Lijst van stroffelstiennen in Harlingen

Stroffelstiennen voor familie De Vries

De lijst van stroffelstienen in Harlingen geeft een overzicht van de gedenkstenen die in de Nederlandse gemeente Harlingen zijn geplaatst in het kader van het Stolpersteine-project van de Duitse beeldhouwer-kunstenaar Gunter Demnig. Op de stenen staat de naam, het geboortejaar en jaar en plaats van overlijden van het slachtoffer. Omdat het Stolpersteine-project doorloopt, kan deze lijst onvolledig zijn. In het Harlingers is de aanduiding stroffelstien (letterlijk struikelsteen).

In de herfst van 2011 besloten vereniging Oud Harlingen en het Centraal Comité 1945 de 45 weggevoerde Joodse oorlogsslachtoffers via 'struikelstenen' te gaan herdenken.[1] Tijdens de najaarsvergadering 2011 verzorgde de heer Jan K. Norg de aftrap, met een presentatie over de opkomst en ondergang van de Joodse gemeenschap in Harlingen. Via crowdfunding adopteerden betrokken families en particulieren stenen voor een persoon of een compleet gezin, of deden een kleinere gift. Binnen zes weken was het benodigde bedrag van bijna € 6.000 toegezegd.

Wegens de grote belangstelling voor het project werd besloten een kleine tentoonstelling in het Hannemahuis in te richten en een boekje samen te stellen over de 45 Joodse inwoners die Harlingen begin 1940 telde. De uitgave werd gepresenteerd op 20 augustus 2012, toen ook de stroffelstiennen in de trottoirs werden geplaatst. Het boekje heet Over Ieske van Nico van Pietsje van Sakkie en al de anderen en beleefde twee drukken. In het kielzog van het project werden ook zeven 'Joodse' gevelsteentjes gerestaureerd, zoals van eerstesteenleggingen.

Stroffelstiennen

In Harlingen liggen 45 stroffelstiennen.[1][2]

