vi Nikita Sergeyevich Khrushchyov

Nikita Sergeyevich Khrushchyov
Nikita Sergeyevich Khrushchyov
Ники́та Серге́евич Хрущёв
	Khrushchyov tại Đông Berlin vào tháng 6 năm 1963, nhân dịp sinh nhật lần thứ 70 của nhà lãnh đạo Đông Đức Walter Ulbricht
; Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô
	Nhiệm kỳ; 14 tháng 9 năm 1953 – 14 tháng 10 năm 1964
Tiền nhiệm	Iosif Stalin; giữ chức Tổng Bí thư
Kế nhiệm	Leonid Brezhnev; giữ chức Tổng Bí thư
; Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô
	Nhiệm kỳ; 27 tháng 3 năm 1958 – 14 tháng 10 năm 1964
Đồng chủ tịch	Kliment Voroshilov; Leonid Brezhnev; Anastas Mikoyan;
Phó Chủ tịch	Danh sách Frol Kozlov ; Alexei Kosygin ; Dmitriy Ustinov ; Lazar Kaganovich ; Anastas Mikoyan;
Tiền nhiệm	Nikolai Bulganin
Kế nhiệm	Alexei Kosygin
; Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Ukraina (Bolshevik)
	Nhiệm kỳ; 26 tháng 12 năm 1947 – 16 tháng 12 năm 1949
Tiền nhiệm	Lazar Kaganovich
Kế nhiệm	Leonid Melnikov
	Nhiệm kỳ; 27 tháng 1 năm 1938 – 3 tháng 3 năm 1947
Tiền nhiệm	Stanislav Kosior
Kế nhiệm	Lazar Kaganovich
Thông tin cá nhân
Sinh	15 tháng 4 năm 1894; Tỉnh Kursk, Đế quốc Nga
Mất	11 tháng 9 năm 1971 (77 tuổi) ; Moskva, Nga Xô viết, Liên Xô
Nơi an nghỉ	Nghĩa trang Novodevichy, Moskva
Đảng chính trị	KPSS (1918–1964)
Phối ngẫu	Yefrosinia Pisareva; (cưới 1914⁠–⁠her death1919); Nina Khrushcheva (cưới 1965)
Con cái	5 Yulia Khrushcheva (1915–1981) ; Leonid Khrushchev (1917–1943) ; Rada Khrushcheva (1929–2016) ; Sergey Khrushchev (1935–2020) ; Elena Khrushcheva (1937–1972);
Alma mater	Học viện Công nghiệp Moskva
Tặng thưởng	Danh sách ;
Chữ ký
Phục vụ trong quân đội
Thuộc	Liên Xô
Phục vụ	Hồng quân
Năm tại ngũ	1941–45
Cấp bậc	Trung tướng
Chỉ huy	Lực lượng Vũ trang Liên Xô
Tham chiến	Thế chiến II
	Ủy viên trung ương 1939–64: Ủy viên toàn phần Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Liên Xô khóa 18, 19, 20, 22 ; 1949–64: Ủy viên toàn phần Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô khóa 18, 19, 20, 22 ; 1949–52: Ủy viên Cục Tổ chức Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô khóa 18 ; 1938–39: Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Liên Xô khóa 17 ; 1934–64: Ủy viên toàn phần Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô khóa 17, 18, 19, 20, 22; Chức vụ khác 1956–64: Chủ tịch Văn phòng Ban Chấp hành Trung ương Đảng của Nga Xô viết ; 1949–53: Bí thư thứ nhất Tỉnh ủy Moskva ; 1944–47: Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Ukraina ; 1938–47: Bí thư thứ nhất Tỉnh ủy Kiev ; 1938–47: Bí thư thứ nhất Thành ủy Kiev ; 1935–38: Bí thư thứ nhất Tỉnh ủy Moskva ; 1934–50: Bí thư thứ nhất Thành ủy Moskva; Nhà lãnh đạo Liên Xô; ← Malenkov; Brezhnev →;

