Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Środzie Wielkopolskiej
Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
933/Wlkp/A z 22 grudnia 1932 i z 19 września 2014[1]
|
kolegiata, kościół parafialny, bazylika mniejsza
|
Świątynia w 2013 roku
|
Państwo
|
Polska
|
Województwo
|
wielkopolskie
|
Miejscowość
|
Środa Wielkopolska
|
Adres
|
pl. Kościelny 2 63-000 Środa Wielkopolska
|
|
Wyznanie
|
katolickie
|
Kościół
|
rzymskokatolicki
|
Parafia
|
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Środzie Wielkopolskiej
|
bazylika • nadający tytuł
|
od 2021 papież Franciszek
|
|
Wezwanie
|
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
|
Wspomnienie liturgiczne
|
15 sierpnia
|
Przedmioty szczególnego kultu
|
Relikwie
|
św. Jan Paweł II, św. Dzieci Fatimskie – Franciszek i Hiacynta, św. Ojciec Pio, św. Jakub Apostoł (prawdopodobnie),
|
|
Dane świątyni
|
|
Styl
|
gotycki
|
Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • szerokość
|
• cegła 11 m 45 m 23 m
|
Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież
|
1 36 m
|
Kopuła • liczba kopuł
|
1
|
Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych
|
7 MB Szkaplerznej, MB Różańcowej, św. Michała Archanioła, sw. Rodziny, Trójcy Świętej
|
|
Liczba naw
|
3
|
Nawa główna • wysokość
|
11 m
|
Nawa boczna • wysokość
|
7 m
|
Organy • liczba głosów • liczba manuałów
|
42 3
|
Dzwonnica • typ dzwonnicy • nazwa dzwonu
|
bramna św. Michał (dzwonnica), Maria (wieża), Jan Paweł II (wieża)
|
|
Położenie na mapie Środy Wielkopolskiej Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
|
Położenie na mapie Polski Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
|
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
|
Położenie na mapie powiatu średzkiego Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
|
Położenie na mapie gminy Środa Wielkopolska Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
|
52°13′48,36″N 17°16′33,42″E/52,230100 17,275950
|
|
Strona internetowa
|
Bazylika kolegiacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Środzie Wielkopolskiej – kościół gotycki z początku XV wieku. Rozbudowany na przełomie XV/XVI wieku przez dobudowanie naw bocznych i wieży. W połowie XVI wieku zwieńczenie wieży attyką renesansową. 1598–1602 dobudowano od południa renesansową kaplicę grobową Gostomskich. W nawach sklepienia gwiaździste, w prezbiterium krzyżowo–żebrowe.
- W późnorenesansowym głównym ołtarzu sześć renesansowych figur świętych (św. św. Piotra, Pawła, Wacława, Kazimierza, Barbary i Katarzyny) i obraz Wniebowzięcia NP Marii nieznanego malarza, oparty na kompozycji Petera Paula Rubensa, w zwieńczeniu obraz Madonny z Dzieciątkiem włoskiego malarza Catharini z XVI wieku.
- Na ścianach prezbiterium dwa obrazy ze szkoły flamandzkiej, XVII wiek: Podniesienie Krzyża i Zaparcie się św. Piotra.
- Stalle późnogotyckie z fundacji biskupa Jana Lubrańskiego wykonane 1519–1522 przez braci Jana i Leona z Wrześni.
- Na belce tęczowej późnogotycka polichromowana grupa pasyjna z początku XVI wieku.
- W ołtarzach bocznych włoski obraz Świętej Rodziny z około 1670 i w rokokowej ramie obraz Michała Archanioła 1654, ze szkoły wielkopolskiej.
- W ścianach trzy renesansowe płaskorzeźby, przypuszczalnie pozostałość ołtarza albo sacramentarium: Bóg Ojciec, Ostatnia Wieczerza i Duch Święty oraz renesansowa płyta nagrobna Ambrożego Pampowskiego, wojewody sieradzkiego (zmarłego 1510).
- w nawie głównej świecznik-pająk z kryształu weneckiego.
- W filarze tablica pamiątkowa księdza Augustyna Szamarzewskiego, mansjonarza średzkiego, 1857–1887, jednego z pionierów ruchu spółdzielczego w Wielkopolsce.
- Renesansowa kaplica Gostomskich, fundacji Hieronima Gostomskiego wojewody poznańskiego, na planie ośmioboku, nakryta ośmiodzielną kopułą. Portal z kratą z brązu, dzieło mistrza gdańskiego Krzysztofa Olendorfa z 1598. W kaplicy znajdują się dwa nagrobki. Pierwszy – przyścienny, wczesnobarokowy, z brunatnego i różowego marmuru, piętrowy nagrobek Anny z Ostrorogów Sieniawskiej (zmarłej 1584); na nagrobku tablica inskrypcyjna jej córki wojewodziny Urszuli Gostomskiej; drugi – nagrobek dziecięcy z brunatnego i różowego marmuru należy do Zygmunta Stadnickiego. Oba nagrobki są puste a zmarli pochowani są w krypcie pod kaplicą. W ołtarzu dwa obrazy szkoły włoskiej: Święta Trójca z XVII wieku i Święta Rodzina z XVI wieku. Kaplica obecnie pełni funkcję Kaplicy Wieczystej Adoracji Najświętszego Sakramentu.
Decyzją Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów 16 grudnia 2021 podniesiono rangę kościoła do bazyliki mniejszej[2].
Proboszczowie i prepozyci średzcy:
Przypisy
Bibliografia
- BożennaB. Urbańska BożennaB., Kolegiata w Środzie Wielkopolskiej, Środa Wielkopolska: Średzkie Towarzystwo Kulturalne, 2008, ISBN 978-83-908000-9-7, OCLC 836441377 . Brak numerów stron w książce
- praca zbiorowa Kolegiata fotografie, Średzkie Towarzystwo Fotograficzne, Środa Wielkopolska 2009, ISBN 978-83-927882-0-1.
- Franciszek Jaśkowiak Wydawnictwo poznańskie. Przewodnik, Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, Warszawa 1967.
Archikatedry |
|
---|
Katedry |
|
---|
Konkatedry |
|
---|
Kolegiaty |
|
---|
Klasztorne |
|
---|
Poklasztorne |
|
---|
Pozostałe |
|
---|
Linki zewnętrzne
|
|