Stroffelstien	Inscriptie	Adres	Biografie
	HIER WOONDE GABRIËL BOAS GEB. 1879 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 19.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Grote Ossenmarkt 16	Gabriël Boas werd geboren op 9 april 1879 in Harlingen. Hij was de zoon van Mozes Boas en Eva Pais. Hij werd havenarbeider. Op 15 juni 1908 trouwde hij met Dina Pais (zie onder). Het paar werd gearresteerd door de nationaalsocialisten, gedeporteerd naar Auschwitz en daar vermoord op 19 november 1942.[3] Het echtpaar had drie kinderen, van wie er twee ook slachtoffer waren van de Shoah: Sara Boas, geboren op 6 september 1909 in Harlingen, getrouwd met Benjamin Pais, geboren op 25 maart 1907 in Zaandam. Sara werd vermoord in Sobibor in juni 1943, Benjamin in juli 1943. Eva Boas, geboren op 4 september 1913. Jozeph Boas (zie hieronder).[4]
	HIER WOONDE DINA BOAS-PAIS GEB. 1882 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 19.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Grote Ossenmarkt 16	Dina Boas-Pais werd geboren op 24 februari 1882 in Harlingen. Zij was een dochter van Joseph (Joost) Pais en Sara Spijer (Speijer), en de echtgenote van Gabriël Boas (zie boven).
	HIER WOONDE JOZEPH BOAS GEB. 1922 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 30.6.1943 OTTMUTH	Harlingen, Grote Ossenmarkt 16	Jozeph Boas was de zoon van Gabriël Boas en Dina Boas-Pais.
	HIER WOONDE SALLY HES GEB. 1908 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 31.12.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Schritsen 10	Sally Hes
	HIER WOONDE ANNA ROSA HES- VAN GELDER GEB. 1909 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 2.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Schritsen 10	Anna Rosa Hes-van Gelder
	HIER WOONDE MATHILDA HENRIËTTE HES GEB. 1939 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 2.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Schritsen 10	Mathilda Henriëtte Hes
	HIER WOONDE LEONARD LEIJDESDORFF GEB. 1880 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 30.4.1943 SOBIBOR	Harlingen, Midlumerlaan 32	Leonard Leijdesdorff
	HIER WOONDE ROSALIE LEIJDESDORFF-VOS GEB. 1892 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 30.4.1943 SOBIBOR	Harlingen, Midlumerlaan 32	Rosalie Leijdesdorff-Vos
	HIER WOONDE LEVIE MESSCHER GEB. 1898 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 21.5.1943 SOBIBOR	Harlingen, Rozengracht 15	Levie Messcher
	HIER WOONDE CATHARINA MESSCHER-GANS GEB. 1898 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 21.5.1943 SOBIBOR	Harlingen, Rozengracht 15	Catharina Messcher-Gans
	HIER WOONDE HANNA KLARA MESSCHER GEB. 1938 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 21.5.1943 SOBIBOR	Harlingen, Rozengracht 15	Hanna Klara Messcher
	HIER WOONDE KLARA LEANORA MESSCHER GEB. 1939 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 21.5.1943 SOBIBOR	Harlingen, Rozengracht 15	Klara Leanora Messcher
	HIER WOONDE AÄRON PAIS GEB. 1921 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 30.9.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Noorderhaven 18	Aäron Pais
	HIER WOONDE ABRAHAM PAIS GEB. 1872 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Kleine Bredeplaats 16	Abraham Pais
	HIER WOONDE BENJAMIN RAPHAËL PAIS GEB. 1934 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Noorderhaven 32	Benjamin Raphaël Pais (1934—194)
	HIER WOONDE ESTHER PAIS GEB. 1874 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Kleine Bredeplaats 16	Esther Pais
	HIER WOONDE JANSJE PAIS GEB. 1933 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Noorderhaven 32	Jansje Pais
	HIER WOONDE LEVIE PAIS GEB. 1877 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Kleine Bredeplaats 18	Levie Pais
	HIER WOONDE RACHELTJE PAIS GEB. 1891 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Hoogstraat 15	Racheltje Pais
	HIER WOONDE RAPHAËL PAIS GEB. 1893 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 28.2.1943 AUSCHWITZ	Harlingen, Noorderhaven 18	Raphaël Pais
	HIER WOONDE SALOMON PAIS GEB. 1885 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 30.9.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Kleine Bredeplaats 16	Salomon Pais
	HIER WOONDE JANTJE PAIS- DE VRIES GEB. 1868 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Hoogstraat 15	Jantje Pais-de Vries
	HIER WOONDE ROSA PAIS-HEYMANN GEB. 1901 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 29.10.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Noorderhaven 18	Rosa Pais-Heymann
	HIER WOONDE ADRIANA PAIS-ROOD GEB. 1881 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Kleine Bredeplaats 18	Adriana Pais-Rood
	HIER WOONDE ROOSJE PAIS-MINCO GEB. 1901 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Noorderhaven 32	Roosje Pais-Minco
	HIER WOONDE NATHAN POLAK GEB. 1903 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.4.1943 SOBIBOR	Harlingen, William Boothstraat 19	Nathan Polak
	HIER WOONDE BETSIJ POLAK-FRANK GEB. 1902 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.4.1943 SOBIBOR	Harlingen, William Boothstraat 19	Betsij Polak-Frank
	HIER WOONDE IZAK NATHAN POLAK GEB. 1937 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.4.1943 SOBIBOR	Harlingen, William Boothstraat 19	Izak Nathan Polak
	HIER WOONDE PIETJE POLAK- DE VRIES GEB. 1872 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 20.3.1943 SOBIBOR	Harlingen, Simon Stijlstraat 4	Pietje Polak-de Vries
	HIER WOONDE MICHIEL SPEIJER GEB. 1902 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 26.3.1943 SOBIBOR	Harlingen, Heiligeweg 19	Michiel Speijer
	HIER WOONDE HANNA SPEIJER- SCHULENKLOPPER GEB. 1902 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 26.3.1943 SOBIBOR	Harlingen, Heiligeweg 19	Hanna Speijer-Schulenklopper
	HIER WOONDE ELKAN ARON SPEIJER GEB. 1930 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 26.3.1943 SOBIBOR	Harlingen, Heiligeweg 19	Elkan Aron Speijer
	HIER WOONDE CÄCIL DAVID SPEIJER GEB. 1933 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 26.3.1943 SOBIBOR	Harlingen, Heiligeweg 19	Cäcil David Speijer
	HIER WOONDE LIEBA STEIL- AFTERGUT GEB. 1892 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 1.10.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Havenplein 24	Lieba Steil-Aftergut
	HIER WOONDE BEREL STEIL GEB. 1923 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 30.9.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Havenplein 24	Berel Steil
	HIER WOONDE NECHEMIA STEIL GEB. 1925 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 31.1.1943 AUSCHWITZ	Harlingen, Havenplein 24	Nechemia Steil
	HIER WOONDE AÄRON DE VRIES GEB. 1865 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Heiligeweg 28a	Aäron de Vries
	HIER WOONDE GRIETJE DE VRIES- DE WILDE GEB. 1867 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 23.11.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Heiligeweg 28a	Grietje de Vries-de Wilde
	HIER WOONDE KLARA DE VRIES GEB. 1901 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 20.3.1943 SOBIBOR	Harlingen, Heiligeweg 28a	Klara de Vries
	HIER WOONDE BENJAMIN DE VRIES GEB. 1908 GEDEPORTEERD 1942 UIT WESTERBORK VERMOORD 30.9.1942 AUSCHWITZ	Harlingen, Heiligeweg 28a	Benjamin de Vries
	HIER WOONDE ELIZE DE VRIES- ODEWALD GEB. 1873 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 20.3.1943 SOBIBOR	Harlingen, Rommelhaven 26b	Elize de Vries-Odewald
	HIER WOONDE IZAÄK DE VRIES GEB. 1898 GEDEPORTEERD 1943 UIT WESTERBORK VERMOORD 28.2.1943 AUSCHWITZ	Harlingen, Rommelhaven 26b	Izaäk de Vries

Stroffelstiennen in Harlingen

Zie ook

• Lijst van Stolpersteine in Friesland
• Lijst van Nederlandse gemeenten met Stolpersteine

Bronnen, noten en/of referenties

1. Website Oud-Harlingen: Opdat wij niet vergeten
2. Friesch Dagblad 21 augustus 2012: 45 Stolpersteine geplaatst als herinnering aan Harlinger Joden
3. Joods Monument: Gabriël Boas
4. Genealogy, 11 mei 2019