Romeinse Curie

De Sint-Pietersbasiliek bij avond

De Romeinse Curie (Latijn: Curia Romana) is het bestuursapparaat van de paus en wordt gevormd door de organen van de Heilige Stoel die de paus bijstaan in het vervullen van zijn taken als hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk.

Het woord curie is afgeleid van het Latijnse curia, dat verwijst naar de plaats waar in de klassieke oudheid de Romeinse senaat vergaderde. Later werd de term gebruikt om het paleis van de vorst aan te duiden en stilaan ook voor het ‘vorstelijke huis’, de hofhouding die de vorst bijstond in zijn bestuurstaak.

De term curie wordt ook wel gebruikt voor de bestuursorganen van een bisdom. In dat geval gaat het om een diocesane curie.

Geschiedenis

In de middeleeuwen was er een strijd tussen de macht van de concilies (conciliarisme) en de hofhouding van de paus: de curie.

Hoewel paus Martinus V (1417-1431) door het Concilie van Konstanz (1414-1418) werd gekozen om uit de strijd tussen drie pausen te geraken, nam hij geen enkele bevoegdheid aan uit handen van de curie. Ook zijn opvolger paus Eugenius IV (1431-1447) ontbond ijlings het Concilie van Bazel (in 1433) toen dat te veel weerstand bood.

Met het Motu proprio Integrae servandae van 7 december 1965 gaf paus Paulus VI nieuwe statuten aan het Heilig Officie, dat sindsdien Congregatie voor de Geloofsleer heette. De apostolische constitutie Regimini Ecclesiae Universae van deze paus van 15 augustus 1967 bevatte een algehele reorganisatie van de curie en wordt gezien als de grondwet van de Heilige Stoel. Het aantal congregaties werd beperkt tot maximaal tien en vele veranderden van naam. Er kwamen raden en secretariaten bij en ook de bevoegdheid van het staatssecretariaat werd ingrijpend gewijzigd.

Met de apostolische constitutie Pastor Bonus van 28 juni 1988 voerde paus Johannes Paulus II een nieuwe hervorming van de curie door, die tegemoetkwam aan de nieuwe noden van een sterk geïnternationaliseerde Kerk.

Paus Franciscus kondigde op 5 juni 2022 een nieuwe apostolische constitutie af, Praedicate Evangelium. Alle congregaties en pauselijke raden werden opgeheven; hun taakgebieden werden opgenomen in de nieuw ingestelde dicasterieën.

Onder het bewind van paus Franciscus is het aantal vrouwen dat een bestuurlijke functie in de Curie bekleedt, toegenomen. In 2023 is een kwart van de medewerkers van de Curie vrouw.[1]

Samenstelling van de Romeinse Curie

De Romeinse Curie bestaat uit de volgende organen en instellingen. Het Staatssecretariaat staat aan het hoofd.

Staatssecretariaat Secretaris
Staatssecretariaat Pietro Parolin
  1e afdeling: Algemene Zaken Edgar Peña Parra
  2e afdeling: Betrekkingen met Staten en Internationale Organisaties Paul Gallagher
  3e afdeling: Diplomatieke Staf van de Heilige Stoel Luciano Russo
Dicasterieën Prefect
Dicasterie voor Evangelisatie paus Franciscus
  1e afdeling: Fundamentele Kwesties van de Evangelisatie in de Wereld Rino Fisichella[2]
  2e afdeling: Eerste Evangelisatie en de Nieuwe Particuliere Kerken Luis Antonio Tagle[2]
Dicasterie voor de Geloofsleer Víctor Manuel Fernández
Dicasterie voor de Dienst van Naastenliefde Konrad Krajewski
Dicasterie voor de Oosterse Kerken Claudio Gugerotti
Dicasterie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten Arthur Roche
Dicasterie voor de Heiligverklaringen Marcello Semeraro
Dicasterie voor de Bisschoppen Robert Prevost OSA
Dicasterie voor de Clerus Lazarus You Heung-sik
Dicasterie voor Instituten van Gewijd Leven en voor Gemeenschappen van Apostolisch Leven João Braz de Aviz
Dicasterie voor de Leken, het Gezin en het Leven Kevin Farrell
Dicasterie voor Bevordering van de Eenheid van de Christenen Kurt Koch
Dicasterie voor de Interreligieuze Dialoog vacant
Dicasterie voor Cultuur en Onderwijs José Tolentino de Mendonça
Dicasterie voor de Bevordering van de Integrale Menselijke Ontwikkeling Michael Czerny S.J.
Dicasterie voor de Wetteksten Filippo Iannone O.Carm
Dicasterie voor de Communicatie Paolo Ruffini
Juridische Instellingen Prefect
Apostolische Penitentiarie Angelo De Donatis [3]
Hoogste Rechtbank van de Apostolische Signatuur Dominique Mamberti
Tribunaal van de Rota Romana Alejandro Arellano Cedillo [4]
Economische Instellingen Prefect
Raad voor de Economie[5] Reinhard Marx [6]
Secretariaat voor de Economie Maximino Caballero Ledo [7]
Administratie van het Patrimonium van de Heilige Stoel Giordano Piccinotti S.D.B.[8]
Bureau van de auditeur-generaal Alessandro Cassinis Righini [9]
Commissie voor Gereserveerde Zaken
Investeringscomité
Bureaus Voorzitter
Prefectuur voor het pauselijke Huishouden vacant
Bureau voor de Liturgische Vieringen van de Paus Diego Giovanni Ravelli
Camerlengo van de Heilige Roomse Kerk Kevin Farrell [10]
Pauselijke Commissies Voorzitter
Pauselijke Bijbelcommissie[11] Víctor Manuel Fernández
Internationale Theologische Commissie[11] Víctor Manuel Fernández
Pauselijke Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen[11] Seán Patrick O'Malley
Pauselijke Commissie voor Latijns-Amerika[12] Robert Prevost OSA
Pauselijke Genootschap voor de Priesterroepingen[13] Lazarus You Heung-sik
Permanente Interdicasteriale Commissie voor de Vorming van de Heilige Wijding Lazarus You Heung-sik
Commissie voor de Religieuze Betrekkingen met het Jodendom[14] Kurt Koch
Instituten Voorzitter
Apostolisch Archief van het Vaticaan Angelo Zani [15]
Apostolische Bibliotheek van het Vaticaan Angelo Zani [16]
Kerkfabriek van Sint-Pieter Mauro Gambetti
Pauselijke Commissie voor Heilige Archeologie Pasquale Iacobone
Agentschap van de Heilige Stoel voor de Evaluatie en de Bevordering van de Kwaliteit van Kerkelijke Universiteiten en Faculteiten Andrzej Stefan Wodka C.Ss.R.
Autoriteit voor Toezicht en Financiële Informatie Carmelo Barbagallo
Overige instelling verbonden met de Heilige Stoel Voorzitter
Pauselijk Comité voor de Internationale Eucharistische Congressen Piero Marini
Pauselijk Comité voor de Geschiedwetenschappen Bernard Ardura, O.Praem.
Comité voor Religieuze Betrekkingen met Moslims[17] vacant
Zwitserse Garde Christoph Graf
Internationale Raad voor Catechese Rino Fisichella
Typografische dienst van het Vaticaan[18] Sergio Pellini S.D.B.
L'Osservatore Romano[18] Andrea Monda
Libreria Editrice Vaticana[18] Giuseppe Costa S.D.B.
Centro Televisivo Vaticano[18] Claudio Celli
Arbeidsbureau van de Heilige Stoel Giuseppe Sciacca
Peregrinatio ad Petri Sedem[19] Francesco Gioia
Koor van de Sixtijnse kapel[20] Marcos Pavan
Persdienst van de Heilige Stoel[18] Matteo Bruni
Bureau voor de statistiek vacant

