|
হিজৰী বৰ্ষহিজৰী বৰ্ষ (আৰবী: سَنة هِجْريّة) হৈছে ইছলামিক চন্দ্ৰ বৰ্ষপঞ্জীত ব্যৱহৃত কেলেণ্ডাৰ বৰ্ষ, যাৰ প্ৰথম বছৰ ৬২২ খৃষ্টাব্দত ইছলামিক নৱবৰ্ষৰ দিনা আৰম্ভ হয়। হিজৰিৰ এই প্ৰথম বছৰত মুহাম্মাদ আৰু তেওঁৰ সঙ্গীসকলে মক্কাৰ পৰা য়াছৰিবলৈ (বৰ্তমান মদিনা) প্ৰব্ৰজন কৰে। এই অনুষ্ঠানটোক ইছলামী ভাষাত হিজৰাট বুলি জনা যায়, যাক ইছলামত প্ৰথম মুছলমান সম্প্ৰদায় (উম্মাহ) সৃষ্টিত ইয়াৰ ভূমিকাৰ বাবে স্মৰণ কৰা হয়। পশ্চিমীয়া বিশ্বত, এই কেলেণ্ডাৰ বৰ্ষক সাধাৰণতে এএইচ (লেটিন: এনো হেগিৰাই /ˈænoˈhˈˈdˈˈriˈ/, 'প্ৰব্ৰজনৰ বছৰ') বুলি কোৱা হয় যি খ্ৰীষ্টান (এডি), সাধাৰণ (চিই) আৰু ইহুদী চেল (এএম)ৰ সৈতে খাপ খায় আৰু একেদৰে তাৰিখৰ আগতে বা পিছত ৰাখিব পাৰি। মুছলমান সংখ্যাগৰিষ্ঠ দেশবোৰত, বছৰটো ইংৰাজীত এইচ ("হিজৰী")ৰ দ্বাৰা সংক্ষিপ্ত কৰা হয়, যি ইয়াৰ আৰবী আদ্যক্ষৰ হা (هـ)ৰ পৰা আহে। ১ এ.এইচ.-ৰ আগৰ বছৰটোক ১ বি.সি বুলি কোৱা হয়। (ইংৰাজী: ১ বি.এইচ.)।[1] ইছলামিক চন্দ্ৰ বৰ্ষপঞ্জীত মাত্ৰ ৩৫৪ বা ৩৫৫ দিন ৰঅস্তিত্বৰ বাবে, হিজৰী বৰ্ষটো গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জীত দহ দিন পলম হয়। উদাহৰণ স্বৰূপে, ২০২২ চনত ইছলামিক পুত্ৰ হিজৰীত, ১৪৪৩ – ১৪৪৪। হিজৰী ১৪৪৩ ২০২১-২০২২ চনত গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জিত পৰে। [টোকা 1] সংজ্ঞাহিজৰীই ইছলামিক চন্দ্ৰ বৰ্ষপঞ্জী অনুসৰি গণনা কৰা হয়, জুলিয়ান বা গ্ৰেগৰিয়ান সৌৰ বৰ্ষপঞ্জী অনুসৰি নহয়। কেলেণ্ডাৰটো ১ জানুৱাৰী, ১ তাৰিখৰ পৰিৱৰ্তে ১ ম মহৰম, ১ হি.-ত আৰম্ভ হয়, যি ১৬ জুলাই, ৬২২ খ্ৰীষ্টাৰত জুলিয়ান বৰ্ষপঞ্জিত পৰে।[2] প্ৰব্ৰজনৰ তাৰিখটো নতুন বছৰৰ তাৰিখ নহয়। এই কেলেণ্ডাৰ বৰ্ষ প্ৰণালীটোৱে পৰম্পৰাগত মাহৰ ক্ৰম অনুসৰণ কৰে য'ত ইছলামিক নৱবৰ্ষৰ প্ৰথম বছৰৰ (৬ ৰাবিউল আৱাল) ৬৬ দিন পিছত প্ৰব্ৰজন হৈছিল। ইতিহাসপূৰ্বসূৰীমুহাম্মাদৰ সময়ত ইতিমধ্যে নাম দিয়া মাহৰ সৈতে এটা আৰৱীয় চন্দ্ৰ বৰ্ষপঞ্জি আছিল। সেই সময়ত বৰ্ষপঞ্জিৰ বছৰটো বছৰৰ সংখ্যাৰ পৰিৱৰ্তে নামটোৰ দ্বাৰা চিহ্নিত কৰা হৈছিল:[3] উদাহৰণ স্বৰূপে, মুহাম্মাদ আৰু আম্মাৰ ইবনে য়াছিৰৰ (৫৭০ খ্ৰীষ্টাব্দ) জন্ম বৰ্ষক প্ৰাক-ইছলামিক মক্কাত "হস্তি বৰ্ষ" বুলি কোৱা হৈছিল।[4] প্ৰব্ৰজনৰ প্ৰথম বছৰ (৬২২-২৩ খৃষ্টাব্দ) কেলেণ্ডাৰত "ভ্ৰমণৰ অনুমতি" হিচাপে জনা গৈছিল।[3] প্ৰতিষ্ঠিত১৭ বছৰৰ প্ৰব্ৰজনৰ পিছত,[3][5] বাসৰাৰ ৰাজ্যপাল আবু মুছা আশ্যৰীয়ে খলিফা উমাৰলৈ লিখা এখন পত্ৰত কয়, "হে আমিৰুল মুমিন, আমি বহুতো চিঠি পাওঁ য'ত তাৰিখটো লিখা আছে, কিন্তু ইয়াত বছৰটো লিখা নাই। গতিকে সময়সূচী নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ চেল গণনাৰ ব্যৱস্থা কৰক।" [6] অভিযোগটো পোৱাৰ পিছত, খলিফাই নাম-আধাৰিত বছৰ গণনা প্ৰণালীটো বাতিল কৰিবলৈ আৰু এক নতুন সাংখ্যিক বৰ্ষ গণনা প্ৰণালী প্ৰৱৰ্তন কৰিবলৈ পদক্ষেপ লৈছিল। এক হাদিছৰ মতে, উমৰে এখন পৰামৰ্শ সভা আহ্বান কৰিছিল। সভাত চাদ ইবনে আবি ৱাকাছে মুহাম্মাদৰ মৃত্যুৰ বছৰ, তালহা ইবনে উবাইদিল্লাহ ক পয়গম্বৰৰ বছৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ বছৰৰ পৰা আলী ইবনে আবি তালিব গণনা কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়ে। তেতিয়া সভাৰ সকলোৱে আলীৰ প্ৰস্তাৱত সন্মত হৈছিল।