De titel refereert aan de levensjaren van de hoofdpersoon tot enkele jaren voor het verschijnen van het boek, van 1941 tot circa 2006. Uit 1941 dateert de babyfoto van de toen eenjarige hoofdpersoon. In 2006 was ze bezig met het schrijven van een boek met herinneringen die ze wilde vasthouden. Ze was toen 66 jaar oud.
Opbouw
De roman telt 229 pagina's en kent geen formele indeling in hoofdstukken.
Het eigenlijke verhaal wordt voorafgegaan door twee citaten, van José Ortega y Gasset en Anton Tsjechov.[noot 1] Daarna volgt de openingszin: "Alle beelden zullen verdwijnen", waarna op de volgende negen pagina's een opsomming wordt gegeven van grote en kleine gebeurtenissen of herinneringen die zullen verdwijnen.[5] Na een witpagina volgt de rest van het boek, beginnend met een beschrijving van de babyfoto van de hoofdpersoon. De enige geleding in dit deel wordt verkregen door het incidentele gebruik van een witregel, soms twee, drie of vier. Het boek eindigt met een opsomming van dingen die de hoofdpersoon door het schrijven van een boek wil redden. De laatste zin luidt: "Iets redden van de tijd waar we nooit meer zullen zijn."[6]
Verhaallijn
Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.
Haar herinneringen zijn in haar geheugen gegrift, deels ook vastgelegd in foto's en video's, en in duizenden notities die ze in de loop der jaren heeft gemaakt. Geschreven als een memoires, wordt een al te retrospectieve benadering vermeden. De roman brengt op een onnadrukkelijk manier zestig jaar gedeelde geschiedenis in beeld door het, soms heel terloops, in herinnering brengen van grote en kleine gebeurtenissen uit deze periode, zoals de hoofdpersoon die in haar familiekring of in haar eentje heeft beleefd of van op afstand, al dan niet met interesse, heeft gevolgd. Haar persoonlijke verhaal wordt zo een collectieve geschiedenis.
Vorm, stijl, perspectief
Ernaux ontwierp een mengvorm van autobiografie, sociologie en geschiedenis, waarin het persoonlijk voornaamwoord 'ik' niet één keer gebruikt wordt. Meestal wordt de hoofdpersoon aangeduid met het onpersoonlijke 'zij' of wordt gebruik gemaakt van het algemenere 'wij'. Het boek is geschreven als een hybride memoires of een collectieve autobiografie van de afgelopen zestig jaar.[1] Annie Ernaux vernieuwde daarmee het genre van de autobiografie, dat zij zelf omschrijft als sociologische autobiografie.[7]
Publicatie
Les Années verscheen in Frankrijk op 7 februari 2008 bij de Parijse uitgever Gallimard in de Collection Blanche.
De Franstalige pers reageerde zeer positief op Les Années. Le Monde beschreef het als een "meesterlijke duik in de tijd en de herinneringen van een vrouw van ruim in de zestig" en behorend tot de "honderd romans die sinds 1944 het meeste enthousiasme hebben weten op te roepen." Le Figaro, vaak kritisch over Ennaux, noemde Les Années "haar mooiste boek". Het culturele weekblad Télérama sprak van een "groots en mooi boek, oogverblindend in zijn meesterschap".
De Engelstalige kritieken waren eveneens lovend. The New York Times beschreef The Years als "een À la recherche du temps perdu van onze tijd van mediadominantie en consumentisme".[1] De Britse krant The Guardian noemde het een "meesterlijke memoires van het Franse leven".[9]
Na het uitkomen van de Italiaanse vertaling ontving het boek in 2016 de Premio Strega Europeo.
De Engelse vertaling door Alison L. Strayer won in 2019 de vertaalprijs van de French-American Foundation en stond op de shortlist van de International Booker Prize.
De Duitse regisseur Luise Voigt maakte in 2018 een hoorspelbewerking van Die Jahre met de stemmen van vier actrices. Het hoorspel werd onder andere uitgezonden op Hessischer Rundfunk, WDR en Radio SRF 2 Kultur (Zwitserland), en werd tevens uitgebracht op CD.
↑Het citaat van Ortega y Gasset luidt: "We hebben alleen onze geschiedenis en die is niet van ons." Het (langere) citaat van Tsjechov begint als volgt: "—Ja. Men zal ons vergeten. Dat is het leven, daar is niets aan te doen. Alles wat ons nu serieus, zo betekenisvol, zo ontzettend belangrijk voorkomt — het vergaat met de tijd, het wordt vergeten, het is niet belangrijk meer."[4]
↑Over die abortus, die in de toneelbewerking van 2022 zeer prominent en expliciet wordt uitgebeeld, schreef ze in 2000 L'Événement, in 2004 in het Nederlands verschenen als Het voorval.
↑NRC Handelsblad: "Dit herkenbare en ontroerende boek toont een prachtig panorama van Frankrijk in de twintigste eeuw." de Volkskrant: "Een boek waarmee ze zichzelf overstijgt. Het is particulier en universeel tegelijk, iets dat maar één keer kan worden gemaakt. Annie Ernaux heeft een bijna onmenselijke taak op zich genomen met het schrijven ervan, en het resultaat is glorieus." Standaard der Letteren: "De jaren is een fenomenale literaire krachttoer. Deze duizelingwekkende geschiedenis van een tijd en van een leven is een indrukwekkende manier om iets te redden van de tijd waar we nooit meer zullen zijn."[10]
↑Eline Arbo zei over het boek: "Toen ik De jaren las wist ik meteen: dit boek is voor mij geschreven. Annie Ernauxs stijl is zo treffend en universeel dat al die herinneringen ook resoneren in mij. Haar beelden roepen een gevoel van nostalgie op, maar tegelijkertijd ook schaamte en woede."[11]
↑de Volkskrant: "Gedurfde toneelregie van De jaren doet recht aan Ernauxs caleidoscopische meesterwerk ★★★★★". Trouw: "Gewone vrouw' Annie Ernaux vormt broodnodige aanvulling op mannelijke theatercanon ★★★★★". De Telegraaf: "In dit prachtige De jaren toont Arbo hoe episch een heel gewoon vrouwenleven kan zijn ★★★★☆". De Theaterkrant was zo mogelijk nog lovender: "Arbo toont zich andermaal de beste ensembleregisseur van Nederland, en haar De jaren is een van de beste voorstellingen van het jaar".[11]