Jałowiec kolczasty (Juniperus oxycedrus L.) – gatunek rośliny z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Jest pospolity w basenie Morza Śródziemnego, na wschodzie spotykany po Kaukaz i północny Iran[5]. W rejonie Morza Śródziemnego jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem jałowca[6]. W Polsce przemarza i nie może być uprawiany w gruncie[5]. Bardzo trwałe drewno tego gatunku używane jest w rzeźbiarstwie i meblarstwie. Stosowane jest także do wyrobu węgla drzewnego[6]. Jest wonne i wraz z młodymi pędami służyło we francuskich Alpach Nadmorskich do destylacji olejku wykorzystywanego do celów medycznych; głównie w leczeniu chorób skóry[7].
Morfologia
Pokrój
Krzew lub niewielkie drzewo osiągające do 6–10 m wysokości (rzadko do 14 m[6]), o pniu do 1 m średnicy. Kora czerwonobrązowa do jasnoszarej. Początkowo gładka, z wiekiem łuszczy się długimi, wąskimi pasmami[8].
Igłowate (brak łusek), równowąskie, zielone, o długości od 12 do 18 mm i szerokości od 1 do 1,5 mm[8]. Z dwoma białymi paskami na górnej powierzchni[9]. Wyrastają w okółkach po 3. Są sztywne i bardzo kłujące – mają długo zaostrzony wierzchołek[8].
Rozdzielnopłciowe (rośliny dwupienne). Kwiaty pręcikowe w kulistawych strobilach o długości 1 mm rozwijających się na końcach gałązek[8], pojedynczo w kątach liści, po 2–3 w każdym z okółków[7]. Kwiaty żeńskie także w kulistawych strobilach wspartych 6 łuskami[8]. Po zapyleniu formują się szyszkojagody dojrzewające w kolejnym roku[7] o średnicy od 6 do 12 mm, w stanie dojrzałym są czerwonobrązowe. Zawierają po 2–3 nasiona, rzadko 1 lub 4[8].
Zmienność
Gatunek jest bardzo zmienny z natury i wśród roślin dziko rosnących opisano różne odmiany i formy[7], jednak współcześnie nie są uznawane i w znacznej części stanowią synonimy nazwy gatunkowej[3].
Biologia i ekologia
Gatunek występuje w garigu, w makii, w lasach sosnowych, porasta górskie stoki[6]. Na obszarach górskich rośnie do 3150 m n.p.m.[8] Kwitnie od marca do maja[9]. Bardzo często na pędach tego jałowca rozwija się półpasożyt – Arceuthobium oxycedri[6].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26](ang.).
↑M.J.M.M.J.M.ChristenhuszM.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3(ang.).