Robert Hooke (ur. 18 lipca?/28 lipca1635 w Freshwater, zm. 3 marca?/14 marca1703[1][2]) – angielski przyrodnik, jeden z największych eksperymentatorów XVII wieku. Zajmował się między innymi fizyką, astronomią i biologią.
Życiorys
Był synem pastora, urodził się w angielskiej miejscowości Freshwater na wyspie Wight[3].
Od dzieciństwa cechowało go zainteresowanie przyrodą i wykazywał ogromny zmysł eksperymentatorski. Konstruował bardzo, jak na owe czasy skomplikowane mechanizmy-zabawki, podpatrywał ptaki usiłując zgłębić mechanizm ich lotu, rysował plany różnych konstrukcji. Do 13 roku życia nie chodził do szkoły, gdyż był chorowity. Uczył go w domu jego ojciec. Potem ukończył Westminster School, a następnie Uniwersytet w Oksfordzie. Tutaj jego zdolności dostrzegł Robert Boyle i wziął go pod swoją opiekę. Ci dwaj uczeni długo współpracowali ze sobą. Między innymi Robert Hooke pomógł Boyle’owi zbudować pompę próżniową[3].
Robert Hooke jest odkrywcą podstawowego prawa sprężystości (tzw. prawo Hooke’a), wykonał wiele obserwacji mikroskopowych i teleskopowych (odkrył m.in. istnienie gwiazd podwójnych, Wielkiej Czerwonej Plamy na Jowiszu w 1650 roku[4]), wykonał też szkice powierzchni Marsa użyte 200 lat później do oszacowania szybkości rotacji tej planety[3].
Hooke odkrył też istnienie komórek (roślinnych). Przed 1665 rokiem, posługując się ulepszonym przez siebie mikroskopem, oglądał przekroje korka z dębu korkowego (podłużny i poprzeczny), ujrzał wtedy siatkowate struktury; to co widział, nie było samymi komórkami, lecz ścianami komórkowymi martwych komórek (celuloza wysycona suberyną). Obraz przypominał mu przylegające do siebie klasztorne cele, w których mieszkają mnisi, stąd wzięła się nazwa komórki (ang.cells)[3].
W 1665 roku opublikował dzieło:
Micrographia: or some Physiological Description of Minute Bodies made by magnifying glasses with Observations and Inquiries thereupon[5].
Robert Hooke jest autorem konstrukcji specyficznego systemu teleskopu zwierciadlanego, który sam nazwał teleskopem Gregory'ego na cześć szkockiego astronoma Jamesa Gregory’ego[5].
Jako pierwszy uznał, że amonity są skamieniałymi szczątkami dawnych zwierząt podobnymi do współczesnych łodzików. Badał skamieniałe żółwie, sformułował przy tej okazji wniosek, że niektóre rodzaje skamieniałości mogą być wskaźnikiem paleośrodowiska. W ten sposób stał się prekursorem badań paleośrodowiskowych. Był też autorem stwierdzenia, że trzęsienie ziemi może wpływać na morfologię powierzchni ziemskiej, co zostało później pozytywnie zweryfikowane przez licznych badaczy[5].
Pod koniec życia wszedł w konflikt z Izaakiem Newtonem. Oskarżał Newtona o przywłaszczenie kilku odkryć naukowych. Ich zaciekłe dyskusje na zebraniach członków Towarzystwa Królewskiego często przekształcały się w zażarte kłótnie[3]. Newton, gdy został prezesem Towarzystwa Królewskiego, zniszczył wiele prac i instrumentów wykonanych przez Hooke’a. Na jego polecenie zniszczono również wszystkie obrazy i podobizny Hooke’a[6].
↑ abcdeRobert Huxley: Wielcy przyrodnicy. Od Arystotelesa do Darwina. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15952-8. Brak numerów stron w książce
↑Praca zbiorowa: KOSMOS. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2012, s. 308. ISBN 978-83-7670-323-7.
↑ abcTwarogowski J. Poczet wielkich geologów. Nasza Księgarnia, 1974