Nikita Sergeyevich Khrushchyov^[b] (cũng viết là: Khrushchev; phiên âm tiếng Việt: Khơ-rút-sốp hoặc Khơ-rút-xốp; 15 tháng 4 [lịch cũ 3 tháng 4] năm 1894 – 11 tháng 9 năm 1971) là nhà lãnh đạo của Liên bang Xô viết trong cuộc Chiến tranh Lạnh, đồng thời là Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô từ năm 1953 đến 1964, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô (tức Thủ tướng) từ năm 1958 tới 1964. Khrushchev còn là người ủng hộ chủ nghĩa bài Stalin, cũng như việc triển khai Chương trình không gian Liên Xô trong thời gian đầu. Thời kì này chứng kiến nhiều cải tổ tương đối tự do trong các lĩnh vực của chính sách đối nội. Tuy nhiên, những đảng viên khác đã phế truất Khrushchev trong năm 1964. Thay vào đó, chức vụ Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng được trao cho Leonid Brezhnev, còn Alexei Kosygin lên làm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng.

Đầu đời

Nikita Khrushchev chào đời ngày 15 tháng 4 năm 1894,^[c] tại làng Kalinovka thuộc quận Dmitrievsk, tỉnh Kursk, Đế quốc Nga (sát biên giới Ukraina ngày nay).^[3] Cha mẹ ông, Sergei Nikanorovich Khrushchev và Aksinia Ivanovna Khrushcheva, đều xuất thân từ những gia đình nông dân gốc Nga bần cùng.^[4] Sau khi đẻ Nikita hai năm, vợ chồng Khrushchev sinh thêm một đứa con gái, đặt tên là Irina.^[5] Do gia cảnh vốn dĩ éo le, Sergei thường xuyên phải xa vợ và con cái để sang Donbass xoay sở kiếm sống.^[6]

Giáo viên của Khrushchev, Lydia Shevchenko, về sau kể rằng bản thân bà chưa thấy một ngôi làng nào mà nghèo như Kalinovka.^[7]

Chú thích

^ Tuy không có khả năng kiếm soát toàn thể bộ máy đảng ủy, Malenkov vẫn được công nhận là "primus inter pares" trong vòng hơn một năm sau khi Stalin mất. Tới tháng 3 năm 1954, ông được liệt kê là thủ lĩnh hàng đầu của Liên Xô và vẫn tiếp tục chủ trì các cuộc họp của Bộ Chính trị.^[1]
^ tiếng Nga: Ники́та Серге́евич Хрущёв; [nʲɪˈki.tə sʲɪrˈɡʲe.jɪ.vʲɪ̈tʃʲ xrʊˈʃʲːof]
^ Nguồn chính thống của Liên Xô ghi nhận sinh nhật của Khruschev là ngày 17 tháng 4 năm 1894, điều mà cũng được bản thân ông ghi nhận trong hồi ký. Tuy nhiên, sổ rửa tội của làng Kalinovka xác nhận sinh nhật thực sự của Khruschev là 15 tháng 4 năm 1894.^[2]

Tham khảo

^ Brown 2009, tr. 232–233.
^ Shapoval 2000, tr. 8.
^ Tompson 1997, tr. 2; Taubman 2004, tr. 18; Shapoval 2000, tr. 8.
^ Taubman 2004, tr. 18.
^ Tompson 1997, tr. 2.
^ Tompson 1997, tr. 2–3.
^ Taubman 2004, tr. 27.

