Khu vực ngôn ngữ Võro - 'huyện Võro' trong ranh giới lịch sử giữa khu vực Tartu và Seto, Nga (Vinnemaa) và Latvia (Latvia)
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.
Tiếng Estonia Nam ngày nay. Tiếng Võro được đánh dấu với màu đỏ sẫm.Tỷ lệ người nói tiếng Võro ở các đô thị của Estonia theo điều tra dân số năm 2011 của EstoniaTheo Tổng điều tra dân số Estonia năm 2011, có 101.857 người nói tiếng Estonia Nam: 74.499 người nói tiếng Võro, 12.549 người nói tiếng Seto, 9.698 người nói tiếng Mulgi, 4.109 người nói Tartu và 1.002 người nói tiếng Estonia Nam khác.Một người nói tiếng Võro, được ghi lại cho Wikitongues.
Tiếng Võro (tiếng Võro: võro kiil[ˈvɤro kʲiːlʲ], tiếng Estonia: võru keel)[1][2] là một ngôn ngữ[3][4] thuộc ngữ chi Finn trong ngữ hệ Ural.[5] Theo truyền thống, nó được coi là một phương ngữ nằm trong nhóm phương ngữ Estonia Nam của tiếng Estonia, nhưng ngày nay nó có dạng chuẩn văn học riêng[6] và đang tìm kiếm sự công nhận chính thức như một ngôn ngữ khu vực của Estonia.[7][8] Tiếng Võro có khoảng 75.000 người nói (người Võro) chủ yếu ở đông nam Estonia, trong tám giáo xứ của Hạt Võru lịch sử: Karula, Harglõ, Urvastõ, Rõugõ, Kanepi, Põlva, Räpinä và Vahtsõliina. Các giáo xứ này hiện nằm trong (do sự tái sắp xếp hành chính) hai hạt Võru và Põlva, với các phần mở rộng sang các hạt Valga và Tartu. Người nói cũng có thể được tìm thấy rải rác ở hai thành phố lớn nhất Estonia là Tallinn và Tartu cùng phần còn lại của Estonia.[9][10][11]
Lịch sử
Tiếng Võro là hậu duệ của ngôn ngữ Estonia Nam cổ và dạng ngôn ngữ Finn ít chịu ảnh hưởng nhất của tiếng Estonia chuẩn (dựa trên phương ngữ Bắc Estonia) ở Estonia.
Một trong những bằng chứng bằng văn bản sớm nhất của Estonia Nam là bản dịch của Tân Ước (Di chúc Wastne) được xuất bản năm 1686. Mặc dù tiếng Estonia Nam bắt đầu mất ưu thế sau những năm 1880, ngôn ngữ này bắt đầu hồi sinh vào cuối những năm 1980.[12]
Tình hình hiện tại
Ngôn ngữ này đang bị đe dọa,[13] và theo Kadri Koreinik, điều này là do chính phủ thiếu cam kết pháp lý để bảo vệ ngôn ngữ.[7]
Chữ viết
Tiếng Võro sử dụng chữ viết Latinh, như tiếng Estonia và tiếng Phần Lan.
Ehala, Martin & Niglas, Katrin (2007): "Empirical evaluation of a mathematical model of ethnolinguistic vitality: the case of Võro". Journal of Multilingual and Multicultural Development.
Kalle Eller [et] (1999): Võro-Seto language. Võro Instituut'. Võro.
Iva, Sulev; Pajusalu, Karl (2004): "The Võro Language: Historical Development and Present Situation". In: Language Policy and Sociolinguistics I: "Regional Languages in the New Europe" International Scientific Conference; Rēzeknes Augstskola, Latvija; 20–ngày 23 tháng 5 năm 2004. Rezekne: Rezekne Augstskolas Izdevnieceba, 2004, 58 – 63.
Iva, Sulev (2007): Võru kirjakeele sõnamuutmissüsteem (Inflectional Morphology in the Võro Literary Language). Dissertationes Philologiae Estonicae Universitatis Tartuensis 20, Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus (online: English summary pp 144–146) (PDF)
Iva, Sulev (pen name Jüvä Sullõv), (2002): Võro-eesti synaraamat (Võro-Estonian dictionary). Publications of Võro Institute 12. Tarto-Võro.
Keem, Hella (1997): Võru keel (Võro language). Võro Instituut ja Eesti teaduste akadeemia Emakeele selts. Tallinn.
Koreinik, Kadri (2007): The Võro language in education in Estonia. Regional dossiers series. Mercator. European Research Centre on Multilingualism and Language Learning (online: PDF).
Koreinik, Kadri; Pajusalu, Karl (2007): "Language naming practices and linguistic identity in South-Eastern Estonia". Language and Identity in the Finno-Ugric World. Proceedings of the Fourth International Symposium at the University of Groningen, May 17–19, 2006. R. Blokland and C. Hasselblatt (eds). (Studia Fenno-Ugrica Groningana 4). Maastricht: Shaker.
