Gewoon fluweelpootje

Gewoon fluweelpootje
Taxonomische indeling
Rijk: Fungi (Schimmels) Stam: Basidiomycota (Steeltjeszwam) Klasse: Agaricomycetes Onderklasse: Agaricomycetidae Orde: Agaricales (Plaatjeszwam) Familie: Physalacriaceae Geslacht: Flammulina
Soort
Flammulina velutipes (Curtis) Singer (1951)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie Schimmels

Enokitake

Het gewoon fluweelpootje [1](Flammulina velutipes, synoniem: Collybia velupites) is een paddenstoel behorend tot de familie Physalacriaceae, die algemeen in Nederland en België voorkomt.

Eigenschappen

Het fluweelpootje groeit meestal in groepen van meerdere paddenstoelen. De zwam is saprotroof en leeft op stammen en stronken van loofbomen zoals iep, els en wilg. Het is een typische winterpaddenstoel die aangetroffen wordt van november tot en met maart. De vaak gladde en slijmerige hoed is 2–10 cm breed en heeft een honinggele tot roodbruine kleur. De steel is vanaf de basis vaak fluwelig donkerbruin tot olijfzwart, maar onder de hoed lichter gekleurd. De steel heeft een lengte van 3 tot 8 cm. De lamellen zijn wit tot bleekgeel, de sporenprint is wit.

Er is een groot verschil tussen wilde versies van het fluweelpootje en de gekweekte versie die enokitake of jin zhen gu wordt genoemd. Gekweekte fluweelpootjes worden niet blootgesteld aan licht en zijn daardoor wit van kleur, bovendien zijn ze langer en dunner dan de wilde variant.

De sporen meten 7-11 × (2,5-) 3-4 μm en het Q-getal is 2,0 tot 3,0. De hoedhuid bestaat in het centrum uit een mengsel van pileocystidia en vertakte gelatineuze hyfen.

Voeding en gezondheid

Het fluweelpootje is een eetbare paddenstoelsoort. De lange, dunne gekweekte vorm is een vast ingrediënt in onder andere de Chinese, Japanse en Koreaanse keuken. De paddenstoel is vooral populair als ingrediënt voor soepen en salades. In Japan wordt het fluweelpootje al 300 jaar gekweekt voor consumptie. De paddenstoelen zijn zowel vers als ingeblikt te koop. Het fluweelpootje bevat antioxidanten[2][3] zoals ergothioneïne.[3]

Onderzoek door de Nationale Universiteit van Singapore heeft aangetoond dat de steel van het fluweelpootje een grote hoeveelheid van een proteïne bevat die het immuunsysteem kan ondersteunen. Dit proteïne is mogelijk bruikbaar voor vaccins.[4]

Uit het mycelium van het fluweelpootje werd de stof proflamine geïsoleerd, waarvan wetenschappelijk wordt verondersteld dat het ter preventie van kanker een rol zou kunnen spelen.[5]

• 
• 
• 
• 
• 
• 
  Fluweelpootje, (Flammulina velutipes)
• 
  Sporen
• 
  Sporen

Zie ook

• Langsporig fluweelpootje
• Zomerfluweelpootje

Mediabestanden

Zie de categorie Flammulina velutipes van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Enokitake op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

1. Gewoon fluweelpootje op Nederlands Soortenregister
2. Bao HN, Ushio H, Ohshima T (March 2009). Antioxidative activities of mushroom (Flammulina velutipes) extract added to bigeye tuna meat: dose-dependent efficacy and comparison with other biological antioxidants. Journal of Food Science 74 (2): C162–9. PMID 19323731. DOI: 10.1111/j.1750-3841.2009.01069.x.
3. Bao HN, Ushio H, Ohshima T (November 2008). Antioxidative activity and antidiscoloration efficacy of ergothioneine in mushroom (Flammulina velutipes) extract added to beef and fish meats. Journal of Agricultural and Food Chemistry 56 (21): 10032–40. PMID 18841979. DOI: 10.1021/jf8017063.
4. New look at two wonder mushrooms, National University of Singapore, 2005. Gearchiveerd op 21 september 2022.
5. Fluweelpootje op Soortenbank.nl