Dominee

Het woord dominee (afgekort ds. of da. voor een vrouwelijke dominee) is een aanspreektitel voor een predikant, zoals professor dat is bij een hoogleraar. Het woord is een verbastering van de vocatief domine van het Latijnse dominus dat heer betekent. Voor de aanduiding van het ambt wordt echter doorgaans het formelere woord 'predikant' gebruikt.

In de meeste gevallen heeft de betrokkene een doctoraalexamen theologie afgelegd. Echter niet alle predikanten zijn tegenwoordig universitair geschoold. Het is in Nederland iedereen ambtshalve toegestaan de titel dominee te volgen, mits zij zijn gewijd door een officieel (internationaal) erkende religie of kerk in Nederland.

Titulatuur

Als men wil aangeven dat iemand predikant is kan men er voor kiezen om VDM (verbi divini minister), Latijn voor dienaar van het Goddelijk woord, achter de naam te vermelden.[1]

Titulatuur voor predikanten[2]
Functie/ambt Titulatuur in de aanhef boven een brief Titulatuur in de adressering Afgekort
predikant (doctor) De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe ds. dr.
predikant (doctorandus) De weleerwaarde heer/vrouwe Weleerwaarde heer/vrouwe ds.

Spreekwoordelijk

  • De uitdrukking Er kwam een dominee voorbij wordt wel gebruikt als een gesprek plotseling stilvalt. Waarschijnlijk is dit ontleend aan het feit dat men zich in de aanwezigheid van een dominee niet vrij durfde te uiten, uit vrees voor een terechtwijzing. Een andere verklaring is dat dominees de taak hadden de familie aan huis te berichten over het overlijden van zeevarenden of soldaten.


[3][4][5]

Noten

  1. ↑ van der Wind, W., Weleerwaarde dominee. Gearchiveerd op 1 december 2020. Geraadpleegd op 20 maart 2021.
  2. ↑ Titulatuur in Nederland (algemeen). taaladvies.net. Gearchiveerd op 13 april 2021. Geraadpleegd op 21 maart 2021.
  3. ↑ M. Philippa e.a., Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam (2003–2009), via etymologiebank.nl, laatst geraadpleegd op 15 september 2019.
  4. ↑ F.A. Stoett, Nederlandsche Spreekwoorden, Spreekwijzen, Uitdrukkingen en Gezegden, Zutphen (1923-1925), via etymologiebank.nl, laatst geraadpleegd op 15 september 2019.
  5. ↑ Dominee in het Woordenboek der Nederlandsche Taal, laatst geraadpleegd op 15 september 2019.
Zoek dominee op in het WikiWoordenboek.