Hoeselt
Hoeselt is een plaats en deelgemeente van Bilzen-Hoeselt in de provincie Limburg in België en behoort tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Bilzen. Het telt bijna 10.000 inwoners. Hoeselt was een gemeente totdat het op 1 januari 2025 deel werd van de fusiegemeente Bilzen-Hoeselt. EtymologieHoeselt werd voor het eerst vermeld in 1066, en wel als Housle. Dit is een samenstelling van Hous (huis) en lo (bos). GeschiedenisGelegen dicht bij het "Romeinse" Tongeren werden ook in het huidige Hoeselt heel wat overblijfselen ontdekt uit de Romeinse tijd die wijzen op een belangrijke kolonisatie. Reeds vóór de Karolingische tijd (8e eeuw) werd hier een parochie gesticht, een afscheiding van de Onze-Lieve-Vrouweparochie te Tongeren. Hoeselt was deel van het koninklijk Frankisch kroongebied. Al snel kwam Hoeselt echter onder het directe bestuur van de Prins-bisschop van Luik. In 1066 werd het tiendrecht en het patronaatsrecht van de parochie Hoeselt door Prins-bisschop Theoduinus van Luik geschonken aan het Onze-Lieve-Vrouwekapittel van Hoei. Uit de moederparochie Hoeselt ontstonden later 7 onafhankelijke parochies: Sint-Huibrechts-Hern en Vliermaal (omstreeks 1250); Beverst, Romershoven, Schalkhoven, Werm en Alt-Hoeselt (alle in 1830) en uiteindelijk ook Onze-Lieve-Vrouw (Hoeselt) (1948). Reeds in de Frankische tijd vonden er kleinschalige ontginningen plaats, waarvan de oudste akkers op de zuidelijke hellingen nog getuige zijn. In de 12e en 13e eeuw werden verdere ontginningen doorgevoerd. In de feodale tijd was Hoeselt in acht kwartieren ingedeeld en viel rechtstreeks onder de Prins-bisschop van Luik, wiens gezag vertegenwoordigd was door een kelleneer (voogd). In 1619 werden de heerlijke rechten van Hoeselt verleend aan de Landcommanderij van Alden Biesen, zodat achtereenvolgens de Landcommandeurs Edmond Huyn van Amstenraedt, Godfried Huyn van Amstenraedt en Edmond Godfried van Bocholtz heren van Hoeselt waren. In de eerste jaren dat Edmond Huyn van Amstenraedt heer van Hoeselt was, werd het oude kasteel van de familie Corswarm (sinds 1450 in Hoeselt) door een nieuw vervangen -wellicht door Art of Arnold, wiens vader André en grootvader Art al burgemeester van Hoeselt waren geweest. Arnold trouwde rond 1625 in Luik en verkocht zijn leengoed met het pas herbouwde kasteel in 1629 aan zijn zwager, greffier Willem Moffar of Moffarts. Hij had zijn vrij aanzienlijke erfdeel dan reeds ontvangen, maar Arnold bleef de drukkersstiel sur le Marché in Luik nog drie jaar verder beoefenen. Hij had namelijk de drukkerij van zijn oom van moederszijde Pierre de Heers of Heer rond 1598 overgenomen. Hij werd door hem in zijn testament "présentement mon fidèl et bien aymé serviteur" genoemd. Samen met zijn vrouw Marguerite de Liverloo, burgemeestersdochter in Luik, stelde hij op 18 juli een testament op, en richtte daarin een studiebeurs in aan het Luiks College in Leuven, bedoeld voor alle afstammelingen van zijn vader. Hijzelf stierf kinderloos. Hij bedacht ook het ziekenhuis van Bavière met zijn allodiale goederen, en zijn vrouw was weldoenster van de Luikse karmelieten. Nochtans is er ook sprake van "désastres financiers". In 1683 kwamen de heerlijke rechten weer aan Luik en werd Bernard Guillaume de Hinnisdael, kanunnik van het kapittel van de Sint-Lambertuskathedraal te Luik, tijdelijk Heer van Hoeselt. In 1704 kwam de heerlijkheid aan Willem-Gerard Moffarts, en de familie Moffarts bleef verbonden aan de heerlijkheid tot aan de Franse tijd. De gemeente bleef altijd een