拜占庭皇帝曼努埃尔二世 与皇后海伦娜·德拉加什 (右)及三位皇子:长子、共治皇帝约翰八世 ,专制君主安德洛尼卡 与狄奥多尔
专制君主 ( 希臘語 :δεσπότης ,拉丁化:despótēs )是拜占庭帝国 的宫廷头衔,最初仅授予皇位继承人,后来也授予其他皇子或驸马。拜占庭皇帝 曼努埃尔一世 于1163年创造这一头衔,并将其授予他的驸马、未来的匈牙利国王贝拉三世 (不过其头衔于1169年曼努埃尔一世之子阿历克塞二世 出生后被撤销)。专制君主在拜占庭的贵族等级中是仅次于皇帝与共治皇帝的重要头衔。
除拜占庭帝国外,“专制君主”这一头衔还扩散到许多受拜占庭文化影响的国家,如拉丁帝国 、保加利亚第二帝国 、塞尔维亚帝国 、特拉比松帝国 等。此外,除了是拜占庭的宫廷头衔外,“专制君主”后来也成为了拜占庭册封的领主头衔或受其文化影響的君主頭銜,相应的领地被称为“专制国”(despotate),如伊庇鲁斯专制国 、摩里亚专制国 、塞尔维亚专制国 。
虽含有“专制”一词,但专制君主与专制主义 并无关连,意義類似於西歐的國王、親王或大公。[ 註 1]
注释
参考文献
Biljarski, I.A. Instituciite na srednovekovna Bălgarija. Vtoro bălgarsko carstvo (XII–XIV v.) [Institutions of medieval Bulgaria. Second Bulgarian Empire (12th–14th c.)]. Sofia. 1998 (保加利亚语) .
Ćirković, Sima. Поствизантијски деспоти [Post-Byzantine Despots] . Zbornik radova Vizantoloskog instituta (Belgrade). 1999, 38 : 395–406 [2017-05-14 ] . (原始内容 存档于2022-03-24) (塞尔维亚语) .
Failler, Albert. Les insignes et la signature du despote . Revue des études byzantines. 1982, 40 : 171–186 [28 May 2011] . doi:10.3406/rebyz.1982.2136 . (原始内容 存档于2021-02-18) (法语) .
Ferjančić, Bozidar. Деспоти у Византији и Јужнословенским земљама [Despots in Byzantium and the South Slavic Lands]. Belgrade: Српска академиjа наука. 1960 (塞尔维亚语) .
Fine, John Van Antwerp. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest . University of Michigan Press. 1994 [2017-05-14 ] . ISBN 978-0-472-08260-5 . (原始内容存档 于2019-03-30).
Grierson, Philip; Bellinger, Alfred Raymond; Hendy, Michael F. Catalogue of the Byzantine coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection. Dumbarton Oaks. 1993. ISBN 978-0-88402-045-5 .
Guilland, Rodolphe . Recherches sur l'histoire administrative de l'Empire byzantin: Le despote, δεσπότης . Revue des études byzantines. 1959, 17 : 52–89 [28 May 2011] . doi:10.3406/rebyz.1959.1199 . (原始内容 存档于2021-02-18) (法语) .
Kazhdan, Alexander . Despotes. Kazhdan, Alexander (编). The Oxford Dictionary of Byzantium . Oxford University Press: 614. 1991. ISBN 978-0-19-504652-6 .
Longnon, Jean. L'empire latin de Constantinople et la principauté de Morée. Paris: Payot. 1949 (法语) .
Macrides, Ruth. George Akropolites: The History – Introduction, Translation and Commentary . Oxford: Oxford University Press. 2007 [2017-05-14 ] . ISBN 978-0-19-921067-1 . (原始内容存档 于2016-05-01).
Nicol, Donald MacGillivray . The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453 . Cambridge University Press. 1993 [2017-05-14 ] . ISBN 0-521-43991-4 . (原始内容存档 于2019-03-30).
