Wehrkreis X

Wehrkreis X (Hamburg)
De militaire districten van het Duitse Rijk na de "Anschluss" van Oostenrijk.
Oprichting	16 mei 1935[1][2]
Ontbinding	8 mei 1945[3]
Land	nazi-Duitsland
Onderdeel van	Wehrmacht
Type	Militair district
Veldslagen	Tweede Wereldoorlog
Commandanten	zie bevelhebbers

Het Wehrkreis X (Hamburg) (vrije vertaling: 10e militaire district (Hamburg)) was een territoriaal militaire bestuurlijke eenheid tijdens het nationaalsocialistische Duitse Rijk. Het bestond vanaf 1935 tot 1945.

Het Wehrkreis X was verantwoordelijk voor de militaire veiligheid van de deelstaten Sleeswijk-Holstein, Noord-Hannover, Bremen en Hamburg. En de bevoorrading en training van delen van het leger van de Heer in het gebied.

Het voormalige hoofdkwartier van het Wehrkreis in Hamburg.

Het hoofdkwartier van het Wehrkreis X was gevestigd in Hamburg[3].

Het Wehrkreis X had drie Wehrersatzbezirke (vrije vertaling: drie reserve militaire districten) Schleswig-Holstein, Hamburg en Bremen.

Kaart van het Wehrkreis X in 1944.

Bevelhebbers[4]

Rang	Naam	Begin	Eind	Opmerking
General der Artillerie	Wilhelm Knochenhauer	16 mei 1935[1][2]	28 juni 1939[1][2]	Overleden op 28 juni 1939[1][2]
General der Infanterie	Erich Lüdke	28 juni 1939 - 26 augustus 1939[5][6] - 1 september 1939[3]	1 juni 1940[3][5][6]
General der Infanterie	Maximilian Schwandner	1 juni 1940[3][7][8]	24 oktober 1940 - 25 oktober 1940[7][8]
General der Artillerie	Peter Weyer	25 oktober 1940 - 26 oktober 1940[3][9]	31 april 1941 (sic)[9][10]
General der Infanterie	Erich Raschick	1 mei 1941[3][11][12]	28 februari 1944 - 30 juli 1944[11]
General der Infanterie	Wilhelm Wetzel	1 maart 1944[3][13][14][15][16]	8 mei 1945[3][13][14]

Politieautoriteiten en SD-diensten

Höherer SS- und Polizeiführer (HSSPF):

• Hans-Adolf Prützmann (25 augustus 1939 - 1 mei 1941[17])
• Rudolf Querner (1 mei 1941 - 30 januari 1943[18])
• Georg-Henning von Bassewitz-Behr (16 februari 1943 - 20 februari 1944[19])

Befehlshaber der Ordnungspolizei (BdO):

• Rudolf Querner (16 maart 1940 - 1 oktober 1940[20])
• Karl Retzlaff (1 september 1943 - 1 januari 1945[21])
• Walter Abraham (1 januari 1945 - 8 mei 1945[22])

Inspekteur der Ordnungspolizei (IdO):

• Rudolf Querner (16 maart 1940 - 1 oktober 1940[23])
• Herbert Becker (31 oktober 1940 - 21 april 1942[24])
• Reiner Liessem (21 april 1942 - 1 september 1943)
• Herbert Becker (8 april 1942 -20 april 1943[24])

Krijgsgevangenkampen

De volgende krijgsgevangenenkampen maakten onderdeel uit van het Wehrkreis X:

• Stalag X A Schleswig (in Sleeswijk-Holstein)
  • Stammlager X Az Kaltenkirchen
• Stalag X B Sandbostel (in Nedersaksen)
• Stalag X C Nienburg/Weser (in Nedersaksen)
• Stalag X D (310) Wietzendorf (in Nedersaksen)
• Oflag X Hohensalza (in Wartheland, hedendaags Polen)
• Oflag X A Itzehoe (in Sleeswijk-Holstein)
• Oflag X B Nienburg/Weser (in Nedersaksen)
• Oflag X C Lübeck (in Sleeswijk-Holstein)
• Oflag X D Hamburg-Fischbek
• Lager Schwarzer Weg van de Gestapo in Wilhelmshaven (in Nedersaksen)

