Muzeum Katyńskie

Muzeum Katyńskie
	Oddział Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
	; Kaponiera Cytadeli Warszawskiej, siedziba Muzeum Katyńskiego
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Jana Jeziorańskiego 4
Data założenia	29 czerwca 1993
Kierownik	Sebastian Karwat
	Położenie na mapie Warszawy Muzeum Katyńskie
	Położenie na mapie Polski Muzeum Katyńskie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Muzeum Katyńskie
	52°15′39,1175″N 21°00′12,5568″E/52,260866 21,003488
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Muzeum Katyńskie w Warszawie – muzeum upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej oraz osoby walczące o prawdę o tej zbrodni. Oddział Martyrologiczny Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Muzeum znajduje się na terenie Cytadeli Warszawskiej przy ul. Jana Jeziorańskiego 4.

Wejście do muzeum znajduje się od strony Bramy Nowomiejskiej. Gmach Muzeum Katyńskiego funkcjonuje w ramach Cytadeli Muzeów i sąsiaduje z Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Historii Polski oraz Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.

Historia

Muzeum zostało otwarte 29 czerwca 1993. Powstało dzięki staraniom środowisk związanych z Rodzinami Katyńskimi i inicjatywie stołecznego Muzeum Wojska Polskiego przy akceptacji i wsparciu finansowym i organizacyjnym Ministerstwa Obrony Narodowej^[1]. Gromadzi i prezentuje na wystawie stałej m.in. artefakty grobowe wydobyte podczas prac ekshumacyjnych w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Bykowni, a także pamiątki, fotografie i archiwalia przekazywane przez rodziny ofiar zbrodni katyńskiej^[2].

Pierwsza siedziba placówki (1993–2009) znajdowała się w Forcie IX „Czerniaków”^[2] na warszawskiej Sadybie przy ul. Powsińskiej. Muzeum od początku istnienia do 2000 było prowadzone przez płk. w st. spocz. Zdzisława Sawickiego.

W 2010 w następstwie wyniku międzynarodowego konkursu na projekt nowego muzeum zapadła decyzja o adaptacji i rewitalizacji kaponiery oraz 3,5 ha obszaru Cytadeli Warszawskiej. Wybrano projekt zgłoszony przez pracownię BBGK Architekci, którego autorami byli Jan Belina-Brzozowski i Konrad Grabowiecki.Twórcą koncepcji narracji plastycznej ekspozycji wewnętrznej i zewnętrznej był artysta plastyk Jerzy Kalina.

W latach 2011–2015 w siedzibie Muzeum Wojska Polskiego prezentowano wystawę czasową pt. Pamięć nie dała się zgładzić... będącą zapowiedzią nowej ekspozycji Muzeum Katyńskiego^[2]. Autorem narracji plastycznej tej wystawy był Jerzy Kalina^[3].

W sierpniu 2015 u zbiegu ulic Krajewskiego i Wisłostrady zamontowano Dzwon Katyński. Dzwon ma otwór po przestrzeleniu, a projekt jego wyeksponowania zakłada oświetlenie snopem światła z symbolicznej mogiły u podnóża konstrukcji^[4].

W dniu 17 września 2015 muzeum zostało uroczyście otwarte w nowej siedzibie. W oficjalnym otwarciu Muzeum Katyńskiego wziął udział prezydent, premier oraz przedstawiciele władz samorządowych, a także liczne grono członków Rodzin Katyńskich.

W 2019 na placu przed wejściem do muzeum ustawiono instalację Sarkofagi,autorstwa Jerzego Kaliny^[5] przedstawiającą trzy kamienne wagony kolejowe, przywołujące transporty jeńców podczas II wojny światowej.

Cele

gromadzenie pamiątek związanych ze zbrodnią katyńską i losem Polaków w ZSRR
gromadzenie archiwaliów, fotografii, filmów oraz publikacji dotyczących zbrodni katyńskiej
gromadzenie biogramów ofiar zbrodni oraz relacji rodzin ofiar
katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów
zabezpieczanie i konserwację zbiorów
prowadzenie działalności wystawienniczej i edukacyjnej
upowszechnianie wiedzy na temat zbrodni katyńskiej

Nagrody i wyróżnienia

W 2019 za projekt Muzeum Katyńskiego pracownia BBGK Architekci otrzymała nagrodę East Centric Architecture Triennale Award w kategorii najlepszy budynek publiczny w Europie Środkowej i Wschodniej^[6].
W 2017 budynek muzeum znalazł się w finale konkursu architektonicznego Nagrody im. Miesa van der Rohe^[7].
W 2016 Nagroda Sybilla w kategorii „Przedsięwzięcie o tematyce martyrologicznej”^[8].
W 2016 Nagroda Specjalna Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w plebiscycie Polski Cement w Architekturze^[9].
W 2015 Muzeum zwyciężyło w plebiscycie na Wydarzenie Historyczne Roku, w kategorii „Wystawa”^[10].
W 2008 Muzeum otrzymało Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej^[11].