Veiligheidsregio

Een veiligheidsregio is in Nederland een gebied waarin wordt samengewerkt door verscheidene besturen en diensten bij de uitvoering van taken op het terrein van brandweerzorg, rampen- en crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening, openbare orde en veiligheid. De term veiligheidsregio betekent ook het desbetreffende openbaar lichaam.

Nederland kent 25 veiligheidsregio's. Een regio omvat de volledige grondgebieden van een aantal gemeenten. Het samenwerkingsverband wordt bestuurd door deze gemeenten. De samenwerking is gestoeld op de Wet veiligheidsregio's (Wvr) en de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr): de eerste bepaalt dat de colleges van burgemeester en wethouders van de betreffende gemeenten een gemeenschappelijke regeling treffen, waarbij een openbaar lichaam wordt ingesteld met de aanduiding veiligheidsregio, maar wel met bepaalde afwijkingen van de Wgr.

De voorzitters van de 25 veiligheidsregio's vormen samen het Veiligheidsberaad.

De veiligheidsregio's

Veiligheidsregio's, grenzen per 2023

De veiligheidsregio's, in de volgorde van de nummering op de kaart, en ingedeeld naar provincie, zijn:[1]

veiligheidsregio vestigingsstad grootste gemeente provincie inwonertal (1-1-2020)[2] oppervlakte (1-1-2020)[2] bevolkingsdichtheid (1-1-2020)[2]
Groningen Vlag Groningen (gemeente) Groningen Vlag Groningen (provincie) Groningen 585.866 2.323,94 252
Friesland Vlag Leeuwarden Leeuwarden Vlag Friesland Friesland 649.957 3.335,62 195
Drenthe Vlag Assen Assen Vlag Emmen Emmen Vlag Drenthe Drenthe 493.682 2.632,65 188
IJsselland Vlag Zwolle Zwolle Vlag Overijssel Overijssel 531.342 1.830,81 290
Twente Vlag Enschede Enschede 631.064 1.488,19 424
Noord- en Oost-Gelderland Vlag Apeldoorn Apeldoorn Vlag Gelderland Gelderland 827.731 2.765,39 299
Gelderland-Midden Vlag Arnhem Arnhem 696.625 1.177,29 592
Gelderland-Zuid Vlag Nijmegen Nijmegen 561.596 1.021,04 550
Utrecht Vlag Utrecht (gemeente) Utrecht Vlag Utrecht (provincie) Utrecht 1.354.834 1.485,46 912
Noord-Holland-Noord Vlag Alkmaar Alkmaar Vlag Noord-Holland Noord-Holland 662.748 1.422,41 466
Zaanstreek-Waterland Vlag Zaandam Zaandam Vlag Zaanstad Zaanstad 339.182 346,69 978
Kennemerland Vlag Haarlem Haarlem 549.947 417,84 1.316
Amsterdam-Amstelland Vlag Amsterdam Amsterdam 1.070.575 280,96 3.810
Gooi en Vechtstreek Vlag Hilversum Hilversum 257.075 196,92 1.305
Haaglanden Vlag Den Haag Den Haag Vlag Zuid-Holland Zuid-Holland 1.117.031 402,71 2.774
Hollands Midden Vlag Leiden Leiden 808.860 806,78 1.003
Rotterdam-Rijnmond Vlag Rotterdam Rotterdam 1.323.434 863,72 1.532
Zuid-Holland Zuid Vlag Dordrecht Dordrecht 459.371 626,88 733
Zeeland Vlag Middelburg Middelburg Vlag Terneuzen Terneuzen Vlag Zeeland Zeeland 383.488 1.782,12 215
Midden- en West-Brabant Vlag Breda Breda Vlag Tilburg Tilburg Vlag Noord-Brabant Noord-Brabant 1.119.087 2.114,35 529
Brabant-Noord Vlag 's-Hertogenbosch 's-Hertogenbosch 663.257 1.352,56 490
Brabant-Zuidoost Vlag Eindhoven Eindhoven 780.611 1.438,55 543
Limburg-Noord Vlag Venlo Venlo Vlag Limburg Limburg 520.017 1.496,69 347
Zuid-Limburg Vlag Maastricht Maastricht 597.184 649,92 919
Flevoland Vlag Lelystad Lelystad Vlag Almere Almere Vlag Flevoland Flevoland 423.021 1.411,63 300

Het grondgebied van elke provincie, het werkgebied van elke regionale eenheid van de politie en elk rechterlijk arrondissement bestaat uit het volledige gezamenlijke werkgebied van een of meer veiligheidsregio's. De werkgebieden van de veiligheidsregio's vormen dus de bouwstenen waarmee het grondgebied van een provincie, het werkgebied van een regionale eenheid van de politie en een rechterlijk arrondissement eenvoudig te beschrijven is.