Höhere Kommandeur der Kriegsgefangenen

De krijgsgevangenkampen stonden sinds 1 juni 1940 onder bevel van de commandant van de krijgsgevangenen in het Wehrkreis X (Kommandeur der Kriegsgefangenen im Wehrkreis X). Dit was aanvankelijk Generalmajor Wilhelm Schönberg, en van april 1942 tot december 1943 Generalmajor Walter Schade. Met het onder het bevel van de SS plaatsen van het krijgsgevangenenstelsel, werd Georg-Henning von Bassewitz-Behr vanaf 1 oktober 1944 de commandant van de krijgsgevangenen in het Wehrkreis X.

Externe links

• (en) World War II Armed Forces - Orders of Battle and Organizations: organigram van het Wehrkreis X in 1941.
• (de) Lexikon der Wehrmacht: samenstelling van het Wehrkreis X in 20 september 1939.
• (de) Lexikon der Wehrmacht: samenstelling van het Wehrkreis X in 22 juli 1941.

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Wehrkreis X (Hamburg) op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• (en) Kursietis, Andris J. (1999). The Wehrmacht at War 1939-1945; The Units and Commanders of the Ground Forces during World War II. Aspekt, pp. 75. ISBN 90-75323-38-7. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
• (de) Tessin, Georg (1996). Verbände und Truppen der deutschen Wehrmacht und Waffen-SS im Zweiten Weltkrieg 1939-1945. Zechzehnter Band: Verzeichnis der Friedensgarnisonen 1932-1939 und Stationierungen im Kriege 1939-1945. Teil 2. Wehrkreise VII-XIII. Verlag E. S. Mittler & Sohn, Frankfurt/Main. ISBN 3-7648-1097-1. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
• (de) Schulz, Andreas, Günter Wegmann (2003). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 1 A-G. Biblio Verlag, Bissendorf, 4, 61. ISBN 3-7648-2373-9.
• (de) Schulz, Andreas, Dieter Zinke (2009). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 4 PO-SCHI. Biblio Verlag, Bissendorf, 93, 137, 139, 257. ISBN 978-37648-2595-2.

---

1. (de) Lexikon der Wehrmacht: Knochenhauer, Wilhelm. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
2. (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Kavallerie Wilhelm Knochenhauer. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
3. Kursietis 1999, p.75.
4. (de) Lexikon der Wehrmacht: Wehrkreis X. Geraadpleegd op 22 juni 2021.
5. (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Infanterie Erich Lüdke. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
6. (de) Lexikon der Wehrmacht: Lüdke, Erich. Geraadpleegd op 2 juni 2021.
7. (de) Lexikon der Wehrmacht: Schwandner, Maximilian. Geraadpleegd op 2 juni 2021.
8. (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Infanterie Maximilian Schwandner. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
9. (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Artillerie Peter Weyer. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
10. (de) Lexikon der Wehrmacht: Weyer, Peter. Geraadpleegd op 2 juni 2021.
11. (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Infanterie Erich Raschick. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
12. (de) Lexikon der Wehrmacht: Raschick, Erich. Geraadpleegd op 2 juni 2021.
13. (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Infanterie Wilhelm Wetzel. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
14. (de) Lexikon der Wehrmacht: Wetzel, Wilhelm. Geraadpleegd op 2 juni 2021.
15. (de) Media.offenes-archiv.de: Rathausausstellung_2013_Wehrmachtjustiz_18.pdf. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
16. (en) Axis History Forum: General der Infanterie Wilhelm Wetzel. Geraadpleegd op 25 juni 2021.
17. Schulz 2009, p.93.
18. Schulz 2009, p.139.
19. Schulz 2003, p.61.
20. Schulz 2009 p.137.
21. Schulz 2009 p.257.
22. Schulz 2003 p.4.
23. Schulz 2009, p.137.
24. Schulz 2003 p.75.