Thư mục

Ấn bản

Beschloss, Micheal (2016). The Crisis Years: Kennedy and Khrushchev, 1960–1963 [Những năm khủng hoảng: Kennedy và Khrushchev, 1960–1963]. Hoa Kỳ: Open Road Media. ISBN 978-1-5040-3937-6.
Crankshaw, Edward (2011). Khrushchev. Anh: Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-4482-0461-8.
Filtzer, Don (1993). The Khrushchev Era: De-Stalinization and the Limits of Reform in the USSR, 1953-64 [Kỷ nguyên Khrushchev: Phi Stalin hóa và các giới hạn của cải cách ở Liên Xô, 1953-64]. Anh: Macmillan Education UK. ISBN 978-1-3491-3076-4.
Fursenk, Aleksandr; Naftali, Timothy (2010). Khrushchev's Cold War: The Inside Story of an American Adversary [Chiến tranh Lạnh của Khrushchev: Câu chuyện bên trong của một kình địch của Mỹ]. Anh: W. W. Norton. ISBN 978-0-3930-7833-6.
Fursenk, Aleksandr; Naftali, Timothy (1998). "One Hell of a Gamble": Khrushchev, Castro, and Kennedy, 1958-1964 ["Một canh bạc tuyệt đỉnh": Khrushchev, Castro, và Kennedy, 1958-1964]. Anh: W. W. Norton. ISBN 978-0-3932-4551-6.
Hale-Dorrell, Aaron T. (2018). Corn Crusade: Khrushchev's Farming Revolution in the Post-Stalin Soviet Union [Cuộc thập tự chinh bắp ngô: Cách mạng nông nghiệp của Khrushchev ở Liên Xô hậu Stalin]. New York: Nhà xuất bản Đại học Oxford. ISBN 978-0-1906-4469-7.
Hornsby, Rob (2013). Protest, Reform and Repression in Khrushchev's Soviet Union [Biểu tình, cải cách và áp bức ở Liên Xô của Nikita Khrushchev]. Cambridge: Nhà xuất bản Đại học Cambridge. ISBN 978-1-1070-3092-3.
Kibita, Nataliya (2013). Soviet Economic Management Under Khrushchev: The Sovnarkhoz Reform [Quản trị kinh tế Liên Xô dưới thời Khrushchev: Cuộc cải tổ Sovnarkhoz]. Oxon và New York: Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-60568-7.
LaPierre, Brian (2012). Hooligans in Khrushchev's Russia: Defining, Policing, and Producing Deviance During the Thaw [Hành vi côn đồ ở nước Nga của Khrushchev: Định nghĩa, kiểm soát và sản sinh lệch lạc trong những năm Tan băng]. Wisconsin: Nhà xuất bản Đại học Wisconsin. ISBN 978-0-2992-8743-6.
McCauley, Martin (2014). The Khrushchev Era, 1953-1964 [Kỷ nguyên Khrushchev, 1953-1964]. Anh: Taylor & Francis. ISBN 978-1-3178-8921-2.
Medvedev, Roy A.; Medvedev, Zhores A. (1976). Khrushchev: The Years in Power [Khrushchev: Những năm cầm quyền]. New York: Nhà xuất bản Đại học Columbia. ISBN 978-0-2310-3939-0.
Newman, Kitty (2007). Macmillan, Khrushchev and the Berlin Crisis, 1958-1960 [Macmillan, Khrushchev và Khủng hoảng Berlin, 1958-1960]. Anh: Taylor & Francis. ISBN 978-1-1342-5743-0.
Shapoval, Iurii (2000). “The Ukranian Years, 1894-1949” [Những năm tháng ở Ukraina, 1894-1949]. Trong Abbott Gleason; Sergei Khrushchev; William Taubman (biên tập). Nikita Khrushchev. Ukraina: Nhà xuất bản Đại học Yale. ISBN 978-0-3001-2809-3.
Swain, Geoffrey (2015). Khrushchev. Anh: Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-1373-3551-7.
Taubman, William (2004). Khrushchev: The Man and His Era [Khrushchev: Con người và thời đại]. Anh: W. W. Norton. ISBN 978-0-3930-8172-5.
Tompson, William (1997). Khrushchev: A Political Life [Khrushchev: Một đời chính trị]. Anh: Palgrave Macmillan UK. ISBN 978-0-3336-9633-0.
Tromly, Benjamin (2013). Making the Soviet Intelligentsia: Universities and Intellectual Life Under Stalin and Khrushchev [Kiến tạo tầng lớp trí thức Liên Xô: Đại học và đời sống tri thức dưới thời Stalin và Khrushchev]. Cambridge: Nhà xuất bản Đại học Cambridge. ISBN 978-1-1076-5602-4.
Voorhees, Theodore (2021). The Silent Guns of Two Octobers: Kennedy and Khrushchev Play the Double Game [Các khẩu súng thầm lặng của hai tháng Mười: Kennedy và Khrushchev chơi trò hai mặt]. Michigan: Nhà xuất bản Đại học Michigan. ISBN 978-0-4720-3871-8.
Zubkova, Elena (2000). “The Rivalry with Malenkov” [Đối địch với Malenkov]. Trong Abbott Gleason; Sergei Khrushchev; William Taubman (biên tập). Nikita Khrushchev. Ukraina: Nhà xuất bản Đại học Yale. ISBN 978-0-3001-2809-3.

