.505 108,5
2012 7.468 108,0
2013 7.568 109,5
2014 7.574 109,5
2015 7.657 110,7
2016 7.689 111,2
2017 7.783 112,6
2018 7.821 113,1
2019 7.814 113,0
2020 7.886 114,1
2021 7.879 114,0
2022 7.891 114,1
2023 7.942 114,9
2024 7.940 114,8

Cultuur

Evenementen

's Zomers, op 21 juli, trekt het plaatsje veel toeristen bij de "bosbessenfeesten". Wegens zijn bosrijke omgeving is Vielsalm immers "la capitale des Myrtilles". Er wordt altijd een carnavalesk defilé georganiseerd met de beroemde macrales, een soort heksen.

Bezienswaardigheden

De gemeente Vielsalm heeft onder andere de volgende bezienswaardigheden:

Verkeer en vervoer

Wegennet

De gemeente is goed ontsloten door middel van de E25, Luik - Bastenaken, via de afrit bij Baraque de Fraiture. Tevens kan men Vielsalm bereiken door de oostelijker gelegen E42, Verviers-Prüm, bij Sankt Vith te verlaten.

De belangrijkste wegen in en rond Vielsalm zijn:

Trein

Station Vielsalm is gelegen aan spoorlijn 42 tussen Luik en Luxemburg. Inmiddels gesloten spoorwegstations zijn: station Grand-Halleux, station Rencheux en station Salmchâteau.

Politiek

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij 10-10-1976[3] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[4] 14-10-2012[5] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 17 % 17 % 17 % 17 % 19 % 19 % 19 % 19 % 19
Ren Reg1 / GN2 / PSC3 / POUR4 / cdH5 / Bourgmestre6 29,951 5 24,952 4 37,041 7 40,493 8 36,04 7 34,165 7 44,626 10 54,856 11 68,406 14
ECOLO1/ Alter-NativeC - 4,191 0 4,261 0 4,501 0 8,571 1 15,111 2 15,131 2 18,991 3 31,60C 5
Remacle1 / L.Bourg.2 / BOURGMA / UNISB / Mayeur3 / Comm'Vous4/ Alter-NativeC 49,011 9 54,471 11 44,572 8 48,2A 9 55,42B 11 33,33 7 25,463 5 26,164 5
CN1 / SC2 / Int.Com.3 / BOURGMA / UNISB / GERER4 / IC5 21,041 3 15,922 2 14,133 2 17,424 3 14,795 2 - -
RW - 0,48 0 - - - - - - -
IC - - - 6,81 0 - - - - -
Totaal stemmen 4686 4754 4792 4879 4966 5125 5026 5282 5059
Opkomst % 94,72 93,84 92,53 93,30 88,83 89,45 85,18
Blanco en ongeldig % 1,81 3,53 4,01 4,88 6,77 5,37 6,23 8,08 8,68

Economie

In de gemeente ligt het bungalowpark Les Ardennes van de keten Center Parcs. Het werd in 1992 geopend onder de vlag van Sunparks, maar werd in 2017 overgenomen.

Stedenbanden

Geboren in Vielsalm

Trivia

Het Suske en Wiske-verhaal De macabere macralles speelt zich grotendeels af in Vielsalm, de bosbessen en Gustine Maca (een vermeende heks) spelen een belangrijke rol.

De tv serie Public Enemi speelt grotendeels af in Vielsart. Dat is een fictief dorp en heeft niets met Vielsalm van doen.

Zie ook

Op andere Wikimedia-projecten

Zie de categorie Vielsalm van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.