Station Antwerpen-Oost

Station Antwerpen-Oost
Station Antwerpen-Oost
Opening 1 februari 1879 (goederen), 15 mei 1930 (reizigers)
Sluiting 10 december 2011
Telegrafische code GNS
Lijn(en) 12 - 27A
Reizigerstellingen[1]
  •  Weekdag
  •  Zaterdag
  •  Zondag 		(2009)
74
23
11
Beheerder NMBS
Architectuur
Aantal sporen 4
Aantal perronsporen 3
Aantal perrons 3
Ligging
Coördinaten 51° 12′ NB, 4° 26′ OL
Externe link  Stationsinformatie NMBS
Station Antwerpen-Oost (Belgisch spoorwegstation)
Station Antwerpen-Oost
Portaal  Portaalicoon   Openbaar vervoer

Station Antwerpen-Oost is een voormalig treinstation op spoorlijn 12 tussen Antwerpen-Centraal en Roosendaal. Het station werd geopend in 1879 als station Borgerhout. In 1930 werd het vernoemd naar station Antwerpen-Oost. In december 2011 sloot het station nadat het reizigersverkeer tussen Roosendaal en Antwerpen gebruik ging maken van een treintunnel naar Antwerpen Centraal waardoor er geen reizigerstreinen meer reden langs Antwerpen-Oost.

1879-1905 (nu: Antwerpen-Centraal)

Het allereerste gebruik van de benaming Antwerpen-Oost was voor het station dat van 1836 tot 1905 aan het Koningin Astridplein in Antwerpen stond, het huidige Station Antwerpen-Centraal. In 1873 werd de rechtstreekse verbinding naar het station Antwerpen-Dokken en -Stapelplaatsen en het station Antwerpen-Dam richting Nederland verbroken en het station werd een kopstation. Hoewel het station oorspronkelijk het achtervoegsel (Borgerhout) kreeg om het te onderscheiden van het Gare Centrale aan de Oudeleeuwenrui (een goederenstation), werd de naam in 1879 definitief gewijzigd in Antwerpen-Oost en werd de naam Borgerhout gegeven aan een nieuw goederenstation langs het ringspoor.

In 1905 werd een nieuw stationsgebouw geopend en de naam veranderd in Antwerpen-Centraal. De naam Antwerpen-Oost kwam nu vrij voor het volgende station.

1930-2011

Op de plaats van het huidige station Antwerpen-Oost, bevond zich het in 1879 geopende goederenstation Borgerhout op het in 1873 aangelegde oostelijk ringspoor om de stad, dat in het begin van de 20e eeuw werd verhoogd. In 1924 werd naast spoorlijn 12 spoorlijn 27A aangelegd. De daarmee verbonden aanleg van het station Antwerpen-Noord maakte het goederenstation in Borgerhout overbodig.

Om het kopmaken van de internationale treinen in het kopstation Antwerpen-Centraal te vermijden, besloot men om Antwerpen-Oost vanaf 1930 te gebruiken als internationaal reizigersstation. Het stationsgebouw uit 1930 werd ontworpen door architect Paul Nouille, die graag geometrische vormen gebruikte. Zo wordt de ingang door twee pijlers met geometrische motieven geflankeerd.

Het huidige stationsgebouw werd gebouwd in 1960, met duidelijke invloeden van Expo 58. De architect was Maurice Léonard-Etienne.

Het station deed tot 1 juni 1975 dienst als internationaal reizigersstation voor Antwerpen (voor treinen die niet via Antwerpen-Centraal reden), waarna deze rol werd overgenomen door station Antwerpen-Berchem.

Sinds 11 december 2011 maakt de L-trein tussen Antwerpen-Centraal en Roosendaal gebruik van de tunnel onder Antwerpen. Sindsdien stopt er geen enkele reizigerstrein meer in Antwerpen-Dam en -Oost.

In 2020 werden de sporen 1 en 2 buiten gebruik gesteld en de ruimte tussen het perron 1 en het eilandperron 2-3 met aarde opgevuld. Het is de bedoeling om de voetgangers- en fietsverbinding tussen de Draakplaats en het Luitenant Naeyaertplein langs de Omheining der Statie van Borgerhout over de Plantin en Moretuslei terug te herstellen. De sporen 3 en 4 zijn voor spoorlijn 12 bedoeld en naast het eilandperron 4-5 zijn de sporen 5 en 6 voor goederenspoorlijn 27A bedoeld.

Een meterspoorlijn verbond het station met de Draakplaats via een helling. De wissels werden ondertussen uitgebroken. Dit meterspoor werd gebruikt om materiaal voor de bouw van de Antwerpse premetro vanaf het station Antwerpen-Oost via het tramspoor naar de bouwplaats in de premetro te vervoeren.

Toekomst

Buurtbewoners en actiegroepen vragen regelmatig om de opening van stations Antwerpen-Oost en Antwerpen-Dam, maar de aanleg van het spoorpark lijkt erop te wijzen dat dit uitgesteld zal worden.[2]

Buurtbewoners vragen om de onderdoorgang onder de sporen van het station Antwerpen-Oost te verlengen en zo verbinding te maken met de Minckelerstraat van Nieuw-Zurenborg.[3]

In het voorjaar van 2024 werden de eilandperrons 2-3 en 4-5 van het voormalige station Antwerpen-Oost afgebroken.

Reizigerstellingen

De grafiek en tabel geven het gemiddeld aantal instappende reizigers weer op een week-, zater- en zondag.[4]

Tabel: aantal instappende reizigers station Antwerpen-Oost
Weekdag Zaterdag Zondag
1977 353 63 99
1978 332 70 56
1979 451 70 62
1980 337 59 49
1981 354 49 44
1982 273 65 34
1983 291 56 49
1984 312 59 58
1985 236 41 46
1986 209 51 58
1987 214 57 37
1988 231 54 49
1989 204 57 50
1990 254 43 43
1991 219 42 72
1992 229 54 56
1993 137 43 31
1994 141 41 43
1995 123 44 37
1996 183 49 34
1997 162 68 34
1998 1 114 55 46
1999 185 28 30
2000 185 46 40
2001 224 55 33
2002 162 33 25
2003 177 45 35
2004 154 48 28
2005 153 28 23
2006 114 28 26
2007 124 48 40
2008 - - -
2009 74 23 11
Station Antwerpen-Oost, de eilandperrons 2-3 en 4-5 richting Borgerhout
Station Antwerpen-Oost, eilandperron 2-3 met donkere wolken richting Borgerhout
Station Antwerpen-Oost, eilandperron 2-3 richting Zurenborg
Spoorwegterrein vanaf het station Antwerpen-Oost richting Zurenborg
Zie de categorie Antwerpen-Oost train station van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.