Jiří Dienstbier (ur. 27 maja 1969 w Waszyngtonie[1]) – czeski polityk i prawnik, adwokat, senator, wiceprzewodniczący Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej. Kandydat w wyborach prezydenckich w Czechach w 2013, minister ds. praw człowieka i równouprawnienia od 2013 do 2016. Syn Jiříego Dienstbiera.
Życiorys
Urodził się w Stanach Zjednoczonych, gdzie jego ojciec Jiří Dienstbier, późniejszy dysydent i polityk, pracował jako dziennikarz. Jego matka Zuzana Dienstbierová należała do sygnatariuszy Karty 77[2]. Z powodu opozycyjnej działalności rodziców miał ograniczony dostęp do wykształcenia, ostatecznie pod koniec lat 80. mógł podjąć studia na wydziale mechanicznym Politechniki Czeskiej w Pradze[3].
W czasie studiów zaangażował się w niezależny ruch studencki. W 1989 był współzałożycielem opozycyjnego stowarzyszenia studenckiego STUHA[4]. Był członkiem studenckiej komisji strajkowej i członkiem grupy, która zorganizowała masową demonstrację z 17 listopada 1989 w ramach aksamitnej rewolucji[3]. Reprezentował środowiska studenckie w Forum Obywatelskim. W 1990 z ramienia tej organizacji uzyskał mandat posła do jednej z izb Zgromadzenia Federalnego Czeskiej i Słowackiej Republiki Federalnej, który wykonywał do 1992[1].
Również w 1990 przeszedł również na studia prawnicze na Uniwersytecie Karola w Pradze. Ukończył prawo w 1997, uzyskując uprawnienia adwokata[1]. Podjął praktykę zawodową w ramach kancelarii prawniczej założonej przez byłego premiera Mariána Čalfę, później został jednym z jej partnerów[3]. Powoływany w skład różnych rad nadzorczych m.in. Bohemians 1905[1].
Od 1991 był członkiem Ruchu Obywatelskiego, do którego dołączył wraz z ojcem[1][3]. W latach 1994–1998 i ponownie od 2006 do 2010 był radnym dzielnicy Praga 2. W 1997 dołączył do Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej. Od 2011 do 2013 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego ČSSD[1].
W 2010 bezskutecznie kandydował do Izby Poselskiej[5]. W wyborach samorządowych w 2010 był liderem listy wyborczej socjaldemokratów w Pradze, uzyskując mandat radnego miasta[6]. Wystąpił następnie przeciwko ponownemu zawiązaniu koalicji ČSSD z Obywatelską Partią Demokratyczną, zarzucając tej ostatniej liczne nadużycia[7].
W 2011 zwyciężył w drugiej turze przedterminowych wyborów do Senatu w okręgu Kladno[8], które rozpisano po śmierci jego ojca. Poza socjaldemokratami poparła do także Partia Zielonych[3]. Już po wygranej, od 25 do 26 marca 2011, formalnie wykonywał mandat deputowanego do Izby Poselskiej, zastępując Martina Pecinę. Następnie przeszedł do wykonywania mandatu senatora[1].
19 maja 2012 Jiří Dienstbier uzyskał oficjalną rekomendację Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej jako kandydat na prezydenta w pierwszych bezpośrednich wyborach na ten urząd[9]. W pierwszej turze głosowania Jiří Dienstbier otrzymał 16,12% głosów. Zajął 4. miejsce wśród 9 kandydatów[10]. W 2014 zapewnił sobie natomiast senacką reelekcję, ponownie wygrywając w drugiej turze głosowania[11].
29 stycznia 2014 dołączył do koalicyjnego rządu Bohuslava Sobotki jako minister ds. praw człowieka i równouprawnienia oraz przewodniczący Rady Legislacyjnej[12]. Zakończył urzędowanie 30 listopada 2016. W 2020 utracił miejsce w Senacie, przegrywając w pierwszej turze głosowania[13].
Życie prywatne
Jest stanu wolnego, ma syna Jirego[14].
Przypisy