Obok dziennych domów pomocy, domów dla samotnych matek i kobiet w ciąży, schroniska i domu dla bezdomnych, środowiskowe domy samopomocy są przykładem ośrodków wsparcia[1].
Zadania
Do zadań ŚDS-ów należy budowanie sieci oparcia społecznego, przygotowanie do życia w społeczeństwie i funkcjonowania w środowisku:
osób przewlekle psychicznie chorych (typ A domu)
niepełnosprawnych intelektualnie (typ B domu)
przejawiających inne zaburzenia czynności psychicznych (typ C domu)
osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi (typ D domu)[2].
Rozróżnia się całodobowe oraz dzienne środowiskowe domy samopomocy. Całodobowe świadczą dwudziestoczterogodzinną usługę okresowego pobytu w ośrodku. Dzienne środowiskowe domy samopomocy funkcjonują przez 8 godzin w ciągu dnia (od poniedziałku do piątku), gdzie przez co najmniej 6 godzin prowadzona jest rewalidacja, rehabilitacja oraz inne zajęcia terapeutyczne[3]. W przypadku całodobowych ośrodków, podopieczny przez co najmniej 10 godzin w ciągu doby ma czas wolny, w tym przeznaczony na sen[4].
Kadra ŚDS
Osobą odpowiedzialną za całościowe funkcjonowanie środowiskowego domu samopomocy jest kierownik[5]. Kierownik opracowuje pełną dokumentację wewnętrzną, stanowiącą podstawę funkcjonowania jednostki oraz przedstawia ją organom prowadzącym (np. wojewodzie)[6]. Ponadto środowiskowe domy samopomocy zatrudniają pracowników (zespół wspierający-aktywizujący) na następujących stanowiskach: psycholog, pedagog/pedagog specjalny, pracownik socjalny, terapeuta zajęciowy, instruktor terapii zajęciowej, asystent osoby niepełnosprawnej oraz innych specjalistów, zależnie od rodzaju i charakteru świadczonych przez ośrodek usług[7].
Dokumenty wewnętrzne będące podstawą funkcjonowania ŚDS
Środowiskowe domy samopomocy funkcjonują na podstawie sporządzonej niezbędnej dokumentacji wewnętrznej domu, zatwierdzonej przez organ prowadzący jednostkę. Należą do nich: statut domu, regulamin wewnętrzny, program działalności domu oraz roczny plan pracy. Za ich sporządzenie odpowiada kierownik placówki[6].