Jej ojciec, Henryk Kaliski, był działaczem PPS[1]. Ukończył politechnikę w Liège, w Wilnie pracował w fabryce czekolady Bunimowicza[1]. Matka, Maria Bronisława Sachs, pochodziła z rodziny żydowskiej[1]. Po wybuchu I wojny światowej rodzina przeniosła się do Petersburga, gdzie ojciec znalazł zatrudnienie jako specjalista w Zakładach Putiłowskich[1]. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wrócili do kraju, zamieszkali w Niechcicach koło Piotrkowa Trybunalskiego[1].
Otrzymała staranne wykształcenie, studiowała filologię polską na Uniwersytecie Józefa Piłsudskiego w Warszawie oraz równocześnie w Wyższej Szkole Dziennikarskiej[2]. W czasie studiów zaprzyjaźniła się ze Stanisławem Dubois, wstąpiła do OM TUR[3]. Również podczas studiów poznała swojego przyszłego męża, doktora Jana Hulewicza (1907–1980), historyka kultury i oświaty. Ślub wzięli 2 lipca 1934[4]. Po ślubie oboje wyjechali do Paryża, gdzie Jan Hulewicz prowadził badania archiwalne, szukając źródeł do swej pracy habilitacyjnej. W czasie rocznej podróży Maria Hulewiczowa odwiedziła Francję, Belgię, Szwajcarię i Niemcy[4]. Po powrocie zdecydowała się kontynuować studia (przerwane urlopem dziekańskim) na Uniwersytecie Jagiellońskim[4].
W 1942 r. jej rodzice zostali aresztowani przez Niemców: matka została osadzona w getcie, ojca wysłano do Auschwitz, gdzie został zamordowany[10]. Sama Maria Hulewicz, poszukiwana przez Gestapo, zmuszona była opuścić Polskę[10]. W październiku 1942 r. południowym szlakiem kurierskim wyruszyła na Węgry[10]. Znalazła zatrudnienie w placówce rządu londyńskiego w Budapeszcie. Placówka ta była punktem łączności między Warszawą a Londynem, tamtędy przerzucano podziemną prasę oraz szyfry. Hulewiczowa pracowała początkowo jako maszynistka, następnie sekretarka[11]. Za pracę kurierską Hulewiczowa otrzymała stopień porucznika i została odznaczona Krzyżem Walecznych[12].
W Londynie została opublikowana jej książka Through a Woman’s Eyes. Life in Poland under the German Occupation (Oczami kobiety. Życie w Polsce pod okupacją niemiecką[15]) pod pseudonimem „Maria Brzeska”. Była to pierwsza relacja w Europie Zachodniej i Ameryce naocznego świadka o sytuacji w okupowanej Polsce[16]. Maria Hulewiczowa organizowała w Londynie także promocje innych publikacji o Polsce wydanych na emigracji, w szczególności Tajne państwoJana Karskiego[17][18].
Po utworzeniu rządu, w którym Stanisław Mikołajczyk objął funkcję wicepremiera oraz ministra rolnictwa i reform rolnych, Maria Hulewicz wróciła do kraju[19]. Została zatrudniona w Prezydium Rady Ministrów na stanowisku radcy, a do jej obowiązków należało prowadzenie sekretariatu wicepremiera Stanisława Mikołajczyka. Zamieszkała razem z nim, była ważną osobą w jego życiu[19]. Według dokumentów Departamentu IIISB łączyły ich stosunki intymne[20].
W październiku 1947 r. Mikołajczyk potajemnie opuścił Polskę na pokładzie statku Baltavia. Tegoż dnia jego współpracownicy i przyjaciele: Maria Hulewicz, Mieczysław Dąbrowski i Wincenty Bryja podjęli próbę wyruszenia przez Tatry Wysokie – szlakiem kurierskim – do Czechosłowacji i następnie na Zachód. Próba ta zakończyła się niepowodzeniem. Działacze PSL zostali aresztowani na terenie Czechosłowacji i przewiezieni do Warszawy. Przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego zostali potraktowani jako dywersanci i szpiedzy Mikołajczyka[21].
Wyrokiem z 8 października 1951 skazano ją na 7 lat więzienia z utratą praw na 5 lat i przepadkiem mienia[22]. Po zwolnieniu z więzienia w maju 1954 r. zamieszkała w Krakowie[22]. W 1959 r. poznała oficera Wojska Polskiego Janusza Przymanowskiego i po kilku latach wspólnego mieszkania, w 1964 r., została jego żoną[23].
Od wyjścia z więzienia była pod stałą obserwacją funkcjonariuszy MBP. Była tego doskonale świadoma, przed zawarciem małżeństwa kontaktowała się z Czesławem Wycechem, ówczesnym marszałkiem Sejmu, z prośbą o dyskretne zasięgnięcie informacji, czy jej osoba nie zaszkodzi w karierze wojskowej Przymanowskiego[24].
Małżeństwo Marii i Janusza Przymanowskich było bardzo udane[25]. Współpracowali ze sobą także na gruncie zawodowym, Przymanowski nazywał ją „współpartnerką w dyskusjach nad pomysłami i pierwszą czytelniczką” jego twórczości literackiej[26]. Zawodowo Maria Przymanowska zajmowała się tłumaczeniami z angielskiego i francuskiego[27]. Przełożyła m.in. Czarownicę Jules’a Micheleta, opowiadania Upiór rodu Canterville’ów i Zbrodnia lorda Artura Savile Oscara Wilde’a, Zamczysko w Otranto Horace’a Walpole’a czy Klasztor i miłośćCharlesa Reade’a.
W 1999 r., za sprawą Aleksandry Przymanowskiej, trzeciej żony Janusza, zbiór dokumentów, fotografii i pamiątek z życia Marii Hulewiczowej trafił do Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego[30].
↑MariaM.BrzeskaMariaM., Michał Studniarek (tłum.), Oczami kobiety: życie w Polsce pod okupacją niemiecką, [w:] JanuszJ.Gmitruk, Maria Hulewiczowa: sekretarka Stanisława Mikołajczyka, Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2010, s. 191–263, ISBN 978-83-62171-76-7.
JanuszJ.GmitrukJanuszJ., Maria Hulewiczowa, sekretarka Stanisława Mikołajczyka, Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2010, ISBN 978-83-62171-76-7.