Nicol, Donald MacGillivray . The Despotate of Epiros 1267–1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages . Cambridge University Press. 2010 [2017-05-14 ] . ISBN 978-0-521-13089-9 . (原始内容存档 于2016-06-10).
Setton, Kenneth M. The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries . Philadelphia: The American Philosophical Society. 1976 [2017-05-14 ] . ISBN 0-87169-114-0 . (原始内容存档 于2016-12-07).
Setton, Kenneth M. The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume II: The Fifteenth Century . Philadelphia: The American Philosophical Society. 1978 [2017-05-14 ] . ISBN 0-87169-127-2 . (原始内容存档 于2016-12-07).
Shawcross, Theresa. Conquest Legitimized: The Making of a Byzantine Emperor in Crusader Constantinople (1204–1261). Harris, Jonathan; Holmes, Catherine; Russell, Eugenia (编). Byzantines, Latins, and Turks in the Eastern Mediterranean World After 1150 . Oxford: Oxford University Press. 2012: 181–220. ISBN 978-0-19-964188-8 .
Soulis, George Christos. The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331–1355) and his successors. Dumbarton Oaks . 1984. ISBN 0-88402-137-8 .
Topping, Peter. The Morea, 1311–1364. Hazard, Harry W. (编). A History of the Crusades, Vol. III: The fourteenth and fifteenth centuries . University of Wisconsin Press. 1975: 104–140 [2017-05-14 ] . ISBN 0-299-06670-3 . (原始内容 存档于2013-10-01).
Trapp, Erich; Beyer, Hans-Veit. Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit . I, 1–12, Add. 1–2, CD-ROM Version. Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. 2001. ISBN 978-3-7001-3003-1 (德语) .
Van Tricht, Filip. The Latin Renovatio of Byzantium: The Empire of Constantinople (1204-1228) . Leiden: Brill. 2011 [2017-05-14 ] . ISBN 978-90-04-20323-5 . (原始内容存档 于2016-05-07).
Verpeaux, Jean (编). Pseudo-Kodinos, Traité des Offices. Centre National de la Recherche Scientifique. 1966 (法语) .
1-10
1. 专制君主 (δεσπότης)
2. 至尊者 (σεβαστοκράτωρ)
3. 凯撒 (Καῖσαρ)
4. 大家内官 (μέγας δομέστικος)
5. 最可敬者 (πανυπερσέβαστος)
6. 首席衣橱负责人 (πρωτοβεστιάριος)
7. 大都督 (μέγας δούξ)
8. 首席马夫 (πρωτοστράτωρ)
9. 大书记 (μέγας λογοθέτης)
10. 大军营长官 (μέγας στρατοπεδάρχης)
11-20
11. 大居官表首位者 (μέγας πριμικήριος)
12. 马厩大伯爵 (μέγας κονόσταυλος)
13. 首席可敬者 (πρωτοσέβαστος)
14. 斟酒人 (πιγκέρνης)
