Zgodnie z art. 37 znowelizowanej ustawy z 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrówminister wykonuje swoje zadania m.in. przy pomocy sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu[3][4]. Sekretarz stanu zastępuje ministra w zakresie przez niego ustalonym lub zastępuje go podsekretarz stanu, jeżeli sekretarz stanu nie został powołany. Zakres ich czynności ustala właściwy minister, zawiadamiając o tym Prezesa Rady Ministrów[1].
Na mocy ustawy z 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe stanowiska sekretarza stanu i podsekretarza stanu (określonego w tej ustawie również jako wiceminister) są zaliczane do kierowniczych stanowisk państwowych[5].
Oprócz zastępowania ministra do podstawowych zadań sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu należy sprawowanie merytorycznego nadzoru nad komórkami organizacyjnymi ministerstwa oraz jednostkami organizacyjnymi podległymi i nadzorowanymi przez ministra. Za bezpośredni nadzór nad komórkami organizacyjnymi realizującymi zadania w zakresie obsługi ministerstwa odpowiada dyrektor generalny, czyli osoba zatrudniona na wyższym stanowisku w służbie cywilnej[1][6].
Powołanie sekretarza stanu i podsekretarza stanu w ministerstwie przez Prezesa Rady Ministrów odbywa się na wniosek właściwego ministra, do odwołania ich przez premiera nie jest konieczny wniosek ministra. W myśl art. 38 ustawy o Radzie Ministrów sekretarze stanu i podsekretarze stanu składają dymisję w razie przyjęcia dymisji Rady Ministrów przez Prezydenta RP. O przyjęciu ich dymisji premier rozstrzyga w ciągu trzech miesięcy od dnia powołania rządu. Sekretarze stanu i podsekretarze stanu są powoływani i odwoływani przez premiera także w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów[1]. Sekretarze stanu lub podsekretarze stanu, wskazani przez ministrów i szefa KPRM, wchodzą w skład Komitetu Stałego Rady Ministrów[7].
Zgodnie z art. 103 i 108 Konstytucji RP, stanowisko sekretarza stanu może być łączone z mandatem poselskim i senatorskim[8]. Stanowi to wyjątek od zasady niepołączalności stanowisk (incompatibilitas), co wynika z faktu, że stanowisko sekretarza stanu jest uznawane za polityczne i obsadzane zgodnie z układem sił politycznych w Sejmie[9]. Zasadzie incompatibilitas podlegają natomiast stanowiska podsekretarzy stanu[9].
Sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu powołuje i odwołuje również Prezydent RP w obsługującej go Kancelarii Przezydenta RP. Podstawą prawną ich funkcjonowania jest statut kancelarii nadawany zarządzeniem Prezydenta RP na podstawie art. 143 Konstytucji RP[2].
Sekretarze stanu i podsekretarze stanu pracujący w ministerstwach nazywani są wiceministrami[10]. Różnica między nimi sprowadza się do kwestii kolejności w zastępstwie ministra oraz spraw reprezentacyjnych. Sekretarze stanu i podsekretarze stanu pracujący w Kancelarii Prezydenta RP i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów nazywani są odpowiednio ministrami w Kancelarii Prezydenta RP i ministrami w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów[11]. Zwyczajowo sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu tytułuje się grzecznościowo ministrami dla podwyższenia ich godności[12], także w okresie, kiedy skończyli już pełnić swoją funkcję[13].
↑Stały Komitet Rady Ministrów [online], Biuletyn Informacji Publicznej Rady Ministrów i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, 30 maja 2018 [dostęp 2018-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-26].
↑ abPiotr Winczorek: Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: Wydawnictwo Liber, 2008, s. 361. ISBN 978-83-7206-082-2.