Heinrich BoieJohan Conrad van HasseltFranz JunghuhnCoenraad Jacob Temminck
De Natuurkundige Commissie voor Nederlandsch-Indië (1820-1850) was een commissie bedoeld ter ondersteuning van de ontginning van de Nederlandse kolonieNederlands-Indië. De commissie werd in 1820 opgericht door koning Willem I.[1] Er moest niet alleen gezocht worden naar delfstoffen, maar de Commissie diende ook de plaatselijke flora en fauna in kaart te brengen. De standplaats van de commissie was 's Lands Plantentuin in Buitenzorg (het huidige Bogor).
De Natuurkundige Commissie was dertig jaar actief, telkens in een andere samenstelling. Uiteindelijk zijn achttien wetenschappers vanuit Nederland uitgezonden naar Nederlands-Indië, waaronder zoölogen, botanici, geologen, maar ook professionele tekenaars en preparateurs. Twaalf van hen overleden in Nederlands-Indië. Er werden verscheidene expedities ondernomen, onder andere de expeditie naar Nieuw-Guinea in 1828 en expedities naar Borneo en Timor.
De inspanningen van de commissieleden resulteerden in het bijeenbrengen van een uiterst waardevolle natuurwetenschappelijke verzameling en een aantal indrukwekkende publicaties. In de periode 1839-1847 werden de Verhandelingen over de natuurlijke geschiedenis der Nederlandsche Overzeesche bezittingen[2] uitgegeven. Na de opheffing van de Natuurkundige Commissie in 1850 kwamen deze publicaties, de verzamelde voorwerpen, objecten, dagboeken, tekeningen, correspondentie, aantekeningen en verzendlijsten terecht bij het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, de voorganger van Naturalis.
↑Weber, A. (2019) Collecting Colonial Nature: European Naturalists and the Netherlands Indies in the Early Nineteenth Century BMGN - Low Countries Historical Review, vol. 134 (3), p. 72-95. pdf; Fransen C.H.J.M., L.B. Holthuis, J.P.H.M. Adema (1997) Type-catalogue of the Decapod Crustacea in the collections of the Nationaal Natuurhistorisch Museum, with appendices of pre-1900 collectors and material Zoologische Verhandelingen Vol. 311 p. 270-275 pdf
↑Husson L.M., L.B. Holthuis (1955) The dates of publication of "Verhandelingen over de natuurlijke Geschiedenis der Nederlandsche overzeesche Bezittingen" edited by C. J. Temminck Zoologische Mededelingen Vol. 34 p. 17-24 pdf
Wingerden, Pieter van (2020) Science on the Edge of Empire. Eltio Alegondus Forsten (1811-1843) and the Natural History Committee (1820-1850) Centaurus vol. 62 (4), p. 797-821 pdf
Gassó, E., Stork, L., Weber, A., Ameryan, M., Wolstencroft K, Natuurkundige Commissie Archives Online (2020). Leiden: Brill, 2020. doi:10.1163/9789004336865 - https://dh.brill.com/nco/
Weber, A. (2019) Collecting Colonial Nature: European Naturalists and the Netherlands Indies in the Early Nineteenth Century BMGN - Low Countries Historical Review, vol. 134 (3), p. 72-95. pdf
Fransen C.H.J.M., L.B. Holthuis, J.P.H.M. Adema (1997) Type-catalogue of the Decapod Crustacea in the collections of the Nationaal Natuurhistorisch Museum, with appendices of pre-1900 collectors and material Zoologische Verhandelingen Vol. 311 p. 205-311 pdf
Mees G.F. (1994) Vogelkundig onderzoek op Nieuw Guinea in 1828 : terugblik op de ornithologische resultaten van de reis van Zr. Ms. Korvet Triton naar de zuid-west kust van Nieuw-Guinea Zoologische Bijdragen Vol. 40 p. 3-64 pdf
Roberts T.R. (1993) The freshwater fishes of Java, as observed by Kuhl and van Hasselt in 1820-23 Zoologische Verhandelingen, Vol. 285 p. 1-94 pdf
Quaisser Ch., K. van Dorp (2009) Baardkoekoeken en Portugese oorlogsschepen Metamorfoze Nieuws 02/09
Voor de collectie van de Natuurkundige Commissie voor Nederlands-Indië van Naturalis zie op: / www.geheugenvannederland.nl
