Encyklopedie i podręczniki specjalistyczne, mianem instrumentu muzycznego określają przyrząd (czyli przedmiot służący do wykonywania określonych czynności[1]) wytwarzający dźwięk i jednocześnie przeznaczony do wykonywania muzyki[2][3][4] lub przyrząd wytwarzający dźwięki muzyczne[5], czyli tony (proste lub złożone) o określonej wysokości i barwie oraz kontrolowane przez muzyka[6]. Oprócz przyrządów instrumentem muzycznym nazywa się głos ludzki[7], dane przechowywane elektronicznie oraz układy elektroniczne[8]. Niektóre przedmioty i zjawiska, których przeznaczenie podstawowe nie jest muzyczne, nazywane są instrumentami muzycznymi kiedy zostają świadomie użyte w utworze muzycznym, np. kowadło, maszyna do pisania, syrena[9], drzwi, których trzaśnięcię powoduje powstanie dźwięku[6], czy przyrządy do naśladowania szumu wiatru, grzmotu lub głosu ptaków[4].
Ogół instrumentów muzycznych w danej epoce, na pewnym terytorium itp. określa się terminem instrumentarium muzycznego[2].
Podstawowa klasyfikacja instrumentów muzycznych uwzględnia rodzaj źródła dźwięku i wyróżnia pięć grup: chordofony (wibratorem jest napięta struna[3]), membranofony (wibratorem jest napięta błona-membrana[3]), idiofony (wibratorem jest ciało stałe mające własną sprężystość[3]), aerofony (wibratorem jest drgające powietrze[3]), elektrofony (wibratorem jest membranagłośnika[8])[2].
Inne klasyfikacje uwzględniają sposób wzbudzania drgań źródła dźwięku (instrumenty muzyczne dęte, smyczkowe, szarpane, uderzane), cechy konstrukcyjne (instrumenty muzyczne szyjkowe, bezszyjkowe, klawiszowe, mechaniczne), właściwości muzyczne, możliwości wykonawcze (instrumenty muzyczne monodyczne, polifoniczne, akordowe, naturalne, chromatyczne, transponujące — których dźwięki w stosunku do zapisu nutowego brzmią o określony interwał wyżej lub niżej, itp.)[2].
instrumenty bezszyjkowe – instrumenty strunowe bez szyjki, w których z każdej struny można wydobyć tylko jeden dźwięk (np. harfa, cymbały, fortepian)[26],
Podział według właściwości muzycznych oraz możliwości wykonawczych[2]
instrumenty monodyczne,
instrumenty polifoniczne,
instrumenty akordowe,
instrumenty naturalne,
instrumenty chromatyczne,
instrumenty transponujące.
Pedagogika
Dyscypliną naukową, której przedmiotem jest geneza, budowa, rozwój i funkcje instrumentów muzycznych w poszczególnych okresach historycznych jest instrumentologia[2][29].