Dysocjanty

Dysocjanty – grupa substancji psychoaktywnych, których działanie polega głównie na redukowaniu lub blokowaniu (często w sensie fizycznym) sygnałów z mózgu do „świadomości”[1][2].

Deprywacja sensoryczna i dysocjacja mogą ułatwić wgląd w swoją osobowość. Uczucie śnienia na jawie i halucynacje sprawiają, że dysocjanty odczuwalnie przypominają psychodeliki[3]. Zasadniczo można osiągnąć bardzo podobne stany tymi dwiema kontrastującymi metodami − poprzez dysocjanty i psychodeliki – jednak „wydźwięk” doświadczenia, korzyści i ryzyko różnią się bardzo znacznie.

Najlepszymi przykładami dysocjantów są fencyklidyna, ketamina i dekstrometorfan[1]. Warto tu też wymienić podtlenek azotu (gaz rozśmieszający), szałwię wieszczą[1] oraz muscymol.

Wiele dysocjantów wykazuje też depresyjne działanie na ośrodkowy układ nerwowy, co sprawia, że używanie ich niesie podobne ryzyko jak w przypadku opioidów, włączając w to skrajną bradykardię, mogącą prowadzić do śmierci (zwłaszcza przy użyciu bardzo dużych dawek)[3].

Efekty działania dysocjantów są opisywane jako depersonalizacja, analgezja, odrealnienie oraz uczucie śnienia na jawie[1][2].

Farmakologiczny podział dysocjantów

Antagonisty receptora NMDA

Agonisty receptora opioidowego κ

Agonisty receptora σ

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d Jakub Klimkiewicz, Środki dysocjacyjne, [w:] prof. dr hab. n. med. Marcin Wojnar (red.), Standardy postępowania wobec osób używających nowych substancji psychoaktywnych (NSP) Poradnik dla pracowników medycznych, Warszawa: Ministerstwo Zdrowia oraz Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, 2018, s. 33-37, ISBN 978-83-952967-2-7 [dostęp 2024-07-29] (pol.).
  2. a b E.B. Rozenek i inni, Designer drugs – still a threat?, „Przegląd Epidemiologiczny - Epidemiological Review”, 73 (3), 2019, s. 337–347, DOI10.32394/pe.73.23, ISSN 0033-2100 [dostęp 2024-07-29] (ang. • pol.).
  3. a b Haluk Öğmen, Michael H. Herzog, A New Conceptualization of Human Visual Sensory-Memory, „Frontiers in Psychology”, 7, 2016, s. 830, DOI10.3389/fpsyg.2016.00830, ISSN 1664-1078, PMID27375519, PMCIDPMC4899472 [dostęp 2024-10-02].