Quách hoàng hậu (Tống Nhân Tông)

Tống Nhân Tông Quách hậu
宋仁宗郭后
Tống Nhân Tông Hoàng hậu
Hoàng hậu nhà Tống
Tại vị1025 - 1033
Tiền nhiệmChương Hiến Lưu Hoàng hậu
Kế nhiệmTừ Thánh Tào Hoàng hậu
Thông tin chung
Sinh1012
Ứng Châu
Mất1035
Gia Khánh viện (嘉慶院), Khai Phong, Hà Nam
An tángPhúc Thiền viện (福禪院)
Phối ngẫuTống Nhân Tông
Triệu Trinh
Tước hiệu[Hoàng hậu; 皇后]
[Tịnh phi; 净妃]
[Kim Đình giáo chủ;
金庭教主]
[Trùng Tĩnh nguyên sư;
沖靜元師]
[Hoàng hậu; 皇后]
(truy tặng)
Thân phụQuách Doãn Cung

Nhân Tông Quách Hoàng hậu (chữ Hán: 仁宗郭皇后, 1012 - 1035), pháp danh Thanh Ngộ (清悟), nguyên phối và là Hoàng hậu đầu tiên của Tống Nhân Tông Triệu Trinh.

Dưới thời nhà Tống, bà là Hoàng hậu đầu tiên có danh phận nguyên phối của Hoàng đế. Ngoài ra, bà cũng là vị nguyên phối Hoàng hậu đầu tiên cử hành đại hôn sau khi Hoàng đế kế vị. Tuy thân phận tôn quý, lại được Thái hậu Lưu Nga ủng hộ nhưng vì tính tình cao ngạo, hay kiểm soát Nhân Tông nên bị thất sủng, trở thành vị Phế hậu đầu tiên trong lịch sử triều Tống, sau bị Nhân Tông cho xuất gia tu hành và qua đời khi tuổi còn trẻ.

Tiểu sử

Quách Hoàng hậu nguyên quán ở huyện Kim Thành, Ứng Châu (nay là huyện Ứng, Sơn Tây), là cháu gái của Quách Sùng (郭崇), giữ chức Tiết độ sứ của Bình Lư quân. Cha bà là Quách Doãn Cung (郭允恭), vốn giữ chức Sùng nghi Phó sứ, sau được tặng làm Tiết độ sứ Trung Vũ quân, kiêm Trung thư lệnh và Thượng thư lệnh[1].

Năm Thiên Thánh thứ 2 (1025), Quách thị và Trương thị - cháu gái của Kỵ Vệ thượng tướng quân Trương Mỹ (張美) là cùng vào cung, tham gia dự tuyển cho ngôi vị Hoàng hậu của Tống Nhân Tông. Nhân Tông phải lòng trước sắc đẹp của Trương thị, toan lập làm Hậu thì Lưu Thái hậu cương quyết chọn Quách thị. Vì thế ngày 21 tháng 11 (âm lịch) cùng năm, Quách thị sách lập Hoàng hậu, còn Trương thị chỉ được phong Tài nhân[2][3].

Bên cạnh đó, Lưu Thái hậu lại tiếp tục nhúng tay vào việc tuyển phi của Tống Nhân Tông khi đưa Vương thị, người có sắc đẹp mà Nhân Tông muốn nạp làm phi, gả cho người trong họ là Lưu Tòng Đức (劉從德). Theo như Lưu Thái hậu nói: "Trọng đức bất trọng sắc" (重德不重色), điều này khiến Nhân Tông có ý bất mãn. Quách hậu cậy Thái hậu tiến cử, sống trong cung muôn phần cao ngạo, lại nghe lời Thái hậu hay giám sát hành tung của Nhân Tông, không cho ông gần gũi các phi tần khác, Nhân Tông tức giận nhưng vẫn không dám nói gì[4][5].

Sau khi bị phế truất

Năm Minh Đạo thứ 2 (1033), tháng 3, Lưu Thái hậu giá băng, Quách hậu mất đi chỗ dựa. Tống Nhân Tông càng không đoái hoài nên bà vô cùng oán thán.