landbouwdorp, waar tegenwoordig vooral ook de fruitteelt wordt beoefend. Ten noorden van de kom van Hoeselt werd na de Tweede Wereldoorlog een bedrijventerrein ingericht nabij de E313. In 1971 werden de gemeenten Romershoven en Werm geannexeerd, en in 1977 gingen ook Schalkhoven en Sint-Huibrechts-Hern onderdeel van de gemeente uitmaken. In het kader van de fusiegolf van 2024-2025 is Hoeselt vanaf 1 januari 2025 samen met Bilzen opgegaan in de nieuwe fusiegemeente Bilzen-Hoeselt. GeografieKernenNaast Hoeselt zelf telt de fusiegemeente nog vier deelgemeenten Deelgemeenten
Andere kernenDeelgemeente Hoeselt bestaat verder nog uit de zelfstandige parochie Alt-Hoeselt in het zuiden, en uit de Onze-Lieve-Vrouwparochie (soms ook wel de Neder of Neroy(e) genoemd) in het noorden. Het gehucht Vrijhern maakt deel uit van deelgemeente Sint-Huibrechts-Hern. DemografieDemografische evolutie voor de fusie
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeenteAlle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
PolitiekStructuurDe gemeente Hoeselt ligt in het kieskanton Bilzen en het provinciedistrict Tongeren, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg). Geschiedenis(Voormalige) Burgemeesters
Legislatuur 1977 - 1982De christendemocratische[6] lijst Christelijk Vlaams Volks (CVV), aangevoerd door Jozef Thoelen, wint de verkiezingen met een absolute meerderheid. Legislatuur 2001 - 2006De CVP komt bij de verkiezingen van 2000 verdeeld aan de start. Enerzijds is er de CVP-kieslijst, anderzijds de scheurlijst Vlaamse Christen Democraten (VCD) van voormalig CVP-voorzitter Luc Jeurissen.[7] Kort na de verkiezingen komt het tot een breuk tussen voormalig burgemeester Fons Capiot en de partij, hieruit ontstond de Christen Democraten Hoeselt (cdh). In 2005 herenigden de VCD en CD&V. Legislatuur 2013 - 2018OP de verkiezingszondag van 14 oktober 2012 haalden vier partijen zetels voor de gemeenteraad van 2013 tot eind 2018. VLD-plus werd de grootste partij met zeven zetels. N-VA-Nieuw haalde net als Best (een fusie van CD&V en dissidente leden van NIEUW) zes zetels en CDH (Christen Democraten Hoeselt) twee. Een bestuurscoalitie werd gevormd tussen VLD-plus, N-VA-Nieuw en CDH die samen 15 van de 21 raadsleden tellen. Kleinste partij CDH mag zes jaar de gemeenteraad voorzitten met Alfons Capiot terwijl VLD-plus en N-VA-Nieuw de burgemeester- en schepenzetels delen. Guy Thys (N-VA) wordt burgemeester van 2013 tot eind 2015, daarna wordt hij opgevolgd door Werner Raskin (VLD-plus). Hilde Buysmans (N-VA) is voorzitter van het OCMW. In 2016 werd bekend dat CD&V en cdh opnieuw zouden samensmelten.[8] Resultaten gemeenteraadsverkiezingen van 1976 tot en met 2018
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur. Bezienswaardigheden
Zie ook: Lijst van onroerend erfgoed in Hoeselt Natuur en landschapHoeselt bevindt zich in de regio Vochtig Haspengouw. De kern van Hoeselt leunt nog aan bij het meer stedelijke Bilzen maar het grondgebied van de gemeente ten zuiden van de kern heeft alle kenmerken van een ruraal landschap van vochtig Haspengouw: natuurlijke valleien, reliëfverschillen met valleihellingen, kasteeldomeinen met bossen, lintbebouwing, boomgaarden en graslanden. Hoeselt ligt op een heuvelige vlakte waarvan de hoogte varieert van 45 tot 100 meter. Ten oosten van Hoeselt bevindt zich de vallei van de Demer, waar zich broekbossen bevinden. Bekende personen
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
Zie de categorie Hoeselt van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
|