Urodził się jako syn polskich emigrantów, którzy trafili do Francji w 1848: Aleksandra Babińskiego (1823/1824–1899) i Henryki z Warenów (1819–1897). Miał brata Henryka (1855–1931).
Doktorem medycyny został w 1885 po przedstawieniu pracy poświęconej związkom anatomiczno-klinicznym w stwardnieniu rozsianym[4]. W tym samym roku Józef i jego brat zmienili zapis imion na francusko brzmiące: Joseph i Henri. Rodzina Babińskich przeniosła się też na Rue Bonaparte w 6. dzielnicy.
W 1884 zwolniło się stanowisko pierwszego asystenta (chef de clinique) we Szpitalu Pitié-Salpêtrière, w tym samym czasie rozstrzygano konkurs o złoty medal dla najlepszego interna paryskich szpitali. Jean-Martin Charcot przystał na propozycję Joffroya, by z dwóch starających się o stanowisko kandydatów (Babińskiego i Richardiera) przyjąć tego, który nie zdobędzie złotego medalu. Ponieważ złoty medal przyznano Richardierowi, Babiński został w 1885 asystentem Charcota.
W 1890 zdał egzamin konkursowy na stopień ordynatora szpitali paryskich (médecin des hôpitaux de Paris). Z powodu intryg innych asystentów zmarłego w 1893 Charcota (m.in. Charlesa-Josepha Boucharda) nie udało mu się zrobić dalszej kariery w środowisku akademickim.
W 1894 został ordynatorem małego oddziału w szpitalu w Porte d’Aubervilliers. Rok później został ordynatorem szpitala de la Pitié (Hôpital de la Pitié) w Paryżu, na którym to stanowisku pozostał do 1922. 31 grudnia tego roku osiągnął wiek, w którym na mocy wówczas obowiązujących przepisów musiał zaprzestać praktyki. Jednak dzięki pomocy przyjaciela, Henri Vaqueza, miał możliwość praktyki prywatnej przez kilka następnych lat.
W Warszawskim Towarzystwie Lekarskim odbyła się 13 grudnia 1932 akademia z laudacją ku czci Babińskiego[5].
Biografię Babińskiego napisał w 1965 Eufemiusz Herman. Szkicowi biograficznemu towarzyszyły przetłumaczone na polski jego najważniejsze prace[6]. W 2008 Oxford University Press wydało biografię w języku angielskim, autorstwa Jacques'a Philippona i Jacques'a Poiriera[7].
Jego nazwisko wiązane jest do dziś przede wszystkim z nazwą objawu Babińskiego. Praca opisująca ten objaw wpłynęła do Paryskiego Towarzystwa Biologicznego 22 lutego 1896. W zaledwie dwudziestu kilku wierszach Babiński przedstawił sposób wywołania objawu i jego potencjalne znaczenie dla neurologii. Kolejną pracę na ten temat opublikował w 1903.
Szereg prac poświęcił objawom móżdżkowym. Szczególną uwagę poświęcił kwestii różnicowania zaburzeń móżdżkowych i przedsionkowych, a także niezborności móżdżkowej od obwodowej i rdzeniowej. Stosował prąd galwaniczny do potwierdzenia jednostronnego uszkodzenia błędnika.
Zajmował się symptomatologią neurosyfilisu. W 1899 uznał objaw braku reakcji źrenic na światło za patognomoniczny dla kiły układu nerwowego, opisał też zespół zaburzeń odruchu źrenicznego i zmian w aorcie, przez Vaqueza nazywany zespołem Babińskiego. Babiński propagował leczenie przeciwkiłowe wiądu rdzenia jeszcze przed potwierdzeniem kiłowej etiologii wiądu przez Noguchiego.
Ponadto, w piśmiennictwie funkcjonuje szereg mniej lub bardziej zapomnianych określeń upamiętniających wkład Babińskiego w naukę:
zespół Babińskiego-Fröhlicha. Zespół opisał Babiński na rok przed Fröhlichem, niezależnie od Pechkranca (Herman postulował nazwę zespołu Pechkranca-Babińskiego-Fröhlicha)[12],
zespół Babińskiego-Nageotte’a, opisany przez Babińskiego i przedstawiony na kolejnych posiedzeniach Paryskiego Towarzystwa Neurologicznego w latach 1905–1906. Prace opublikował wspólnie z anatomem Jeanem Nageottem.
Wybrane prace
Étude anatomique et clinique sur la sclérose en plaques. Paris, 1885.
Babinski, Froment. Hystérie-pithiatisme et troubles nerveux d'ordre réflexe en neurologie de guerre. Paris, 1917.
Babinski J, Onanoff J. Myopathie progressive primitive. Sur la corrélation qui existe entre la prédisposition de certains muscles à la myopathie et la rapidité de leur développement (Travail du laboratoire de M. le Prof. Charcot à la Salpêtrière). „Comptes-rendus hebdomadaires des Séances et Mémoires de la Société de Biologie” Série VIII, 5, s. 145–151 (1888).
Oeuvre scientifique: recueil des principaux travaux. Publié par les soins de Barré, Chaillous, Charpentier, et al. Paris, Masson, 1934.
Du phénomène des orteils et de sa valeur sémiologique. Semaine Médicale. 1898; 18: 321-322.
De l’abduction des orteils. Revue Neurologique 11, ss. 728-729 (1903).
De l’abduction des orteils (signe de d’éventail). Revue Neurologique. 1903; 11: 1205-1206.
Tumeur du corps pituitaire sans acromégalie et avec arrêt de développement des organes génitaux. Revue Neurologique 8, ss. 531-535 (1900).
Upamiętnienie
Jego imieniem zostały nazwane placówki medyczne i szpitale, m.in.:
↑J. Babinski: Des troubles pupillaires dans les anévrisme de l’aorte. Bulletins et memoires de la Société médicale des hôpitaux de Paris, 1901, 18: 1121.
↑Teresa Stanisławska, Jan Adamczewski: Kraków ulica imienia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „BIK”, 2000, ISBN 83-87023-08-6
Bibliografia
Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Interpress, 1981. ISBN 83-223-1876-6.
Skalski JH, Gładki M, Pypłacz D, Babiński JJ. Józef Julian Franciszek Feliks Babiński (1857–1932) – wielki uczony, chluba polskiej i francuskiej medycyny. „Pol Arch Med Wewn”. 117. 7, s. 327-330, 2007. PMID: 17966600.
F. Clarac, J. Massion, AM. Smith. Duchenne, Charcot and Babinski, three neurologists of La Salpetrière Hospital, and their contribution to concepts of the central organization of motor synergy.. „J Physiol Paris”. 103 (6), s. 361-76, Nov 2009. DOI: 10.1016/j.jphysparis.2009.09.001. PMID: 19766718.
Lanzino G, diPierro CG, Laws ER, Babinski J, de Martel T, Vincent C. One century after the description of the „sign”: Joseph Babinski and his contribution to neurosurgery. „Neurosurgery”. 40. 4, s. 822-8; 828, 1997. PMID: 9092856.
Prof. h.c. dr med. Józef Babiński (2. XI. 1857 – 29. X. 1932). W: Eufemiusz Herman: Neurolodzy polscy. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1958, s. 95-112.
Eufemiusz Herman: Józef Babiński, jego życie i dzieła. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1965, s. 237.