Bấy giờ hậu cung có hai vị phi tần là Thượng Mỹ nhân (尚美人) và Dương Mỹ nhân (楊美人) rất xinh đẹp, được Nhân Tông sủng ái. Quách hậu đố kị, nhiều lần đến chỗ viện sở của hai người để gây sự quát tháo. Một ngày nọ, Nhân Tông lâm hạnh Thượng thị, nhân đó Thượng thị to nhỏ hành vi của Quách hậu, đúng lúc Quách hậu vừa tới nên hai bên xảy ra tranh chấp. Quách hậu không nhịn được, bèn dùng tay hướng thẳng mặt Thượng thị mà tát, Nhân Tông thấy thế, vội vàng lao ra cứu nên nhận ngay cái tát vào cổ. Nhân Tông phẫn nộ, thượng nghị với Tể tướng Lã Di Giản (呂夷簡), thảo chiếu thư phế truất Quách hậu[6].

Cùng năm tháng 11, Nhân Tông ngự điện, tuyên bố Quách hậu muốn xuất gia để tu hành, nên "đặc cách" mà cải hiệu thành Tịnh phi (净妃), ban biệt hiệu Ngọc Kinh Trùng Diệu tiên sư (玉京沖妙仙師), pháp danh Thanh Ngộ (清悟), cư ngụ tại Trường Lạc cung (長樂宮). Việc xảy ra đột ngột, Gián quan Khổng Đạo Phụ (孔道輔) tấu lên:"Hậu không có lỗi, không thể phế", kết quả Khổng và các phe cánh đều bị Nhân Tông bãi quan[7][8].

Năm Cảnh Hựu nguyên niên (1034), tháng 8, Tống Nhân Tông theo ý của Dương Thái hậu, biếm Thượng Mỹ nhân lẫn Dương Mỹ nhân đều bị lần lượt bắt tu hành ở Động Chân cung (洞真宮) và hoặc an trí ở biệt trạch. Thuận theo ấy, Nhân Tông lại tuyên bố Quách Tịnh phi ra ở Dao Hoa cung (瑤華宮), phế truất phi hiệu, đổi hiệu thành Kim Đình giáo chủ (金庭教主) rồi Trùng Tĩnh nguyên sư (沖靜元師)[9][10][11]. Thân thích của Quách thị là Tiền Duy Diễn (錢惟演), giữ chức Tòng bình chương sự (從平章事) nay cũng bị biếm ra làm Tiết độ sứ Sùng Tín quân.

Về sau, Nhân Tông cảm thấy hối hận và nhớ nhung Quách thị, thường sai quan thăm hỏi, còn ban Nhạc phủ. Quách thị đối với Nhân Tông cũng ung dung hơn khi trước. Nhân Tông mật lệnh cho bà hồi cung, nhưng bà đáp:"Nếu lại lần nữa triệu kiến, chỉ có thể cho bách quan lập ban thụ sách mới được", ý nói chỉ có thể đón bà làm Hậu thì bà mới nguyện gặp mặt. Khi ấy, Nhân Tông đã sách lập Tào Hoàng hậu, nên tuyệt nhiên không thể đáp ứng chuyện này[12].

Năm Cảnh Hựu thứ 2 (1035), ngày 8 tháng 11 (âm lịch), Quách thị bệnh nặng, Tống Nhân Tông sai Thái y Diêm Văn Ứng (阎文应) đến xem bệnh và Quách hậu mất ngay sau đó, khi 24 tuổi. Bà mất tại Gia Khánh viện (嘉慶院). Người ta cho rằng Diêm Văn Ứng đã hạ độc Quách thị, nhưng không có chứng cứ xác thực[13]. Sang năm (1036), Tống Nhân Tông truy điệu Quách thị, lại truy tặng cho bà ngôi vị Hoàng hậu như trước, nhưng không có thụy hiệu cũng như việc an táng trong miếu, thay vào đó Nhân Tông khởi xây dựng một biệt lăng cho bà bên trong Phúc Thiền viện (福禪院)[14][15].

