Urodził się w Izmaile, leżącym w delcie Dunaju w pobliżu Morza Czarnego, w polskiej rodzinie Michała, zesłańca politycznego, i Michaliny z Guzerów[1]. Wcześnie stracił oboje rodziców. W 1921 ukończył rumuńskie gimnazjum w Izmaile z wyróżnieniem i w tym samym roku jako stypendysta rozpoczął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Na utrzymanie pracował jako taper – akompaniował na fortepianie podczas projekcji filmów niemych[1]. Na trzecim roku studiów został zastępcą asystenta przy katedrze profesora Stanisława Tołłoczki. W wieku 25 lat uzyskał doktorat chemii.
W okresie sowieckiej okupacji Lwowa nadal prowadził działalność naukową[4]. Wykładał chemię na tajnym UJK[5]. W okresie okupacji niemieckiej pracował w fabryce przemysłu spożywczego.
W 1956 został członkiem korespondentem, a w 1961 członkiem rzeczywistym PAN[7].
W 1968 został usunięty z Uniwersytetu Warszawskiego, formalnie przeszedł na emeryturę w 1972[8].
Profesor Kemula jest wynalazcą elektrody o wiszącej kropli rtęci (hanging mercury drop electrode – HMDE). Przyczynił się do rozwoju chemii elektroanalitycznej, szczególnie polarografii.
W PRL informacje na temat Wiktora Kemuli podlegały cenzurze. W 1977 jego nazwisko znajdowało się na specjalnej liście osób pod szczególną kontrolą cenzury. Zalecenia cenzorskie dotyczące jego osoby zanotował Tomasz Strzyżewski, który w swojej książce o peerelowskiej cenzurze opublikował notkę informacyjną z 7 stycznia 1977 Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Wytyczne dla cenzorów wymieniały jego nazwisko z adnotacją: „Wszelkie próby popularyzowania w środkach masowego przekazu (prasa codzienna, radio, TV, tygodniki społeczno-polityczne) niżej wymienionych osób należy sygnalizować kierownictwu GUKPPiW”. Zalecenia cenzorskie zezwalały jedynie na publikacje w prasie specjalistycznej, naukowej oraz skryptach itp.[9].
Był miłośnikiem muzyki poważnej, uprawiał czynnie muzykę kameralną. Zmarł podczas koncertu w warszawskim kościele św. Krzyża, pochowany obok żony na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 6-5-27)[10].
Był mężem Marii Kemulowej[11] (1907–1979)[10]. Ich syn Andrzej, został doktorem chemii, a córka Gabriela Miłobędzka - muzykiem i reżyserem dźwięku[1].
W 1998 ustanowiono Medal im. Wiktora Kemuli, który przyznawany jest przez Polskie Towarzystwo Chemiczne i Komitet Chemii Analitycznej PAN polskim naukowcom za wybitne osiągnięcia w zakresie chemii analitycznej[17].
Prof. Wiktor Kemula jest patronem Biblioteki Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego[18].
Przypisy
↑ abcMarcinM.DoleckiMarcinM., Kemula Wiktor Marian [online], Giganci Nauki [dostęp 2024-02-20](pol.).
↑Nie tolerował na swoich wykładach „getta ławkowego”, przyjmował Żydów na asystenturę. Nadało mu to opinię lewicowca. Gdy Lwów znalazł się pod okupacją sowiecką (1939–1941) kontynuował zajęcia i badania na szybko ukrainizowanym Uniwersytecie, [w:] Kwartalnik historii nauki i techniki: PAN, Tom 50, Wydania 1–2, 2005.
↑Kemula, Wiktor, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-10-19].
↑ZbigniewZ.WielogórskiZbigniewZ., Jubileusz 50-lecia Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego 1955–2005, Warszawa: Wydział Chemii UW, 2005, ISBN 83-915857-8-6, OCLC69447966 [dostęp 2019-05-06]. Brak numerów stron w książce