Metro w Pekinie – system kolei podziemnej i kolei miejskiej w Pekinie. Pod koniec 2019 roku długość 22 linii wynosiła 689 km (nie wliczając linii tramwajowej Xijiao)[3]. Z 22 linii metra w 2019 roku korzystało dziennie średnio 10,08 mln pasażerów[3]. 28 grudnia 2019 roku zostało najdłuższą siecią metra na świecie[4].
Historia
Początki
Metro w Pekinie było pierwszym tego typu systemem w Chinach Ludowych. Budowa rozpoczęła się w 1965 roku. Pierwszy odcinek z głównego dworca kolejowego w kierunku zachodnim otwarto 1 września 1969 roku, liczył on 17 stacji i miał długość 23,6 km. Obecnie w/w stacje są częścią linii 1 i 2 (odcinek południowy). Początkowo metro służyło tylko celem wojskowym, mające umożliwić szybki przejazd do centrum miasta jednostkom stacjonującym w koszarach na zachodzie miasta[5]. W dniu 15 stycznia 1971 roku oddano do użytku cywilnego powyższe linie[6]. Przez pierwsze lata z metra mogły skorzystać tylko służbowo osoby, które pracowały w instytucjach państwowych. Do metra w początkowym okresie nie mieli też wstępu obcokrajowcy (poza oficjalnymi delegacjami). W połowie lat osiemdziesiątych oddano do użytku drugą część pętli obecnej linii nr 2, zaś do końca lat dziewięćdziesiątych końcowy fragment linii nr 1 w kierunku wschodnim[7].
Przygotowania do olimpiady
Po ogłoszeniu w 2001 roku, że Pekin został organizatorem Letniej Olimpiady w 2008 uległy przyśpieszeniu prace na trwających budowach, jak też podjęto decyzję o budowie kolejnych linii. W latach 2002 i 2003 oddano do użytku linię nr 13 i Batong (przedłużenie linii 1 z wymaganą przesiadką)[7]. Począwszy od 2004 roku, system metra w Pekinie przechodził gruntowną modernizację. Wymieniono pociągi na nowe klimatyzowane, oraz wprowadzono automatyczny system sprzedaży biletów. Modernizacja polegała również na wprowadzeniu nowoczesnej sygnalizacji, obsługi komputerowej, usprawnień dla osób niepełnosprawnych. Stare trakcje o długości 52,2 km wymieniono na nowe, redukujące hałas i poprawiające komfort jazdy. Pierwszą linię na trasie północ-południe otwarto w 2007 roku, linia nr 5 o długości 23,6 km umożliwiała przesiadkę na każdą z obecnych w tamtej chwili linii metra[8]. W dniu 19 lipca 2008 roku uruchomiono trzy nowe linie metra: Airport która prowadzi do nowo otwartego terminalu lotniska Pekin, Olympic Branch Line (obecnie nr 8) prowadząca do głównych obiektów olimpijskich, jak też linię nr 10 (północną i wschodnią część obecnej trasy o długości 25 km, prowadzącą całkowicie pod ziemią). Ciekawostką jest fakt, że z linii nr 8 mogli korzystać jedynie posiadacze biletów na imprezy sportowe. Po otwarciu powyższych linii, sieć metra w Pekinie wydłużyła się do 200 km[9].
Dalszy rozwój
We wrześniu 2009 roku otwarto linię nr 4 o długości 28,2 km i liczącą 24 stacje. Została ona zbudowana i jest zarządzana (na podstawie umowy z władzami Pekinu przez okres 30 lat od oddania linii do użytku), przez spółkę Beijing MTR Corporation (BJMTR), w której jednym z głównych udziałowców jest firma MTR Corporation z Hongkongu, zarządzająca także w tym mieście siecią kolejową MTR[10]. Rekordowy pod względem nowo otwartych linii był 2010 rok, w którym oddano do użytku 5 nowych linii metra: Daxing (zarządzaną przez BJMTR), Fangshan (która nie miała wtedy żadnego połączenia z pozostałymi liniami), Yizhuang, Changping oraz środkową część linii nr 5. Długość całkowita sieci metra w Pekinie wydłużyła się w ciągu roku o ponad połowę osiągając 336 km[11]. Dopiero pod koniec 2011 roku oddano do użytku linię nr 9, która połączyła linię Fangshan z resztą siecią metra[12]. W dniu 31 grudnia 2012 roku uruchomiono linię nr 6, na której po raz pierwszy pociągi sieci metra w Pekinie mogły przekroczyć prędkość 100 km/h[13]. W kolejnym roku ukończono linię 10, której trasa w kształcie pętli ma długość 57 km i jest jednocześnie najdłuższą linią w mieście. Kilka miesięcy później oddano do użytku pierwsze odcinki linii nr 14 (kolejnej zarządzanej przez BJMRT), mającej na trasie stację Pekin Południowy obsługującą koleje dużych prędkości[14]. Pod koniec 2014 roku wraz z otwarciem linii nr 7 długość sieci metra w Pekinie przekroczyła 500 km[15]. W połowie 2015 roku, po przyznaniu Pekinowi prawa do organizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2022 roku, ogłoszono, że miasto otrzyma od rządu dofinansowanie w wysokości 33 miliardów dolarów na budowę 6 nowych linii metra i wydłużenie kolejnych 6[16]. Czwarta linia zarządzana przez BJMTR została oddana do użytku pod koniec 2016 roku – odcinek linii nr 16 o długości 19,6 km[17]. W grudniu 2017 roku otwarto linie S1 i Yanfang oraz linię tramwajową Xijiao, tym samym długość metra w Pekinie przekroczyła 600 km[18]. Linia S1 to pierwsza w systemie kolej magnetyczna[19], zaś linia Yanfang to pierwsza automatyczna linia[20], która w 2019 roku po unowocześnieniu do standardu GoA4, stała się w pełni automatyczną[21]. 26 września 2019 roku uruchomiono linię Daxing Airport Express, którą pociągami osiągającymi prędkość do 160 km/h[22], można dojechać do nowo wybudowanego portu lotniczego Pekin-Daxing[23]. Po oddaniu do użytku pod koniec 2019 roku południowego wydłużenia linii Batong i wschodniego linii nr 7, długość systemu metra w Pekinie zbliżyła się do 700 km[24]. Według oficjalnych danych w 2019 roku w budowie było ponad 300 km tras[25], w tym nowe linie o numerach 3[26], 11[27], 12[28], 17[29] i 19[30].
Linie
W lutym 2020 roku metro w Pekinie liczyło 22 linie oraz linię tramwajową Xijiao[31]. Po liniach 4 i Daxing kursują pociągi obejmujące obie trasy w całości lub każdą z osobna. W budowie były linie 3, 11, 12, 17 i 19.