Xem thêm

Tham khảo

  1. ^ 《宋会要》 仁宗(圣)[皇]后郭氏，崇仪副使、赠忠武军节度使、中书令兼尚书令允恭之女。天圣二年九月立为皇后。明道二年十二月自请入道，诏封净妃、玉京冲妙仙师，赐紫，名清悟，居长宁宫。 景佑元年八月出居外宅。十月赐号金庭教主、冲净元师，出居安和院，名曰瑶华宫。 二年十一月八日迁于嘉庆院，暴薨。年二十四。三年正月追册为皇后，葬礼用孝章皇后故事，起陵台于奉先资福禅院。
  2. ^ 《宋史·卷二百四十二·列傳第一·后妃上》: 仁宗郭皇后，其先應州金城人。平盧軍節度使崇之孫也。天聖二年，立為皇后。初，帝寵張美人，欲以為后，章獻太后難之。
  3. ^ 《宋史卷九 本纪第九》 十一月.........乙巳，立皇后郭氏。
  4. ^ 《涑水记闻·卷八》 后恃章献骄妒，后宫莫得进，上患之，不敢诘。
  5. ^ 《宋史·卷二百四十二·列傳第一·后妃上·郭皇后传》: 后既立，而頗見疏。其后尚美人、楊美人俱幸，數與后忿爭。
  6. ^ 《宋史·卷二百四十二·列傳第一·后妃上·郭皇后传》: 一日，尚氏於上前有侵后語，后不勝忿，批其頰，上自起救之，誤批上頸，上大怒。入內都知閻文應因與上謀廢后，且勸帝以爪痕示執政。上以示呂夷簡，且告之故，夷簡亦以前罷相怨后，乃曰：「古亦有之。」后遂廢。詔封為淨妃、玉京沖妙仙師，賜名清悟，居長樂宮。
  7. ^ 《宋史卷十》 二年.......... 　十一月...........乙卯，废皇后郭氏为净妃、玉京冲妙仙师，居长宁宫。御史中丞孔道辅率谏官、御史，大呼殿门请对，诏宰相告以皇后当废状。
  8. ^ 《宋史·卷二百四十二·列傳第一·后妃上·郭皇后传》: 於是中丞孔道輔、諫官御史范仲淹、段少連等十人伏閣言：「后無過，不可廢。」道輔等俱被黜責。
  9. ^ 净妃等出居外宅诏：朕祗绍庆基，务敦静治，每遵勤俭，用洽冲宁。至于宫掖之中，嫔侍之列，维仅充于仪职，而靡厚于宠私。顷以中闱有亏善道，降处次妃之位，仍从别馆之居，尚迩严宸，末叶彝制，宜令于外宅居止，更不入内。美人尚氏，昨由下陈列于近侍，素非令淑，但肆骄矜，宜特贷刑章，令于洞真宫披戴，永不得入内。美人杨氏，自居左右，靡蹈箴规，宜令出内，于别宅安置。
  10. ^ 《宋史·卷二百四十二·列傳第一·后妃上·郭皇后传》: 景祐元年，出居瑤華宮，而尚美人亦廢于洞真宮入道，楊美人別宅安置。又賜后號金庭教主、沖靜元師。
  11. ^ 《宋史卷十》 景祐元年.......... 　八月庚申........壬申，诏净妃郭氏出居于外，美人尚氏入道，杨氏安置别宅。
  12. ^ 《宋史列传第一仁宗郭皇后传》: 后帝颇念之，遣使存问，赐以乐府，后和答之，辞甚怆惋。帝尝密令召入，后曰："若再见召者，须百官立班受册方可。"属小疾，遣文应挟医诊视，数日，乃言后暴薨。中外疑阎文应进毒，而不得其实。上深悼之，追复皇后，而停谥册祔庙之礼。
  13. ^ 《宋史列传第一仁宗郭皇后传》: 属小疾，遣文应挟医诊视，数日，乃言后暴薨。中外疑阎文应进毒，而不得其实。
  14. ^ 《宋史列传第一仁宗郭皇后传》: 上深悼之，追复皇后，而停谥册祔庙之礼。
  15. ^ 《宋史卷十》 二年.......... 　三年春正月壬辰，追复郭氏为皇后。丁酉，葬皇后郭氏。
  • Tống sử, liệt truyện 1, Hậu phi thượng - Nhân Tông Quách hoàng hậu