Bogusław Linda
Bogusław Linda (2018)
Data i miejsce urodzenia
27 czerwca 1952 Toruń
Zawód
aktor, reżyser, scenarzysta
Współmałżonek
Lidia Popiel
Lata aktywności
od 1973
Odznaczenia
Odcisk dłoni w alei gwiazd w Międzyzdrojach
Gwiazda Bogusława Lindy na Alei Gwiazd w Krakowie
Bogusław Linda ⓘ Bogusław Linda (ur. 27 czerwca 1952 w Toruniu ) – polski aktor , reżyser , scenarzysta teatralny i filmowy , komik i pedagog .
Bywa określany „jednym z najpopularniejszych polskich aktorów filmowych”[1] , uchodzi także za „idola młodzieży lat 90.”[2] i „idola pokolenia »„Solidarności” «”[3] . Występował w filmach twórców, takich jak Krzysztof Kieślowski , Agnieszka Holland , Andrzej Wajda , Maciej Ślesicki , Patryk Vega i Władysław Pasikowski . Współzałożyciel i wykładowca Warszawskiej Szkoły Filmowej .
Życiorys
Urodził się 27 czerwca 1952 w Toruniu [4] , gdzie ukończył II Liceum Ogólnokształcące . W 1975 ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie [4] , w spektaklu dyplomowym Szewcy zagrał Sajetana[5] .
Podczas studiów nawiązał współpracę z krakowskim Teatrem Starym , w którym debiutował w 1975 rolą Teofila Dąbrowskiego w Białych ogrodach w reżyserii Romany Próchnickiej [5] , grał też młodego oficera w Warszawiance Stanisława Wyspiańskiego w reż. Henryka Tomaszewskiego i Mikołka w Zbrodni i karze Fiodora Dostojewskiego w reż. Macieja Prusa [6] [5] . W latach 1978–1981 grał w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu w sztukach, takich jak Czarodziejska góra Thomasa Manna czy Ameryka Franza Kafki [5] . W 1979 zadebiutował jako reżyser teatralny spektaklem Szelmostwa Skapena Moliera , wystawianym przez wrocławską PWST[7] . W latach 1980–1983 był aktorem warszawskiego Teatru Studio [8] [7] .
Na ekranie debiutował w 1973 rolą halabardnika w serialu Czarne chmury . Następnie zagrał w polsko-norweskim filmie Haakona Sandoya Dagny (1976)[7] . Jego pierwszą ważną rolą był anarchista Gryziak w Gorączce (1980) w reż. Agnieszki Holland [9] , u której następnie zagrał kalekę w Kobiecie samotnej (1981)[10] . Ponadto wcielił się w Dzidka w Człowieku z żelaza (1981) Andrzeja Wajdy , Witka Długosza w Przypadku (1981) Krzysztofa Kieślowskiego i Klemensa Króla w Matce Królów (1982) Janusza Zaorskiego , bohaterów „naznaczonych egzystencjalnym niepokojem, zmuszonych do beznadziejnych zmagań z wrogą rzeczywistością”[11] . Również w 1982 wyjechał na kilka miesięcy do Paryża , gdzie pracował przy filmie Wajdy Danton (1983), w którym zagrał Louis de Saint-Justa [12] .
Bogusław Linda (2006)
Aktorskie emploi wrażliwca próbował przełamać w filmie Jacka Bromskiego Zabij mnie glino (1987), w którym zagrał groźnego przestępcę Jerzego Malika. W 1988 zadebiutował jako reżyser, tworząc krótkometrażowy film Koniec (1990). Następnie wyreżyserował Seszele (1991)[13] .
W 1992 wcielił się w postać Franza Maurera , esbeka z zasadami, w Psach Władysława Pasikowskiego . Ta rola ukształtowała wizerunek Lindy jako cynicznego „twardziela”[14] . Ugruntowały go role w filmach Psy 2 (1994), Sara (1997), Pułapka (1997) i Demony wojny według Goi (1998). W filmie Sara dodatkowo udowodnił talent wokalny, śpiewając własną interpretację piosenki Leonarda Cohena „I’m Your Man ”[15] . Ponadto w latach 90. uznanie krytyki przyniosły mu role sztukmistrza Stygmy w Jańciu Wodniku (1993) Jana Jakuba Kolskiego , Michała Suleckiego, ojca walczącego o prawo wychowywania swojej córki w Tacie (1995) Macieja Ślesickiego , księdza Robaka w Panu Tadeuszu (1999) Andrzeja Wajdy oraz Ryśka Rudego w komedii wojennej Złoto dezerterów (1998) Janusza Majewskiego . W 1996, podczas Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach , odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd .
W 1998 zrealizował dla Telewizji Polskiej serial dokumentalny Projekt X [16] , składający się z 13 reportażów nagranych przez aktora podczas podróży po świecie[17] .