Nguồn khác

Kennedy, John F. (ngày 10 tháng 6 năm 1963), President Kennedy Nuclear Test Ban Treaty Speech, American University 1963 Commencement, American University, Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 12 năm 2011, truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2011
Neizvestny, Ernst (1979), “My dialogue with Khrushchev”, Vremya I My (Times and Us) (bằng tiếng Nga) (41), tr. 170–200, Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 7 năm 2011, truy cập ngày 1 tháng 1 năm 2011
Guildsovfoto, Special to The New York Times Sovfotofree Lance Photographers (ngày 6 tháng 5 năm 1956), “Text of Speech on Stalin by Khrushchev as released by the State Department”, The New York Times, truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2009 (fee for article)
“The historic letter that showed Mr. K's hand”, Life, quyển 53 số 19, ngày 9 tháng 11 năm 1962, ISSN 0024-3019, truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2009
“Vast Riddle; Demoted in the latest Soviet shack-up”, The New York Times, ngày 10 tháng 3 năm 1953, truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2009 (fee for article)
“1959 Year in Review; Nixon visits Russia”, United Press International, 1959, truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2011
“1960 Year in Review; The Paris Summit Falls Apart”, United Press International, 1960, truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2011

Liên kết ngoài

Tìm hiểu thêm về Nikita Sergeyevich Khrushchyov tại các dự án liên quan
	Tập tin phương tiện từ Commons
	Danh ngôn từ Wikiquote
	Văn kiện từ Wikisource
	Dữ liệu từ Wikidata

Chức vụ chính trị
Tiền nhiệm Nikolai Bulganin	Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô 1958–1964	Kế nhiệm Alexei Kosygin
Tiền nhiệm Leonid Korniyets	Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Ukraina Xô viết 1944–1947	Kế nhiệm Demian Korotchenko
Chức vụ Đảng
Tiền nhiệm Iosif Stalin giữ chức Tổng Bí thư	Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Liên Xô 1953–1964	Kế nhiệm Leonid Brezhnev
Tiền nhiệm Georgiy Popov	Bí thư thứ nhất Tỉnh ủy Moskva 1949–1953	Kế nhiệm Nikolai Mikhailov
Tiền nhiệm Lazar Kaganovich Stanislav Kosior	Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Ukraina 1947–1949 1938–1947	Kế nhiệm Leonid Melnikov Lazar Kaganovich
Tiền nhiệm Dmitriy Yevtushenko	Bí thư thứ nhất Thành ủy/Tỉnh ủy Kiev 1938–1947	Kế nhiệm Zinoviy Serdiuk
Tiền nhiệm Lazar Kaganovich	Bí thư thứ nhất Thành ủy/Tỉnh ủy Moskva 1935–1938	Kế nhiệm Aleksandr Ugarov

[2] Tuy không có khả năng kiếm soát toàn thể bộ máy đảng ủy, Malenkov vẫn được công nhận là "primus inter pares" trong vòng hơn một năm sau khi Stalin mất. Tới tháng 3 năm 1954, ông được liệt kê là thủ lĩnh hàng đầu của Liên Xô và vẫn tiếp tục chủ trì các cuộc họp của Bộ Chính trị.^[1]

[3] tiếng Nga: Ники́та Серге́евич Хрущёв; [nʲɪˈki.tə sʲɪrˈɡʲe.jɪ.vʲɪ̈tʃʲ xrʊˈʃʲːof] ^ⓘ

[5] Nguồn chính thống của Liên Xô ghi nhận sinh nhật của Khruschev là ngày 17 tháng 4 năm 1894, điều mà cũng được bản thân ông ghi nhận trong hồi ký. Tuy nhiên, sổ rửa tội của làng Kalinovka xác nhận sinh nhật thực sự của Khruschev là 15 tháng 4 năm 1894.^[2]

[FOOTNOTEBrown2009232–233-1] Brown 2009, tr. 232–233.

[FOOTNOTEShapoval20008-4] Shapoval 2000, tr. 8.

[FOOTNOTETompson19972Taubman200418Shapoval20008-6] Tompson 1997, tr. 2; Taubman 2004, tr. 18; Shapoval 2000, tr. 8.

[FOOTNOTETaubman200418-7] Taubman 2004, tr. 18.

[FOOTNOTETompson19972-8] Tompson 1997, tr. 2.

[FOOTNOTETompson19972–3-9] Tompson 1997, tr. 2–3.

[FOOTNOTETaubman200427-10] Taubman 2004, tr. 27.

[a]

[b]

[c]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]