[6] উমৰে মুহাম্মাদ আৰু তেওঁৰ ৭০জন সঙ্গীৰ বছৰটো নতুন কেলেণ্ডাৰৰ প্ৰথম বছৰ হিচাপে মক্কাৰ পৰা মদিনালৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল।[7] আন এক হাদিছৰ মতে, উথমান আৰু আলীয়ে সাধাৰণ মাহৰ ক্ৰম পালন কৰি কেলেণ্ডাৰ বৰ্ষ অব্যাহত ৰখাৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল, যিটো গ্ৰহণ কৰা হৈছিল।[6] তাৰ পিছত, উমাৰে মুছলমান সাম্ৰাজ্যত এই কেলেণ্ডাৰ চেলৰ ব্যৱহাৰ বাধ্যতামূলক কৰে।[8] আইনঅতিৰিক্ত তথ্য: ইছলামিক বছৰৰ তালিকা আৰু ইছলামিক নৱবৰ্ষ
গ্ৰেগৰিয়ান আৰু হিজৰী তাৰিখৰ ৰূপান্তৰৰ কেইবাটাও "প্ৰায় সঠিক" সূত্ৰ সৃষ্টি কৰা সম্ভৱ:[9][10][11] হিজৰী = ১.০৩০৬৮৪ × (এডি − ৬২১.৫৬৪৩) এডি = ০.৯৭০২২৯ × হিজৰী + ৬২১.৫৬৪৩ বা হিজৰী = (এডি − ৬২২) × ৩৩ ÷ ৩২ এডি = হিজৰী + ৬২২ − (হিজৰী ÷ ৩২) নিয়ম অনুসৰি, যিহেতু ইছলামিক নৱবৰ্ষ ১ জানুৱাৰীত আৰম্ভ নহয়, আৰু গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জিৰ পৰা হিজৰীৰ কেলেণ্ডাৰ ১১ দিন কম,[12][টোকা 2] সেয়েহে, এই দুবছৰৰ মাজত মীমাংসা সম্ভৱ নহয়। এটা নিৰ্দিষ্ট হিজৰী বছৰ সাধাৰণতে দুটা গ্ৰেগৰিয়ান বছৰত পৰিব পাৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে, ২০০৮ বৰ্ষটো ১৪২৮ খৃষ্টাব্দৰ শেষ সপ্তাহৰ পৰা ১৪৩০ খৃষ্টাব্দলৈ হ্ৰাস পাইছিল।[14][15][16] একেদৰে, ১৯৬৭ চনত ১৯৯৫ চনৰ শেষ সপ্তাহৰ পৰা ১৩৯৭ চনৰ প্ৰথম সপ্তাহলৈকে আছিল। মাহপ্ৰধান প্ৰবন্ধ: চন্দ্ৰ হিজৰী মাহ
প্ৰতি হিজৰী বছৰত ১২ মাহ থাকে, এই মাহবোৰৰ দৈৰ্ঘ্য ইছলামৰ সম্প্ৰদায়ৰ পৰা সম্প্ৰদায়লৈ পৃথক হয়। ইছলামিক বৰ্ষপঞ্জীত প্ৰতি মাহৰ আৰম্ভণি নতুন চন্দ্ৰ চক্ৰৰ জন্মৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। পৰম্পৰাগতভাৱে, ই অৰ্ধচন্দ্ৰ (হিলাল) প্ৰত্যক্ষ কৰাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে যি পূৰ্বৱৰ্তী চন্দ্ৰ চক্ৰৰ সমাপ্তি আৰু নতুন চন্দ্ৰ চক্ৰৰ আৰম্ভণি নিৰ্ধাৰণ কৰে। ফলস্বৰূপে, চন্দ্ৰৰ দৃশ্যমানতা, জ্যোতিৰ্বৈজ্ঞানিক অৱস্থান আৰু বতৰৰ পৰিস্থিতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি প্ৰতি মাহে ২৯ বা ৩০ দিন সম্পূৰ্ণ কৰিব পাৰে। যদিও কিছুমান গোট আৰু সম্প্ৰদায়, বিশেষকৈ বোহৰা মুছলমান, যেনে আলাভিয়ান, ডেভিডাইট, চুলাইমানী, আৰু চিয়া ইছমাইলী মুছলমানসকলে এক উত্থাপিত ইছলামিক কেলেণ্ডাৰ ব্যৱহাৰ কৰে য'ত এক বিজোড় সংখ্যক মাহ ৩০ দিন সম্পূৰ্ণ হয় (অতিৰিক্ত বছৰত ১২ মাহত) সম্পূৰ্ণ হয়। টোকা
তথ্য উৎস
|