Hrabstwo Sabaudii (fr. Comté de Savoie, wł. Contea di Savoia) – hrabstwo wchodzące w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego powstałe, wraz z wolnymi komunami miejskimi Szwajcarii , po upadku burgundzkiego Królestwa Arelatu w XI wieku .
Historia
Ziemie Sabaudii położone na południe od Jeziora Genewskiego , rozciągające się od Rodanu po Alpy Zachodnie , były częścią Górnej Burgundii (Bourgogne transjurane) rządzonej przez Bosonidów od połowy IX wieku . Wraz z sąsiadującym Hrabstwem Burgundii (Franche Comté), pod rządami króla Rudolfa II stały się częścią Królestwa Burgundii (Arelatu) w 933 roku.
Pagus Savogensis (Sapaudia lub Sabaudia ) właściwa w czasach Karolingów (VIII w.) i sąsiadujące pagus.
Humbert I Białoręki z dynastii sabaudzkiej , otrzymał w 1003 roku hrabiowski tytuł od ostatniego króla Arelatu Rudolfa III . Wsparł roszczenia cesarza Henryka II do burgundzkiego tronu, w zamian za co otrzymał ziemie w Dolinie Aosty . Wraz z bezpotomną śmiercią króla Rudolfa w 1032 roku, Humbert poparł roszczenia do Burgundii wysuwane przez następcę Henryka II, cesarza Konrada II Salickiego . Z kolei w zamian za poparcie w konflikcie z Odonem II hrabią Blois , otrzymał północne Maurienne będące częścią hrabstwa Vienne.
Hrabstwo Sabaudii i jego posiadłości ( czerwony ) w Świętym Cesarstwie Rzymskim około połowy XIII wieku. Obszar kremowy pokazuje resztę Królestwo Arelatu . Niektóre z posiadłości Sabaudii leżą poza tym królestwem (są częścią Królestwa Włoch ). Właściwa Sabaudia jest najbardziej na wschód położonym terytorium. Nieoznakowane terytorium bezpośrednio na północny zachód od Sabaudii, Bresse , zostało nabyte w 1272 roku
Podczas gdy Arelat pozostawał tylko tytularnym królestwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego , potomkowie Humberta utrzymywali niezależność jako hrabiowie. Młodszy syn Humberta, Otton Sabaudzki , poślubił w 1046 Adelajdę z Susy , córkę Ulryka Manfreda II, Margrabiego Turynu, w ten sposób pozyskał przyległe Piemonckie ziemie Marchii Turyńskiej .
Amadeusz III Krzyżowiec , panujący w latach 1051 –1060 , wziął udział w II wyprawie krzyżowej , podczas której zmarł na Cyprze w Nikozji .
Kolejni hrabiowie Sabaudii w dalszym ciągu rozszerzali swoje włości, w 1218 roku po bezpotomnej śmierci księcia Bertolda V , ostatniego władcy z dynastii Zähringen , odziedziczyli Vaud – ziemie leżące na północ od Jeziora Genewskiego. W 1220 roku, hrabia Tomasz I Sabaudzki zajął miasto Pinerolo oraz miasto Chambéry , które to stało się później stolicą Sabaudii. W 1240 roku, młodszy syn Tomasza, Piotr II Sabaudzki został zaproszony do Anglii przez króla Henryka III Plantageneta , który poślubił bratanicę Piotra Eleonorę Prowansalską . Otrzymał tam prestiżowy urząd lorda strażnika Pięciu Portów oraz tytuł hrabiego Richmond . Otrzymał także majątek nad Tamizą , w połowie drogi pomiędzy Londynem a Westminsterem , gdzie z czasem wzniesiono kaplicę sabaudzką, hotel Savoy i pałac Savoy.
W 1282 r. hrabstwo, oprócz właściwej Sabaudii na południu obejmowało na północnym wschodzie Val d'Aoste , Faucigny i Chablais , sięgając po Jezioro Genewskie . Na północnym zachodzie obejmowało Bugey i Pays de Gex oraz Bresse , sięgając po dolinę Saony . Do tego dochodziły, tytułem apanaży, Piemont oraz wspomniany Pays de Vaud. W centrum tych terytoriów istniała "dziura" na południe od Jeziora Genewskiego, którą tworzyło hrabstwo Genewy z Genewą i Annecy [1] .
W 1313 roku, hrabia Amadeusz V Wielki oficjalnie otrzymał status Reichsunmittelbarkeit (zależnego tylko od Rzeszy) z rąk cesarza Henryka VII Luksemburskiego . Tytularne królestwo Burgundii (Arelatu) ostatecznie przestało istnieć po tym, jak Delfinat wszedł w posiadanie księcia francuskiego Karola V Mądrego w 1349 roku, oraz gdy Amadeusz VI „Zielony Hrabia” został mianowany wikariuszem Arelatu przez cesarza Karola IV Luksemburskiego w 1365 roku.
Amadeusz VII „Czerwony Hrabia” uzyskał w 1388 roku dostęp do Morza Śródziemnego , na skutek nabycia Hrabstwa Nicei . Jego syn Amadeusz VIII (panujący w latach 1391–1451), kupił Hrabstwo Genewskie w 1401 roku, w 1416 uzyskał tytuł księcia, a wkrótce po tym wszedł w posiadanie Turynu .
Rozszerzone ziemie Sabaudii zostały w 1416 roku podniesione do rangi księstwa przez niemieckiego króla Zygmunta Luksemburskiego (zobacz Księstwo Sabaudii-Piemontu 1416–1718 ).
Przypisy
Bibliografia
Norman Davies: Zaginione Królestwa . Kraków: Wydawnictwo Znak, 2010, s. 562-567. ISBN 978-83-240-1462-0 . (pol. ) .