Bitwa pod Markuszowem odbyła się 26 lipca 1792 roku w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1792. Była ostatnim starciem tej wojny.
Tło historyczne
Między innymi wskutek dysproporcji sił, wojna w obronie Konstytucji 3 maja zamieniła się w jeden wielki odwrót wojsk polskich. Wobec niemożności utrzymania linii Bugu, książę Józef Poniatowski prowadził swój korpus w kierunku stolicy, unikając stoczenia decydującej bitwy, dbając o zachowanie armii. W staczanych bitwach obronnych osiągał zresztą niemałe sukcesy (Zieleńce). Pod koniec lipca stanął kwaterą w Kurowie, gdzie dosięgła go wieść o przejściu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na stronę konfederacji targowickiej.
Przebieg bitwy
Pod Markuszowem znajdowała się straż tylna wojsk polskich. Na nią uderzyli od wschodu (od strony Garbowa) niezorientowani w sytuacji politycznej Kozacy. Zrozpaczony zachowaniem krewniaka dowódca polski pociągnął wierne mu wojska (12 szwadronów kawalerii) w bezsensowną już walkę, osobiście dowodząc i wykazując się przy tym niebywałą brawurą, wedle współczesnych przekazów - szukając śmierci. Kozacy zostali odparci i odrzuceni w kierunku Garbowa. W bitwie tej zginęło około 20 Polaków, w tym generalny inspektor kawalerii gen. Janusz Stanisław Iliński.
Konsekwencje
Bitwa z powodu swoich rozmiarów nie miałaby większego znaczenia nawet w innej sytuacji politycznej, w tej zaś była ona pozbawiona znaczenia w ogóle. Wskutek zachowania króla okazało się, że było to ostatnie zwycięstwo wojsk polskich w tej wojnie. Choć armia polska zachowała zdolność bojową, wskutek decyzji władz wojna była przegrana.
Bibliografia
Oddziały wojska I Rzeczypospolitej 1717–1795
Dywizje | |
---|
Brygady | |
---|
Regimenty piesze | |
---|
Pułki jazdy/ ułanów | |
---|
Pułki przedniej straży | |
---|
Pułki kozaków |
|
---|
Regimenty dragonów | |
---|
Oddziały targowickie |
|
---|
Oddziały insurekcji kościuszkowskiej | |
---|
Chorągwie i szwadrony | |
---|
Bataliony | |
---|
Artyleria | |
---|
Bitwy | |
---|