Urodził się 2 maja 1942 w Białej Podlaskiej, był synem Jana Kaczyńskiego (1906–1990), z zawodu lakiernika, i jego żony Jadwigi z domu Dołęgowskiej (1910–1980)[2]. Pochodził z chłopsko-rzemieślniczej rodziny, a nie – jak zapewniał w wywiadach – z kresowego ziemiaństwa; jego ojciec był lakiernikiem i po zakończeniu II wojny światowej pracował na kierowniczym stanowisku w Remontowych Zakładach Sprzętu Wodno-Melioracyjnego, a matka zajmowała się domem[3]. Jego rodzice mieli starszego syna Ryszarda (1930–1941), który zginął tragicznie w wypadku kolejowym na rok przed narodzinami Bogusława, oraz córkę Annę (1946–2007)[4].
Kiedy miał trzy lata, zaczął uczyć się muzyki u boku ojca[5]. Po raz pierwszy wystąpił publicznie, grając na fortepianie w Domu Strażaka „Skala” w Białej Podlaskiej[5][6]. Występował na akademiach szkolnych[6]. W młodości udzielał korepetycji z gry na fortepianie[5]. Odkąd był dzieckiem, był zafascynowany operą[7].
Po zdaniu matury w Liceum im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Białej Podlaskiej rozpoczął naukę – najpierw w klasie fagotu, a później fortepianu – w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, którą ukończył w 1964[8]. Pracował jako instruktor zespołów muzycznych i akompaniator w Powszechnej Spółdzielni Spożywców w Białej Podlaskiej[9]. Porzucił karierę muzyczną w 1965 po niezdanym egzaminie do Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, a w grudniu 1971 uzyskał tytuł magistra sztuki na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury i Teorii PWSM w Warszawie; pracę seminaryjną napisał o śpiewaczce operowej Adzie Sari (praca stanowiła podstawę do książki pt. „Ada Sari. Kulisy wielkiej sławy” z 2014), a magisterską – o operach Albana Berga, którą wydał w 1987 w formie książki pt. „Ucieczki do Karyntii. Rzecz o Albanie Bergu i jego operach”[10].
Telewizyjną rozpoznawalność zyskał w 1974 dzięki występowi w programie Ireny DziedzicTele-Echo[11][16], w którym zapowiedział wywiad ze śpiewaczką operową Teresą Żylis-Garą[17]. Za autorski program telewizyjny Operowe qui pro quo (1975–1980) otrzymał Nagrodę Prezesa Komitetu ds. Radia i Telewizji (1978) oraz Złoty Ekran (1979) przyznawany przez redakcję czasopisma „Ekran” najciekawszym telewizyjnym programom i osobowościom[18]. W grudniu 1977 poprowadził telewizyjne widowisko operowe „Koncert gwiazd” w Operze Poznańskiej[19]. W 1978 odbył dwumiesięczną podróż do Nowego Jorku w ramach stypendium przyznanego przez Fundację Kościuszkowską[20]. Był także twórcą i prowadzącym audycji radiowych i telewizyjnych: Spotkania z… (1977–), Zaczarowany świat operetki (1981), Sławne, polskie, moniuszkowskie (1982), Rewelacja miesiąca (1979–) i Przeboje Bogusława Kaczyńskiego (1986–)[21]. Relacjonował Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina dla Dziennika Telewizyjnego, w którym występował także przy okazji innych wydarzeń muzycznych[22].
W latach 80. zaczął występować w audycjach Polskiego Radia: Lato z radiem i Cztery pory roku, oraz w świątecznych programach TVP2[23]. W 1983 otrzymał drugi w karierze Złoty Ekran, tym razem za Zaczarowany świat operetki[24]. W 1984 zapowiadał występy polskich artystów na Dniach Kultury Polskiej w Ułan Bator[25]. W tym samym roku został konsultantem muzycznym przy miniserialu Trzy młyny, a w 1985 był konsultantem artystycznych Dni Kultury Polskiej w Konstancji[26]. W 1985 i 1986 otrzymał statuetkę Wiktora dla najpopularniejszej postaci telewizyjnej, a w 1987 – medal „Zasłużony dla kultury mongolskiej”[27].
W 1983 wydał zbiór swoich esejów pt. „Dzikie orchidee”, który rozszedł się w nakładzie 80 tys. egzemplarzy i został okrzyknięty najpopularniejszą książką roku w plebiscycie „Dziennika Wieczornego”[32]. W 1991 wydał dziennik pt. „Kretowisko”, w którym opisał swoją drogę do objęcia stanowiska dyrektora Teatru Wielkiego w Warszawie i przegraną w konkursie; książką wywołał skandal obyczajowy, ponieważ m.in. ujawnił na jej łamach osobiste informacje o swoich opontentach i plotki o nich[33]. Po premierze książki został pozwany przez dyrygenta Ilyę Stupela za pomówienie, ale Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w 1994 umorzył postępowanie karne i zobowiązał Kaczyńskiego do zapłaty 10 mln starych zł na cele dobroczynne[34].
