Năm 2006, với mong muốn có cuộc thi dành riêng cho bộ môn cải lương mà hiện nay đang dần bị mai một, Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh (HTV) đã tổ chức cuộc thi Chuông vàng vọng cổ truyền hình trong sự phấn khởi của những người yêu thích cải lương. Ban đầu, cuộc thi có tên gọi là Ngôi sao vọng cổ truyền hình, do nhãn hàng bột giặt Tide tài trợ. Nhưng đến năm 2007, HTV đã nhận được những lời góp ý từ phía chuyên môn và báo chí về tên gọi cuộc thi. Một trong những lời góp ý đó là từ "ngôi sao" không phù hợp với tính chất của cuộc thi. Với những lời góp ý này, HTV đã chính thức đổi tên thành cuộc thi Chuông vàng vọng cổ truyền hình. Cuộc thi cũng thay đổi nhà tài trợ sang SAIGONBANK từ đó đến nay.
Sau khi cuộc thi kết thúc, HTV đã tổ chức các buổi giao lưu để giới thiệu các giọng ca đoạt giải tại 3 khu vực: An Giang (23.11.2006), Kiên Giang (25.11.2006), Bình Dương (01.12.2006).
Diễn ra vào này 30.10.2007 (sớm hơn 1 ngày so với dự tính). Đêm thi này, khác với năm trước, chính hội đồng giám khảo sẽ là người quyết định thứ hạng và hình thức này được duy trì đến nay. Khán giả không quyết định như năm ngoái.
Từ 08 tháng 09 đến 25 tháng 09 năm 2008. Sau vòng loại, ban giám khảo chọn ra 30 thí sinh vào vòng bán kết, được tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Vòng bán kết
Vòng bán kết diễn ra vào 3 ngày: 06.10.2007, 07.10.2007, 08.10.2007. Sau 3 buổi thi, ban giám khảo chọn ra 10 thí sinh vào chung kết.
Vòng chung kết
Vòng thi Chung kết được truyền hình trực tiếp tại Nhà hát Truyền hình vào lúc 20:30 trên kênh HTV9, diễn ra trong 5 đêm, đêm thứ 5 là chung kết xếp hạng vào các ngày 23/10 - 30/10; 6/11 - 13/11 và 20/11/2008.
Cuộc thi diễn ra từ 5/8/2010 đến 29/9/2010, tuyển sinh tại 3 khu vực (6 tỉnh): Bạc Liêu, Cần Thơ, Đồng Tháp, Tây Ninh (Tây Nam Bộ); Thành phố Hồ Chí Minh (Đông Nam Bộ) và Hà Nội (miền Bắc). Đây là năm thứ 2 cuộc thi tuyển sinh khắp cả nước.
10 thí sinh lọt vào vòng chung kết cuộc thi
Mã số đêm chung kết
Thí sinh
Năm sinh
Số báo danh
Nghề nghiệp
Quê quán
01
Nguyễn Bình Trọng
1979
18
Công nhân
Kiên Giang
02
Ninh Thị Như Quỳnh
1986
25
Diễn viên nhà hát cải lương Việt Nam
Tuyên Quang
03
Lê Thị Huyền Trân
1982
27
Công nhân
Long An
04
Bùi Trung Đẳng
1983
37
Diễn viên tự do
Cần Thơ
05
Nguyễn Thị Hồng Gấm
1981
38
Diễn viên đoàn nghệ thuật Đồng Nai
Cần Thơ
06
Nguyễn Chí Luông
1984
41
Diễn viên đoàn nghệ thuật Quân khu 9
Bạc Liêu
07
Đoàn Hoa Mai
1979
42
Diễn viên nhà hát cải lương Việt Nam
Hải Dương
08
Trần Kim Phính
1985
44
Diễn viên đoàn cải lương nhân dân Kiên Giang
Kiên Giang
09
Nguyễn Văn Thu
1977
45
Nông dân
Tây Ninh
10
Đặng Thị Mỹ Vân
1982
48
Diễn viên đoàn nghệ thuật Đồng Nai
Bến Tre
[24].
Đêm chung kết đầu tiên 4/9 sẽ được truyền hình trực tiếp trên kênh HTV9 lúc 20g30 từ Nhà hát Truyền hình và các đêm tiếp theo vào các ngày 8, 15, 22, 29/9 và đêm Gala 2/10.
Năm 2006 là năm ngôi vị Chuông vàng do Khán giả bình chọn. Thí sinh đoạt giải Chuông vàng lại là Thí sinh nhỏ tuổi nhất.
Năm 2007 là năm có số thí sinh dự thi đông nhất (645 thí sinh).
Năm 2008, Võ Thành Phê là thí sinh đầu tiên nhận tất cả các giải thưởng phụ và ngôi vị cao nhất của cuộc thi. Đây cũng là năm mà điểm Trung bình đêm Chung kết xếp hạng cho Chuông vàng là cao nhất (19.96 điểm so với 19.91 năm 2007).
Cũng trong năm 2008, với chương trình Chuông vàng Vọng cổ, tổng đạo diễn Lê Thụy (người đảm nhận vai trò đạo diễn chương trình từ lúc bắt đầu cho đến nay) đã đoạt giải Mai Vàng dành cho đạo diễn sân khấu được yêu thích nhất.
Năm 2009, cuộc thi lần đầu tiên tuyển sinh ra miền Bắc, và thành tích cao nhất là giải khuyến khích trong đêm chung kết 2. Đây là một niềm khích lệ rất lớn cho bộ môn vốn của miền Nam này. Sau đó, đến năm 2012, 2013, 2014, có thí sinh miền Bắc vào Chung kết xếp hạng. Đó là Nguyễn Văn Đáng (2012), Nguyễn Minh Hải (2013) và Nguyễn Thị Lý (2014).
Từ năm 2014, cách tính điểm của hội đồng nghệ thuật có sự thay đổi. Theo đó, điểm trung bình của thí sinh và điểm của các giám khảo được tính dựa trên thang điểm 100 thay cho thang điểm 20 như trước đây. Cách tính này được duy trì từ đó đến nay.
Từ năm 2016, cuộc thi không còn tổ chức vòng chung kết khu vực, thay vào đó tổ chức vòng tuyển chọn để chọn ra những thí sinh xuất sắc nhất vào vòng chung kết. Đây là một phần trong việc "thay máu" cuộc thi Chuông vàng vọng cổ sau 10 năm tổ chức, làm cho cuộc thi trở nên đáng xem hơn. Bên cạnh đó, vai trò Trưởng ban Tổ chức cuộc thi cũng được chuyển từ một Phó Tổng Giám đốc HTV sang cho Trưởng ban Văn nghệ HTV.
Từ năm 2023, cơ cấu giải thưởng có sự thay đổi. Theo đó, giải ba được đổi tên thành giải Chuông đồng. Như vậy, 3 thí sinh vào chung kết xếp hạng sẽ cùng có cúp.
Dù được tổ chức trên "sân nhà" nhưng suốt thời gian 18 năm tổ chức (từ 2006 đến nay), chưa có một Chuông vàng nào là của Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2010, tất cả các đại diện của Thành phố Hồ Chí Minh đều dừng lại ở bán kết.