W 2001 zagrał gangstera Alexa w filmie Władysława Pasikowskiego Reich , Petroniusza w filmie Jerzego Kawalerowicza Quo Vadis i policjanta w filmie drogi Sezon na leszcza . W 2002 nagrał piosenkę „Gdzie mam szukać cię” wspólnie z ukraińską skrzypaczką Assią Akhat . Jesienią 2002 na antenie TVN prowadził talk-show Co ty wiesz o gotowaniu, czyli Linda w kuchni [18] . Program został zdjęty z ramówki po sześciu odcinkach z powodu niskiej oglądalności[19] .
W 2005 zagrał rolę komediową w filmie Czas surferów , a także wystąpił w serialach komediowych Dziki i Dziki 2: Pojedynek , a także nagrał album studyjny pt. Las putas melancólicas z zespołem Świetliki . W 2006 wystąpił w polsko-amerykańskim westernie Letnia miłość , a także nakręcił film Jasne błękitne okna , w którym zagrał u boku Joanny Brodzik i Beaty Kawki . W 2009 zagrał podrywacza Cezarego w komedii Wojciecha Wójcika Randka w ciemno . 5 października 2009 z rąk sekretarza stanu w MKiDN Piotra Żuchowskiego odebrał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” [20] .
1 kwietnia 2011 premierę kinową miał film Macieja Ślesickiego Trzy minuty. 21:37 , w którym wcielił się w rolę malarza. 19 kwietnia 2012 weszła do teatrów w Warszawie wyreżyserowana przez niego sztuka pt. Merlin Mongoł , będąca jego debiutem reżyserskim w sztuce teatralnej.
16 maja 2014 został odznaczony, a 26 maja – udekorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla polskiej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej i twórczej, i działalności społecznej”[21] [22] . Został również uhonorowany w Alei Gwiazd w swym rodzinnym mieście Toruniu , gdzie na Rynku Staromiejskim odsłonił drugą z serii „katarzynek” – podpisów słynnych torunian.
Bogusław Linda w charakterystycznej skórzanej kurtce
Ostatnio aktor występuje w filmach Patryka Vegii i Władysława Pasikowskiego.
Wystąpił w prowadzonej w 2003 roku kampanii Pij mleko! Będziesz wielki [23] . W listopadzie 2017 wziął udział w akcji „Ramię w ramię po równość” Kampanii Przeciw Homofobii [24] .
Życie prywatne
Jest synem Aliny Lindy, profesor uniwersyteckiej[16] . Aktor chroni swoją prywatność i rzadko udziela wywiadów[25] i informacji o życiu osobistym. W młodości cieszył się powodzeniem u kobiet, w środowisku aktorskim słynął z romansów[26] [27] . W 2000 wziął ślub z Lidią Popiel , którą poznał na planie filmu Kroll . Mają córkę Aleksandrę (ur. 1992). Z poprzedniego małżeństwa ma dwóch synów: bliźniaków Mikołaja i Michała (ur. 1979)[28] .
Pasjonuje się jeździectwem i łowiectwem . Uznawany jest za dobrego myśliwego i świetnego strzelca[29] .
Filmografia
Aktor
Scenarzysta filmowy
Autograf Lindy z planu filmowego Crimen (1987)
Scenarzysta i reżyser teatralny
Reżyser filmowy
Gościnnie
Polski dubbing
Reklamy
Wystąpił w kampaniach reklamowych sieci restauracji fast food Burger King [32] , producenta dżinsów Americanos[32] , Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Winterthur [32] , marki telewizyjnych kanałów filmowych Cinemax [32] , suplementu diety Pharmaton Geriavit [32] , producenta wódki Bols Platinum [32] , marki samochodowej Renault [32] i papierosów West .
Dyskografia
Albumy
Notowane utwory
Rok
Tytuł
Pozycja na liście
LP3 [35]
SLiP [36]
2005
„Filandia” (oraz Świetliki )
7
5
2006
„Delikatnienie” (oraz Świetliki)
6
31
Twórczość
Nagrody filmowe i nominacje
Autograf Lindy w Piernikowej Alei Gwiazd w Toruniu
1981: Nagroda Złote Lwy 8 FPFF za rolę w filmie Gorączka
1987: Nagroda Złote Lwy 12 FPFF za rolę w filmie Magnat
1987: Nagroda Złote Lwy 12 FPFF za rolę w filmie Przypadek
1988: Nagroda Złote Lwy 13 FPFF za rolę w filmie Kobieta samotna
1988: Nagroda Szefa Kinematografii za rolę w filmie Zabij mnie glino
1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie Kanalia
1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie In flagranti
1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie Kroll
1991: Nagroda na Festiwal Młodości w Kijowie za film In flagranti
1992: Nagroda Złote Lwy 17 FPFF w kategorii:pierwszoplanowa rola męska w filmie Psy
1994: Nagroda Valenciennes w kategorii: najlepsza główna rola męska w filmie Psy
1995: Nagroda Złote Lwy 20 FPFF w kategorii:pierwszoplanowa rola męska w filmie Tato
2000: Nominacja: Orły w kategorii: najlepsza główna rola męska; za rok 1999 dla filmu Pan Tadeusz
2001: Srebrny Bilet dla filmu Sezon na leszcza , nagroda Stowarzyszenia „Kina Polskie”
2001: Nagroda Złote Lwy 26 FPFF dla filmu Sezon na leszcza w kategorii: najlepszy film komediowy
2012: Złota Kaczka w kategorii: Najlepszy aktor filmów sensacyjnych
2013: Festiwal Dwa Teatry : Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za rolę Jerzego w spektaklu Bezdech w reżyserii Andrzeja Barta [37]
Przypisy
↑ Bogusław Linda w bazie filmpolski.pl
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 82.
