Garbatkowate

Garbatkowate
Notodontidae
Stephens, 1829
Ilustracja
Narożnica zbrojówka
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

motyle

Podrząd

Glossata

Infrarząd

motyle różnoskrzydłe

Nadrodzina

Noctuoidea

Rodzina

garbatkowate

Gąsienica potwory buczynówki.

Garbatkowate (Notodontidae) – rodzina motyli z podrzędu Glossata. Obejmuje około 3800 opisanych gatunków[1].

Opis

Motyle o krępym, zwykle obficie owłosionym ciele. Głowa najczęściej o zredukowanej ssawce i krótkich głaszczkach. Czułki u samców grzebykowate, u samic piłkowane, ząbkowane lub grzebykowate, ale o krótszych niż u samców ząbkach[2]. Na goleniach występują ostrogi, których zesklerotyzowane wierzchołki mają piłkowane krawędzie. Zatułów z narządami bębenkowymi uformowanymi przez silnie wklęśniętą grzbietową część epimeronu zapiersia. Błona bębenkowa zwrócona jest brzusznie, a na pierwszym segmencie odwłoka brak zakrywającego ów narząd kapturka. U samic ósmy segment odwłoka u ma częściowo błoniaste pleura, a błona pomiędzy brodawkami analnymi a ostium torebki kopulacyjnej zaopatrzona jest w region gruczołowy. Samce mają na wierzchołku odwłoka kępkę długich, włosowatych łusek o piłkowanych lub prostych wierzchołkach[3].

Gąsienice z 4–5 parami posuwek[2], wyposażonych w pojedynczy rząd haczyków[3]. Część gatunków ma na grzbiecie mięsiste garby, czasem duże i ostro zakończone. Inne mają odwłoki zakończone długimi widełkami[2]. Krawędzie tnące żuwaczek mają gładkie[3]. Poczwarki są walcowate, z tyłu zwężone, często z dobrze rozwiniętym kremastrem[2].

Biologia i występowanie

W Polsce występuje 36 gatunków[4] (zobacz: garbatkowate Polski). Zasiedlają głównie lasy, rzadziej parki czy ogrody. Gąsienice żerują na drzewach i krzewach liściastych. U korowódkowatych dzień spędzają we wspólnych oprzędach, a nocą wyruszają na żer. Owady dorosłe są aktywne nocą, chętnie przylatują do światła[2].

Taksonomia

Na podstawie morfologicznej analizy filogenetycznej J.S. Miller wyróżnił 9 monofiletycznych podrodzin garbatkowatych[3]:

Do żadnej z nich nie zaklasyfikował plemienia Hemiceratini i rodzaju Lirimiris[3].

Przypisy

  1. Erik J. van Nieukerken i inni, Order Lepidoptera Linnaeus, 1758, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 212–221.
  2. a b c d e Edward Sołtys: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 47-50. Sówki – Notodontidae, Thaumetopoeidae, Thyatriridae, Drepanidae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1965.
  3. a b c d e James Stuart Miller. Cladistics and classification of the Notodontidae (Lepidoptera, Noctuoidea) based on larval and adult morphology. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 204, 1991. 
  4. Notodontidae Stephens, 1828 — garbatkowate. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-11-15].

Linki zewnętrzne