15. 宫殿负责人 (κουροπαλάτης)
16. 掌玺伴寝官 (παρακοιμώμενος τῆς σφενδόνης)
17. 寝室伴寝官 (παρακοιμώμενοςτοῦ κοιτῶνος)
18. 总务书记 (λογοθέτης τοῦ γενικοῦ)
19. 首席皇家衣柜卫队长官 (πρωτοβεστιαρίτης)
20. 宫宴家内官 (δομέστικος τῆς τραπέζης)
21-30
21. 宫宴主管 (ἐπὶ τῆς τραπέζης)
22. 大帕皮阿斯 (μεγάλ παπίας)
23. 君士坦丁堡城市长官 (ἔπαρχος)
24. 警戒军团大长官 (μέγας δρουγγάριος τῆς βίγλης)
25. 伙友兵团大长官 (μέγας ἑταιρειάρχης)
26. 大文件负责人 (μέγας χαρτουλάριος)
27. 邮传书记 (λογοθέτης τοῦ δρόμου)
28. 首席秘书 (πρωτοασηκρῆτις)
29. 军队主管 (ἐπὶ τοῦ στρατοῦ)
30. 机密官 (μυστικός)
31-40
31. 宫内军家内官 (δομέστικος τῶν σχολῶν)
32. 舰队大长官 (μέγας δρουγγάριος τοῦ στόλου)
33. 宫廷的居官表首位者 (πριμικήριος τῆς αὐλῆς)
34. 首席执剑者 (πρωτοσπαθάριος)
35. 大官长 (μέγας ἄρχων)
36. 宫廷塔塔斯 (τατᾶς τῆς αὐλῆς)
37. 大信使 (μέγας τζαούσιος)
38. 城市裁判官 (πραίτωρ τοῦ δήμου)
39. 皇庄书记 (λογοθέτης τῶν οἰκειακῶν)
40. 大会计 (μέγας λογαριαστής)
41-50
41. 首席猎人 (πρωτοκυνηγός)
42. 持盾者 (σκουτέριος)
43. 海军长官 (ἀμηράλης)
44. 请愿主管 (ἐπὶ τῶν δεήσεων)
45. 财务官 (κυαισίτωρ)
46. 大点名官 (μέγας ἀδνουμιαστής)
47. 军事书记 (λογοθέτης τοῦ στρατιωτικοῦ)
48. 首席养鹰人 (πρωτοϊερακάριος)
49. 畜群书记 (λογοθέτης τῶν ἀγελῶν)
50. 大翻译官(μέγας διερμηνευτής)
51-60
51. 皇帝随从 (ἀκόλουθος)
52. 军营法官(κριτής του̑ φωσσάτου)
53. 连队官长 (ἄρχων τοῦ ἀλλαγίου)
54. 首席连队长 (πρωταλλαγάτωρ)
55. 大行政官 (μέγας διοικητής)
56. 孤儿抚养人 (ὀρφανοτρόφος)
57. 首席秘书 (πρωτονοτάριος)
58. 备忘主管 (ἐπί τω̑ν ἀναμνήσεων)
59. 城墙军家内官(δομέστικος τω̑ν τειχέων)
60. 皇家寝室主持者 (προκαθήμενοςτῶν κοιτῶνος)
61-70
61. 皇家衣橱 主持者 (προκαθήμενος τῶν βεστιαρίου)
62. 皇家衣橱卫队长官 (βεστιαρίου)
63. 伙友兵团长官 (ἑταιρειάρχης)
64. 宫廷会计 (λογαριαστὴς τῆς αὐλῆς)
65. 单马骑兵军军营长官 (στρατοπεδάρχης τῶν μονοκαβάλλων)
66. 弩手军军营长官 (στρατοπεδάρχης τῶν τζαγγρατόρων)
67. 叛教者军军营长官 (στρατοπεδάρχης τῶν μουρτάτων)
68. 察科人 部队军营长官 (στρατοπεδάρχης τῶν τζακώνων)
69. 大皇宫 主持者 (προκαθήμενοςτῶν μεγάλων παλατίων)
70. 布拉赫奈宫 主持者 (προκαθήμενος τῶν Βλαχερνῶν παλατίων)
71-80
71. 军区 的家内官 (δομέστικος τῶν θεμάτων)
72. 东部军区 的家内官 (δομέστικος τῶν ἀνατολικῶν θεμάτων)
73. 西部军区 的家内官 (δομέστικος τῶν δυσικῶν θεμάτων)
74. 大米尔泰伊特斯(μέγας μυρταΐτης)
75. 首席随从官(πρωτοκόμης)
76. 帕皮阿斯 (παπίας)
77. 营队长 (δρουγγάριος)
78. 可敬者 (σεβαστός)
79. 米尔泰伊特斯(μυρταΐτης)
80. 部分城市的主持者 ,依据城市重要性确定其地位(προκαθήμενοι πόλεων κατ᾿ ἀξίαν ἑκάστης αὐτῶν)
未指明位次
御墨主管 (ἐπὶ τοῦ κανικλείου)
大导师 (μέγας βαΐουλος)