Malta ma długą historię sięgającą tysięcy lat. Leżący na południe od włoskiej Sycylii archipelag był zamieszkiwany i podbijany przez różne ludy i państwa. Cywilizacja na Malcie zaczęła rozwijać się ponad 7000 lat temu[1]. W jaskini Għar Dalam odnaleziono ceramikę stworzoną przez człowieka z około 5000 r. p.n.e[2][3]. Pierwsze większe budowle na Malcie – megalityczne świątynie zaczęto budować około 3600 r. p.n.e. Są one najstarszymi stojącymi budowlami w Europie i jednymi z najstarszych na świecie[4][5], są starsze niż piramidy w Egipcie[1]. W podobnym okresie powstało Hypogeum Ħal Saflieni. Spuścizną tych budowli jest kilkanaście ruin, z czego siedem zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[6][7]. Przez następne wieki wyspy maltańskie były pod panowaniem m.in. Fenicjan i Kartaginy (800–218 p.n.e.), Starożytnego Rzymu (218 p.n.e. – 870 n.e.), Arabów (870–1091), Hrabstwa i Królestwa Sycylii (1091–1530), Zakonu Maltańskiego (1530–1798) oraz Wielkiej Brytanii (1800–1964/1974). Losy wysp maltańskich mają dziś odzwierciedlenie w kulturze, języku i architekturze, czego przykładem jest Valletta z 320 zabytkami, czyniąc ją jednym z najbardziej zagęszczonych obszarów zabytkowych na świecie. Także ona została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO[8]. Obecnie Malta jest republiką parlamentarną i członkiem Unii Europejskiej.
Pierwsze ślady ludzkiego osadnictwa na Malcie sięgają 5 tys. lat p.n.e. i zostały znalezione w jaskini Għar Dalam na południu wyspy[9]. Archeologiczne wykopaliska na wyspie Gozo wskazują na pozostałości świątyń megalitycznych z ok. 3200 p.n.e., najstarszych wolno stojących budowli na świecie. Obecność licznych świątyń zdaje się potwierdzać teorię, że Malta miała duże znaczenie sakralne dla neolitycznych społeczności basenu Morza Śródziemnego.
W IX w. p.n.e. została skolonizowana przez Fenicjan, co zakończyło okres prahistorii w dziejach Malty[10]. Nowi mieszkańcy zakończyli czasy izolacji wyspy i nawiązali szerokie kontakty handlowe z sąsiednimi ludami. W 480 p.n.e. przeszła pod panowanie Kartagińczyków, którzy pozostali tam przez dwa kolejne wieki[11].
Rządy starożytnego Rzymu (218 p.n.e. – 454 n.e.), barbarzyńców (454 – 533) i Bizancjum (533-870)
W 870 podbita przez berberyjską dynastię Aghlabidów z Afryki Północnej
(od 839 pierwsze arabsko-muzułmańskie wypady na wyspę, odparte przez Bizantyńczyków)[13]. W latach 909–1091 Malta weszła w skład Kalifatu Fatymidzkiego/kalifatu fatymidów. Cywilizacja arabska wywarła ogromny wpływ na ukształtowanie się kultury maltańskiej (głównie w dziedzinie języka); wpływy te pozostawały wyraźne aż do XIII w. Zobacz też: Emirat Sycylii.
23 marca 1530 król Hiszpanii Karol V Habsburg podpisał akt, na mocy którego wyspa Malta została przekazana zakonowi joannitów (kawalerów rodyjskich, później kawalerów maltańskich)[16]. Rozpoczął się wówczas złoty okres w dziejach wyspy.
W 1565 joannici obronili wyspę przed atakiem Turków (Wielkie Oblężenie Malty). W 1566 wielki mistrz zakonu Jean de la Valette założył nową stolicę, nazwaną później Valletta, do której w 1571 została przeniesiona siedziba zakonu[17]. Joannici wznieśli wiele fortyfikacji i spowodowali, że Malta zaczęła odgrywać ważną rolę na scenie europejskiej.
W 1800 roku Wielka Brytania objęła Maltę opieką w imieniu Królestwa Obojga Sycylii, a we wrześniu 1800 wyspa została włączona do Korony brytyjskiej. W 1802 układ, zwany pokojem w Amiens, zwrócił wyspę joannitom, ale na skutek oporu miejscowej ludności pozostała ona w rękach Brytyjczyków[19], a 1814 w wyniku traktatu paryskiego stała się kolonią Wielkiej Brytanii i ważnym punktem strategicznym na Morzu Śródziemnym jako kolejny etap brytyjskiego podboju Wschodu. W 1843 została ustalona pisownia języka maltańskiego, który stał się językiem literackim[20], w 1882 został on wprowadzony do szkół[21], obok włoskiego, w 1934 język maltański został uznany za oficjalny[20].
W 1887 ogłoszono pierwszą konstytucję kolonii, zawieszoną w 1903. W 1921 została uchwalona druga konstytucja, zawieszona w 1930.
W czasie II wojny światowej w latach 1940–1943 Malta była ważną brytyjską bazą morską i lotniczą w środkowej części Morza Śródziemnego oraz celem wielu nalotów włoskich i niemieckich z baz na Sycylii (tzw. bitwa powietrzno-morska o Maltę). Po zakończeniu działań wojennych Maltańczycy otrzymali autonomię wewnętrzną i zaczęli dążyć do samostanowienia. Ruchem tym kierowała Partia Pracy. W 1947 została ogłoszona trzecia konstytucja. W 1962 proklamowano Państwo Malty jako część brytyjskiej Wspólnoty Narodów[22]. Brytyjczycy kontrolowali politykę zagraniczną Malty i sprawy obrony.
Od 21 września 1964 niepodległa[23], została członkiem ONZ. Wielka Brytania zachowała jednak prawo do zachowania baz wojskowych na wyspie do 1967, kiedy to Malta wypowiedziała układ[24]. W 1971 po długich i trudnych rokowaniach zawarto prowizoryczne porozumienie maltańsko-brytyjskie, renegocjowane w 1972. Od 1974 republika[23], której pierwszym prezydentem był Anthony Mamo. Ostatni żołnierze brytyjscy opuścili Maltę 31 marca 1979[24]. We wrześniu 1980 zostało zawarte porozumienie z Włochami, gwarantujące neutralność Malty[24]. Na początku lat 80. przeprowadzono istotne reformy wewnętrzne, w tym nacjonalizację najważniejszych sektorów gospodarki, m.in. bankowości, transportu i telekomunikacji. W 1983 nastąpiło wywłaszczenie własności kościelnej, w 1993 wprowadzono ponownie samorząd lokalny, w latach 1999–2004 stanowisko prezydenta państwa sprawował Guido de Marco. Po podpisaniu traktatu akcesyjnego z Unią Europejską Malta od 1 maja 2004 stała się członkiem Wspólnoty. Obecnym prezydentem Malty jest George William Vella. W 2008 walutą maltańską stało się euro.