W 1991 założył Fundację „Orfeo”, zajmującą się promocją kultury polskiej w kraju i za granicą, organizowaniem wydarzeń kulturalnych, wspieraniem młodych talentów i edukowaniem kulturalnym[35]. Prowadził także firmę Casa Grande Impresariat Artystyczno-Wydawniczy[36]. 10 września 1992 zorganizował w Krynicy benefis pt. „Wielka sława to żart” z okazji swoich 50. urodzin[37]. W listopadzie 1993 otworzył salon artystyczno-towarzyski w Zamku Ostrogskich w Warszawie, który został zamknięty po dwóch miesiącach z powodu braku sponsora[38]. W latach 1993–1996 był prorektorem ds. artystycznych Akademii Muzycznej w Warszawie, na której prowadził także zajęcia z historii opery[39]. W latach 1994–1998 był dyrektorem Teatru Muzycznego „Roma”, w którym w marcu 1998 zadebiutował jako reżyser spektaklem Madama Butterfly[40].
W grudniu 1995 otrzymał Order Uśmiechu, a w 1997 – Super-Wiktora za całokształt twórczości telewizyjnej[41]. W wyniku plebiscytu Koniec wieku tygodnika „Polityka” został zaliczony do grona dziesięciu największych osobowości telewizyjnych XX stulecia[42][43]. W 2001 poprowadził galę rozdania nagród na festiwalu wideoklipów Yach Film w Gdyni[44]. Jesienią 2002 podczas gali z okazji 50-lecia TVP otrzymał statuetkę i tytuł „Gwiazda Telewizji Polskiej”. W 2004 podczas Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy otrzymał tytuł Generała Kultury Polskiej od kierownictwa Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego[45]. W tym samym roku wystąpił w telewizyjnej reklamie bezprzewodowych telefonów marki Panasonic[45]. W 2005 współprowadził (z Kubą Wojewódzkim) koncert „Trendy” podczas festiwalu TOPtrendy 2005 w Sopocie[44]. W 2006 zdobył tytuł Mistrza Mowy Polskiej, był jednym z jurorów programu TVP2Supertalent i zagrał epizodyczną rolę w 29. odcinku serialu TVNNiania[46]. Wydał autorską serię płytową pt. „Bogusław Kaczyński – Złota kolekcja”[45]. Organizował też m.in. koncerty operowe i widowisko muzyczne „Kiepura Gala”, które przedstawiane było m.in. w polonijnych ośrodkach w Kanadzie i USA[47]. W 2013 zorganizował ogólnopolską trasę koncertową „Przystanek Europejskiego Festiwalu im. Jana Kiepury”[48].
Choroba i śmierć
6 marca 2007 doznał udaru mózgu, wskutek którego częściowo utracił zdolność mówienia i doznał paraliżu prawej strony ciała[49]. Po intensywnej rehabilitacji większość dolegliwości ustąpiła, choć już nigdy nie powrócił do pełnej sprawności fizycznej[50]. W kolejnych latach chorował również na nowotwór żołądka, przeszedł także zawał i drugi udar[51].
17 sierpnia 2018 w Krynicy-Zdroju odsłonięto pomnik Bogusława Kaczyńskiego autorstwa Tomasza Górnickiego. Rzeźba znajduje się w pobliżu pensjonatu „Wisła”, gdzie artysta przez 28 lat zatrzymywał się na czas prowadzenia Festiwali im. Jana Kiepury[63].
Corocznie od roku 2019 w Białej Podlaskiej organizowany jest Festiwal im. Bogusława Kaczyńskiego, który ma na celu popularyzację muzyki operowej, operetkowej i musicalowej[64][65].
2 maja 2020 w Białej Podlaskiej w Parku Radziwiłłowskim w pobliżu szkoły muzycznej odsłonięto pomnik Bogusława Kaczyńskiego autorstwa Stanisława Milewskiego. Przedstawia on postać z brązu siedzącą na granitowym kamieniu[66][67].
W kwietniu 2022 roku ukazała się biografia Bogusława Kaczyńskiego pt. „Będę sławny, będę bogaty” autorstwa Anny Lisieckiej[68].
Wybrane publikacje
Dzikie orchidee, Wydawnictwo Casa Grande, Warszawa, 1985, ISBN 83-86041-15-3.
Ucieczki do Karyntii. Rzecz o A. Bergu i jego operach, Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa, 1987, ISBN 83-212-0483-X.
Wielka sława to żart, Wydawnictwo BGW, Warszawa, 1992, ISBN 83-7066-452-0.
2009 – otrzymał godność „Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej” oraz statuetkę „Złotego Hipolita” nadaną przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego[71]
2016 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie)[74]
Bogusław Kaczyński trzykrotnie otrzymał nagrodę „Złoty Ekran”: 1979 – Złoty Ekran w kategorii „program muzyczny” za cykl „Operowe qui pro quo”; 1983: „Złoty Ekran 1982” za cykl „Zaczarowany świat operetki”, programy o Janie Kiepurze, Marii Fołtyn i Wandzie Wermińskiej. Zdobył „Wiktora” w pierwszej edycji nagrody (1985), potem jeszcze 3 statuetki: 1986, 1987 oraz „Super-Wiktor” (1996).
Filmy i spektakle
1979 – Aria dla atlety – konsultant muzyczny i specjalista operowy