Pelomedusa's

Pelomedusa's
Afrikaanse moerasschildpad (Pelomedusa subrufa) tijdens het afzetten van de eieren.
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Orde: Testudines (Schildpadden) Onderorde: Pleurodira (Halswenders) Superfamilie: Pelomedusoidea
Familie
Pelomedusidae Cope, 1868
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Pelomedusa's op Wikispecies
Portaal    Biologie Herpetologie

Pelomedusa's[1] of Afrikaanse modderschildpadden[2] (Pelomedusidae) zijn een familie van schildpadden.

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Edward Drinker Cope in 1868. Pelomedusa's behoren tot de halswenders of Pleurodira. Net zoals alle halswenders kan de kop niet in het schild worden teruggetrokken en hebben alle soorten een relatief lange nek, hoewel er uitzonderingen zijn. Deze familie wordt samen met de scheenplaatschildpadden (Podocnemididae) tot de superfamilie Pelomedusoidea gerekend.[3]

Het is met 27 soorten verdeeld over twee geslachten een middelgrote familie. Het geslacht Pelomedusa telde lange tijd slechts een enkele soort maar tegenwoordig worden tien soorten onderscheiden.[4]

Uiterlijke kenmerken

De meeste soorten bereiken een schildlengte van ongeveer twaalf centimeter. De grootste soort is de getande doosschildpad (Pelusios sinuatus) die een schildlengte tot 46,5 kan bereiken. Veel soorten hebben een koepelvormig tot plat schild. Aan de keel zijn twee of drie baarddraden aanwezig.[5]

Soorten uit het geslacht Pelusios hebben een scharnierend buikpantser dat aan de voorzijde omhoog geklapt kan worden. Dit dient om bij gevaar de kop en voorpoten te beschermen, deze soorten worden ook wel 'klapborstschildpadden' genoemd. Bij de Afrikaanse moerasschildpadden uit het geslacht Pelomedusa ontbreekt een dergelijk scharnier.

Levenswijze

Alle soorten leven in het water maar komen vaak aan land. Pelomedusa's leven van kleine waterdieren als weekdieren en wormen.

Verspreiding en habitat

Vrijwel alle soorten komen voor in delen van Afrika, ten zuiden van de Sahara. Pelomedusa barbata komt endemisch voor in Jemen. De habitat bestaat uit tropische en subtropische bossen, verschillende typen draslanden, savannes, verschillende typen scrublands en graslanden.

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan acht soorten een beschermingsstatus toegewezen. Vier soorten worden beschouwd als 'veilig' (Least Concern of LC), vier soorten als 'onzeker' (Data Deficient of DD), een soort als 'kwetsbaar' (Vulnerable of VU) en een als 'gevoelig' (Near Threatened of NT). Van de soort Pelusios seychellensis wordt in verschillende bronnen vermeld dat deze is uitgestorven. De soort is echter gesynonimiseerd met Pelusios castaneus, waardoor de schildpad de facto nog bestaat.[6]

Geslachten

De familie omvat de volgende geslachten, met de auteur, het soortenaantal en het verspreidingsgebied.

Naam	Auteur	Soorten	Verspreidingsgebied
Afrikaanse moerasschildpadden (Pelomedusa)	Wagler, 1830	10	Afrika, Jemen
Afrikaanse doosschildpadden (Pelusios)	Wagler, 1830	17	Afrika

Bronvermelding

Referenties

1. Bernhard Grzimek (1971). Het Leven Der Dieren Deel VI: Reptielen. Kindler Verlag AG, Pagina 589. ISBN 90 274 8626 3.
2. Raad voor Dierenaangelegenheden - prof. dr. H. Vaarkamp en anderen, Advies aan de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit inzake het in te nemen standpunt ten aanzien van diersoorten die geschikt zijn om te worden gehouden..
3. Robert C. Thomson, Phillip Q. Spinks & H. Bradley Shaffer, A global phylogeny of turtles reveals a burst of climate-associated diversification on continental margins (2021).
4. Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database - Pelomedusidae.
5. Jeffrey E. Lovich, Whit Gibbons (2021). Turtles of the World - A Guide tot Every Family. Princeton University Press, Pagina 216. ISBN 9780691223223.
6. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Pelomedusidae - IUCN Red List.

Bronnen

• (en) – Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database – Pelomedusidae - Website Geconsulteerd 22 april 2022
• (en) – Peter Paul van Dijk, John B. Iverson, Anders G. J. Rhodin, H. Bradley Shaffer & Roger Bour - Turtles of the World, 7th Edition: Annotated Checklist of Taxonomy, Synonymy, Distribution with Maps, and Conservation Status - ISSN 10887105 (2014) - Website
• (en) – Jeffrey E. Lovich, Whit Gibbons - Turtles of the World - A Guide tot Every Family – Pagina 216 – 2021 – Princeton University Press – ISBN 9780691223223