Trong giải phẫu người, Cơ dưới gai (tiếng Anh: infraspinatus muscle; tiếng Pháp: Le muscle infra-épineux, hoặc sous-épineux) là cơ dày, hình tam giác, chiếm phần lớn không gian của hố dưới gai.[1] Là một trong bốn cơ chóp xoay, chức năng chính của cơ dưới gai là xoay ngoài cánh tay và làm ổn định khớp ổ chảo - cánh tay
Các sợi hội tụ tạo thành một đường gân, đi lướt qua bờ ngoài gai vai và đi qua phía sau bao khớp vai, bám vào diện giữa mấu chuyển lớn của xương cánh tay.[1][2]
Liên quan
Gân của cơ này đôi khi tách biệt khỏi bao khớp vai bằng một túi hoạt dịch, có thể thông với ổ khớp.[1]
Chi phối thần kinh
Thần kinh trên gai chi phối cơ trên gai và cơ dưới gai. Cơ trên gai thì khép còn cơ dưới gai thì xoay cánh tay.
cơ dưới gai là cơ chính thực hiện động tác xoay ngoài cánh tay. Khi cánh tay được cố định, cơ có chức năng khép góc dưới của xương vai. Cơ hiệp đồng là có tròn bé và cơ delta.[4]
cơ dưới gai và cơ tròn bé xoay đầu của xương cánh tay ra ngoài.[1]
Trong một phối cảnh tiến hóa, cơ ngực lớn và cơ ngực bé được cho là đã tiến hóa từ một tấm cơ nguyên thủy kết nối mỏm quạ với xương cánh tay. Ở bò sát thời kỳ muộn và động vật có vú thời kỳ sớm, các cấu trúc cơ nêu trên biến đổi ở mặt lưng. Trong khi hầu hết các thành phần của tấm cơ tiến hóa thành cơ ngực lớn, một số sợi cơ cuối cùng gắn vào xương vai và tiến hóa thành cơ trên gai, cơ dưới gai và các phần của cơ dưới vai.[5]
Hình ảnh bổ sung
Cơ dưới gai (màu đỏ). Hình động.
Cơ mặt sau xương vai, Cơ dưới gai được đánh dấu số 8 (nhìn từ sau).
Saladin, Kenneth. Giải phẫu và sinh lý học: sự thống nhất giữa hình thức và chức năng. Tái bản lần thứ 7, McGraw Hill Education, 2014, trang 343, 346, 491, 543.
Funk, Lennard. Công cụ sinh học của các cơ chóp xoay. Shoulderdoc.co.uk. TheFresh Health Marketing, ngày 11 tháng 2 năm 2016. Web.
Frank H.Netter, MD (2017). Atlas Giải phẫu người, Vietnamese Edition (ấn bản thứ 6). Nhà xuất bản Y học, ELSEVIER. ISBN978-604-66-1320-6.
Frank H.Netter, MD (2017). Atlas of Human Anatomy (ấn bản thứ 7). ELSEVIER MASSON. ISBN978-604-66-1320-6.
Frank H.Netter, MD (2017). Atlas d'anatomie humaine (ấn bản thứ 5). ELSEVIER MASSON. ISBN978-229-47-1297-5.
Bài giảng Giải phẫu học, PGS Nguyễn Quang Quyền, tái bản lần thứ mười lăm
PGS.TS Nguyễn Quang Huy (2017). Giải phẫu người (ấn bản thứ 2). Nhà xuất bản Y học. ISBN978-604-66-2933-7.