Academies en opleidingsinstituten

Pauselijke Academie Voorzitter
Pauselijke Romeinse Academie voor Archeologie[21] Maurizio Sannibale
Pauselijke Academie voor de Cultuur der Martelaren[21] Raffaella Giuliani [22]
Pauselijke Academie voor Latijn[21] Mario De Nonno
Pauselijke Academie voor het Leven[23] Vincenzo Paglia
Pauselijke Academie van Maria[21] Stefano Cecchin O.F.M.
Pauselijke Academie van Sint Thomas van Aquino[21] Serge-Thomas Bonino O.P.
Pauselijke Academie voor Sociale Wetenschappen[24] Helen Alford O.P.
Pauselijke Theologische Academie[21] Antonio Staglianò
Pauselijke Academie voor de Wetenschappen[24] Joachim von Braun
Pauselijke universiteit in Rome[25] Rector Magnificus
Pauselijke Universiteit Gregoriana Mark Andrew Lewis S.J.
Pauselijke Lateraanse Universiteit Alfonso V. Amarante C.Ss.R.
Pauselijke Salesiaanse Universiteit Andrea Bozzolo S.D.B.
Pauselijke Universiteit Sint Thomas van Aquino (Angelicum) Thomas Joseph White O.P
Pauselijke Urbaniana Universiteit Vincenzo Buonomo
Pauselijke Antonianum Universiteit Agustín Hernández Vidales, O.F.M.
Pauselijke Universiteit van het Heilig Kruis Luis Felipe Navarro Marfá
Kerkelijk opleidingsinstituut Voorzitter
Pauselijke Ecclesiastische Academie Salvatore Pennacchio

Overige instellingen

Instelling verbonden met de Staat Vaticaanstad Voorzitter
Pauselijke Commissie voor de Staat Vaticaanstad Fernando Vérgez Alzaga L.C.
Hooggerechtshof van de Staat Vaticaanstad Kevin Farrell
Hof van beroep van de Staat Vaticaanstad Alejandro Arellano Cedillo
Tribunaal van de Staat Vaticaanstad Giuseppe Pignatone
Rechter van de Staat Vaticaanstad Paolo Papanti-Pelletier [26]
Gendarmerie van de Staat Vaticaanstad Gianluca Gauzzi Broccoletti
Kanoniek orgaan Voorzitter
College van Kardinalen Giovanni Battista Re [27]
Raad van Kardinalen Óscar Rodríguez Maradiaga
Bisschoppensynode Mario Grech [28]
Pauselijke vertegenwoordiging voor de aartsbasilieken Aartspriester
Pauselijke Aartsbasiliek van Sint-Pieter Mauro Gambetti
Pauselijke Aartsbasiliek van Sint-Jan van Lateranen Baldassare Reina
Pauselijke Aartsbasiliek van Sint-Paulus buiten de Muren James Michael Harvey
Pauselijke Aartsbasiliek van de Heilige Maria de Meerdere Stanisław Ryłko
Financiële instelling Voorzitter
Instituut voor Religieuze Werken[29] Jean-Baptiste de Franssu