Sông Ngụ[1] trước kia là một nhánh sông Thiên Đức chảy sang sông Thái Bình với lòng sông rộng, buôn bán tấp nập trên bến dưới thuyền hình thành nên nhiều trung tâm kinh tế lâu đời như: Hồ, Đông Côi, Bưởi, Ngụ, Thứa, Đò. Nhưng nay nhiều đoạn sông bị lấp, toàn lòng sông bị thu hẹp[2]; dòng chính của sông chỉ còn lưu thông được trên 26 km từ cửa Bưởi (Đại Bái, Gia Bình) tới cửa Nhất Trai (Minh Tân, Lương Tài) cùng 2 phụ lưu là sông Thứa và sông Đồng Khởi.
Lịch sử
Các huyện thị chảy qua
Thuận Thành: (nay chỉ còn sót lại một số đoạn kênh, máng; một số đoạn bị lấp hoàn toàn)
xã Song Hồ: trước kia là cửa sông dẫn nước từ sông Thiên Đức vào.
thị trấn Hồ
xã Trạm Lộ
xã An Bình
Gia Bình: (Dòng chính thể hiện rõ nhất với lòng sông rộng, sâu)
xã Đại Bái
xã Quỳnh Phú
xã Xuân Lai
thị tứ Ngụ
xã Nhân Thắng
xã Bình Dương
Lương Lài: (Nhiều đoạn lòng sông nhỏ hẹp do lấp để canh tác thủy sản)
