Przedstawiciele tej rodziny zamieszkują głównie słodkie wody północnej i wschodniej Australii, Nowej Gwinei i kilku pobliskich wysp, gdzie niektóre są endemitami. Bedotia i Rheocles (wydzielane do odrębnej rodziny) są endemitami Madagaskaru. Tęczankowate występują w wodach płynących i stojących. Nieliczne zasiedlają wody słonawe, rzadko morskie.
Cechy charakterystyczne
Są to niewielkie, kolorowe ryby o ciele bocznie silnie ścieśnionym, smukłym do krępego. Długość ciała mieści się w przedziale od kilku do 12 centymetrów. Wyróżniają się obecnością dwóch płetw grzbietowych z szeroką przerwą między nimi. Pierwsza z tych płetw ma 3–7 promieni i jest znacznie mniejsza od drugiej (6–22 promieni). Linia boczna nieobecna lub słabo rozwinięta. Łuski duże. U wielu gatunków dymorfizm płciowy jest silnie zaznaczony.
Systematyka
Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji.
Uwagi: Systematyka wymaga uaktualnienia. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.
Systematyka rodziny pozostaje sporna. Taksonomowie zgodnie przyjmują, że Melanotaeniidae sensu lato jest taksonem monofiletycznym. Dyskusyjne pozostają relacje pokrewieństwa pomiędzy poszczególnymi grupami zaliczanymi do tej rodziny (w jej najszerszym ujęciu). Wielu autorów, np. Allen (1995), Ivantsoff et al. (1997), Aarn i Ivantsoff (1997)[2], wyodrębnia z tradycyjnie rozumianej Melanotaeniidae rodziny Bedotiidae, Pseudomugilidae i Telmatherinidae. Joseph Nelson (2006) zalicza do Melanotaeniidae 17 rodzajów w 4 podrodzinach (Bedotiinae, Melanotaeniinae, Pseudomugilinae i Telmatherininae) wskazując na niewyjaśnione relacje pokrewieństwa pomiędzy nimi.
↑Melanotaeniidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System(ang.).
↑Aarn & W. Ivantsoff. Descriptive anatomy of Cairnsichthys rhombosomoides and Iriatherina. werneri (Teleostei: Atheriniformes), and a phylogenetic analysis of Melanotaeniidae. „Ichthyological Explorations of Freshwaters”. 8(2), s. 107–150, 1997. (ang.).
WallyW.KahlWallyW., BurkardB.KahlBurkardB., DieterD.VogtDieterD., Atlas ryb akwariowych, HenrykH.Garbarczyk (tłum.), EligiuszE.Nowakowski (tłum.), Warszawa: Delta W-Z, 2000, ISBN 83-7175-260-1. Brak numerów stron w książce
Joseph S. Nelson: Fishes of the World. Wyd. 4. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7. (ang.). Brak numerów stron w książce