Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i św. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu – siedziba dekanatu i centralna świątynia Wałbrzycha. 3 maja 2010 została podniesiona do godności kolegiaty.
Historia i architektura
Wybudowany w latach 1898–1904 jako jedno z ostatnich dzieł Alexisa Langera. Jest jednym z największych kościołów w diecezji świdnickiej, zbudowanym w stylu neogotyckim. Jest przeszło 100 lat główną świątynią Wałbrzycha. Kościół ten jest długi na 60 metrów, szeroki na 30, a wysoki na 22 metry.
3 maja 2010 został uroczyście ogłoszony kolegiatą; 15 września 2010 powołano przy niej kapitułę składająca się z księży kanoników[2]. 3 maja 2015, w 5. rocznicę ustanowienia wałbrzyskiej kapituły kolegiackiej, bp Ignacy Dec odsłonił pamiątkowe epitafium informujące, że świątynia ma status kolegiaty[3].
W kościele znajdują się organy wykonane przez firmę Schlag & Söhne ze Świdnicy. Instrument ma 46 rejestrów oraz pneumatyczne traktury – trakturę gry i trakturę rejestrów[4]
Kapituła kolegiacka
Z założenia do grona kanoników kapituły wałbrzyskiej przyjmowani są proboszczowie z Wałbrzycha, ale także spoza miasta. Kapituła kolegiacka ma charakter wyłącznie tytularny.
Prepozyt kapituły kolegiackiej: ks. kanonik dr Wiesław Rusin – proboszcz parafii kolegiackiej i dziekan dekanatu Wałbrzych-Południe