Saturnus verslindt een zoon (Rubens)

Saturnus verslindt een zoon
Saturnus verslindt een zoon
Kunstenaar Peter Paul Rubens
Jaar ca. 1636-1637
Techniek olieverf op doek
Afmetingen 182,5 × 87 cm
Museum Museo del Prado
Locatie Madrid
RKD-gegevens
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur

Saturnus verslindt een zoon is een schilderij van Peter Paul Rubens uit 1636-1637 in het Museo del Prado van Madrid.

Voorstelling

Met verontrustende directheid toont Rubens het mythologische verhaal waarin de god Saturnus zijn kinderen opvreet om de macht te behouden. De zeis waarop hij steunt, herinnert eraan dat Saturnus een landbouwgod was. Bovenal schiep Rubens een zinnebeeld van de kosmische noodzakelijkheid waarmee de tijd alles verslindt wat hij voortbrengt.[1]

Bijzonder zijn de drie sterren die bovenaan zijn weergegeven.[2] Ze komen overeen met de eerste beschrijving van Saturnus door Galileo Galilei, wiens telescoop nog niet sterk genoeg was om de ringen van de planeet waar te nemen. Het toont dat Rubens zich bekommerde om de nieuwste astronomische kennis.

Thema

Het schilderij maakte deel uit van een mythologische cyclus voor de Torre de la Parada van koning Filips IV van Spanje. Rubens moest hiervoor putten uit de Metamorphoses van Ovidius. Het verhaal van Saturnus komt voor in diens Fasti (IV, 197-200) en gaat terug op de Theogonie van Hesiodos (453-467). Schilderkunstig was het thema eerder behandeld door Maarten van Heemskerck (ca. 1545) en door Vasari in de Saturnuscyclus van het Palazzo Vecchio (ca. 1558). De versie van Rubens in de Spaanse koninklijke collectie was blijkbaar een directe invloed voor Francisco Goya (ca. 1798).

Literatuur

  • Svetlana Alpers, The Decoration of the Torre de la Parada, 1971, p. 259-260. ISBN 0714814032
  • Frans Baudouin, "Peter Paul Rubens en Galileo Galilei: een minder bekende bladzijde uit de Europese cultuurgeschiedenis" in: Studia Europaea, I, 1995, p. 69-94

Voetnoten

  1. Nils Büttner, Rubens. De schilder van mythen en goden, 2020, p. 78
  2. Rubens et le mystère des étoiles saturniennes, Ligne de science, 23 augustus 2019
Zie de categorie Saturn devouring a Son (Rubens - Museo del Prado) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.