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 84.
↑ a b Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 5.
↑ a b c d Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 101.
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 23.
↑ a b c Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 102–103.
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 29.
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 79.
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 35.
↑ B. Kosecka, Bogusław Linda , s. 337.
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 41.
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 37, 38.
↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓ , s. 81.
↑ Sara w bazie filmpolski.pl
↑ a b Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane . Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 12. ISBN 83-7337-452-3 .
↑ Projekt X . filmpolski.pl. [dostęp 2020-07-06]. (pol. ) .
↑ Co ty wiesz o gotowaniu .
↑ Pożegnanie z Lindą .
↑ Gloria Artis dla aktorów . tvp.info, 5 października 2009. [dostęp 2012-12-29].
↑ M.P. z 2014 r. poz. 757 .
↑ Prezydent: To dobre lata dla polskiej kultury / Ordery i odznaczenia / Aktualności / Archiwum Bronisława Komorowskiego / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [online], prezydent.pl [dostęp 2017-11-22] .
↑ Pij mleko! Będziesz wielki . wirtualnemedia.pl , 2004-12-06. [dostęp 2022-04-24].
↑ „Jeśli ludzie się kochają, to ich prywatna sprawa. Nie nam wtykać w to nos”. Bogusław Linda Sojusznikiem LGBT . newsweek.pl, 2017-11-14. [dostęp 2017-11-14].
↑ Oskar Maya: Jest jeden powód, dla którego Lindzie od lat uchodzi więcej niż innym aktorom. Za co kochamy „Bogusia”? . natemat.pl, 2017-01-12. [dostęp 2020-07-06]. (pol. ) .
↑ Monika Jaruzelska i Bogusław Linda: najbardziej strzeżony romans lat 80. [online], plejada.pl, 27 sierpnia 2020 [dostęp 2020-12-13] (pol. ) .
↑ Wszystkie kobiety Lindy [online], www.se.pl [dostęp 2020-12-14] .
↑ Bogusław Linda ma dwóch synów bliźniaków [online], OnetKobieta, 25 października 2012 [dostęp 2020-12-13] (pol. ) .
↑ Adam Jaworski „Myśliwy strzela i… serce go boli”, [w:] Kronika Tygodnia – Zamość 20.10.2009 , https://web.archive.org/web/20141211124137/http://www.roztocze.net/newsroom.php/27402_My%C5%9Bliwy_strzela_i%E2%80%A6_serce_go_boli_.html .
↑ Powidoki w bazie filmpolski.pl [dostęp 2016-10-10].
↑ „Psy 3. W imię zasad”: Linda i Pazura na pierwszych zdjęciach z planu . Onet.pl . [dostęp 2019-07-15].
↑ a b c d e f g Bogusław Linda podpisał kolejny kontrakt reklamowy . plejada.pl, 2015-05-30. [dostęp 2020-07-06]. (pol. ) .
↑ Płyta Las putas melancólicass – Świetliki . muzyka.onet.pl. [dostęp 2013-10-25].
↑ OLiS – sprzedaż w okresie 02.01.2006 – 08.01.2006 . olis.onyx.pl. [dostęp 2013-10-25].
↑ LP3 – Statystyki dla wykonawcy Świetliki i Bogusław Linda . lp3.pl. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
↑ SLiP – Statystyki dla wykonawcy Świetliki feat. Linda . radioszczecin.pl. [dostęp 2013-10-25].
↑ Dwa Teatry: Tango Mrożka i Mewy Akunina najlepsze . Wprost , 2013-06-04. [dostęp 2013-08-03].
Bibliografia
Stanisław Zawiśliński, Maciej Parowski: Powiedzmy Linda . 1994. ISBN 83-901562-1-0 .
Kosecka B., Bogusław Linda , [w:] Słownik filmu pod. R. Syski, Kraków 2005, s. 337–338.
Wakar J., Wyblakły uśmiech Bogusława Lindy , „Kultura” (dodatek do „Dziennik. Europa-Polska-Świat”), nr z dn. 12.01.2007, s. 76–77.
Stanisław Zawiśliński, Powiedzmy Linda , Warszawa, Taurus, 1994.
Linki zewnętrzne
Identyfikatory zewnętrzne: