Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi

ulica prez. Gabriela Narutowicza
Centrum, Fabryczna, Radiostacja
Ilustracja
Skrzyżowanie z ul. Uniwersytecką
Państwo

 Polska

Miejscowość

Łódź

Długość

2,9 km

Przebieg
światła 0 m ul. Zielona
ul. Piotrkowska
174 m ul. Wschodnia
światła 305 m ul. Henryka Sienkiewicza
światła 499 m ul. Jana Kilińskiego
619 m ul. Grzegorza Piramowicza
światła 742 m ul. Polskiej Organizacji Wojskowej
światła 938 m pl. Dąbrowskiego
światła 976 m ul. Witolda Knychalskiego
1047 m pl. Dąbrowskiego
światła 1093 m ul. Składowa
światła 1174 m ul. Uniwersytecka
al. Rodziny Scheiblerów
światła 1277 m ul. Williama Lindleya
światła 1445 m ul. Tramwajowa
światła 1579 m ul. Wierzbowa
światła 1866 m ul. dr. Stefana Kopcińskiego
2140 m ul. Jana Matejki
2462 m ul. Jana Muszyńskiego
2590 m ul. Ludwika Krzywickiego
2768 m ul. Edukacyjna
2912 m ul. Konstytucyjna
Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica prez. Gabriela Narutowicza”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica prez. Gabriela Narutowicza”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica prez. Gabriela Narutowicza”
Ziemia51°46′18,8″N 19°28′12,7″E/51,771878 19,470197

Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi – ulica w Łodzi mająca 2900 metrów długości, łącząca ulicę Piotrkowską z ulicą Konstytucyjną.

Historia

W 1821 roku Rajmund Rembieliński – Prezes Komisji Województwa Mazowieckiego – rozpoczął działania zmierzające do regulacji (utworzenia) osady fabrycznej. Nowa osada, nazwana Nowym Miastem, powstała w latach 1821–1823 i znajdowała się na południe od „starej” wiejskiej Łodzi, czyli gruntów Starego Miasta[1]. W 1823 roku podjęto decyzję o powiększeniu obszaru przeznaczonego pod zakłady rękodzielnicze[2]. W związku z tym w latach 1824–1828 na południe od Nowego Miasta (na terenach miejskich oraz rządowych) utworzono kolejną osadę przemysłową, przeznaczoną pod osiedlenie przede wszystkim tkaczy lnu i bawełny, którą nazwano Łódka. Wraz z parcelacją gruntów i regulacją ulicy Piotrkowskiej wyznaczono siedem jej przecznic. Jedną z wówczas wyznaczonych została współczesna ulica Narutowicza[3].

Od co najmniej 1830 roku ulicę nazywano Dzielna. Przyczyną nadania takiej nazwy było „rozdzielanie” Nowego Miasta od położonej dalej na południe osady dla prządków (Łódki)[4]. W latach 1915–1918 używano również niemieckiej nazwy Bahnstrasse, a od 1918 w użyciu była nazwa Dzielna[5]. W roku 1924 ulicy nadano imię prezydenta Gabriela Narutowicza[4]. W latach 1940–1945 ulica nosiła imię Schlageterstrasse[5], na cześć Alberta Schlagetera, członka bojówek nazistowskich rozstrzelanego w 1923 roku[potrzebny przypis]. Po wojnie przywrócono ulicy imię Gabriela Narutowicza.

Od 1869 roku ul. Dzielną oświetlało 20 latarni gazowych. W 1913 roku została już oświetlona lampami elektrycznymi. W latach 1916–1917 ułożono na niej bruk drewniany. W 1931 roku na odcinku od ul. Piotrkowskiej do ul. Skwerowej (dziś – ul. POW) stała się aleją spacerową. Zabroniono na niej ruchu wozów, samochodów ciężarowych i wózków ręcznych. Do 1938 wszystkie kamienice podłączono do kanalizacji. W okresie powojennym, na odcinku pomiędzy ulicami Piotrkowską a Kilińskiego, prowadzono rozbiórki historycznych budynków południowej pierzei ulicy Narutowicza[potrzebny przypis].

Ważniejsze obiekty

Zabytki

Inne

Obecnie nieistniejące

Przypisy

  1. Rynkowska 1970 ↓, s. 6.
  2. Janik i in. 2012 ↓, s. 39.
  3. Rynkowska 1970 ↓, s. 7.
  4. a b Dariusz Kędzierski: Ulice Łodzi. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2009, s. 85. ISBN 978-83-61253-45-7.
  5. a b Narutowicza Gabriela. [w:] Baza: Ulice Łodzi [on-line]. WiMBP w Łodzi. [dostęp 2020-11-15].

Bibliografia