Samenwerking

Binnen de veiligheidsregio wordt ten minste samengewerkt op de elementen:

  • Bestuurlijke integratie: hieronder wordt verstaan een verplichte bestuurlijke samenwerking tussen het hulpverleningsbestuur (brandweer en GHOR) en het regionaal college van de politie om een gecoördineerde voorbereiding op gezamenlijk optreden in ramp- en crisissituaties te bevorderen;
  • Gemeenschappelijke meldkamer: hierbij gaat het om een steeds verder gaande samenwerking tussen de meldkamers voor brandweer, politie en ambulancediensten;
  • Vorming regionaal veiligheidsbureau: dit zal een bureau zijn dat is bedoeld om de ambtelijke ondersteuning van het bestuur en management van de veiligheidsregio te organiseren.

Bij de inrichting van de veiligheidsregio's zijn de besturen van brandweer en GHOR samengevoegd tot een zogenaamd hulpverleningsbestuur. Dit voornemen om de besturen van brandweer en GHOR te integreren, heeft het kabinet reeds opgenomen in 2002; de integratie is inmiddels in alle regio's voltooid. De burgemeester behoudt het gezag en de bestuurlijke verantwoordelijkheid over de inzet van de brandweer en de GHOR.

Het kabinet heeft wettelijk vastgesteld welke taken op regionaal niveau dienen te worden uitgevoerd. Het gaat hier onder meer om multidisciplinaire taken die gericht zijn op de rampenbeheersing. Naast de huidige taken zullen de volgende taken in ieder geval bij het regionale hulpverleningsbestuur worden ondergebracht:

  • Het verplicht adviseren van de gemeentebesturen voor welke objecten een rampbestrijdingsplan vastgesteld moet worden en over de inhoud van de rampbestrijdingsplannen.
  • Het verzorgen van de ambtelijke ondersteuning voor het gezag van de burgemeester in geval van een calamiteit.
  • Het met de politie inrichten en in stand houden van de gemeenschappelijke meldkamer.
Risicolandkaart van de veiligheidsregio's, met risico-objecten, gemodelleerd overstromingsgebied, en vitale infrastructuur (spoor, snelweg, hoogspanning).

Voor de vorming van de veiligheidsregio's was voor een deel nog sprake van aparte meldkamers voor politie, brandweer en ambulancediensten, elk onder de verantwoordelijkheid van de (verschillende) regionale besturen. Bij de vorming van een veiligheidsregio behoort de oprichting van gemeenschappelijke meldkamer met een Geïntegreerd Meldkamersysteem en C2000 (digitaal landelijk mobiel netwerk voor hulpverleningsdiensten).

Om als veiligheidsregio te voldoen aan de gestelde eisen over de verplichte samenwerking tussen het hulpverleningsbestuur en de politie zijn er verschillende mogelijkheden en de keuze is aan de regio. De regio’s kunnen bijvoorbeeld een bestuurscommissie veiligheid instellen waarin vertegenwoordigers van politie en het hulpverleningsbestuur gezamenlijk komen tot besluitvorming over de rampenbeheersing, maar dit hoeft niet.

De ontwikkeling van de feitelijke realisatie van de veiligheidsregio's kent in de praktijk verschillende snelheden. Veel managementaandacht gaat momenteel zitten in het inrichten van de organisaties, de ontvlechting uit de gemeenteprocessen, en de regionalisering van de brandweerkorpsen in de regio.

Samenvallen met voormalige politieregio's

Toen er nog 25 politieregio's waren is toegewerkt naar het territoriaal hiermee samenvallen van de veiligheidsregio's. De regionale eenheden van de politie hebben als werkgebied steeds het totale werkgebied van een of meer volledige veiligheidsregio's (zie ook boven).

De politie is qua organisatie geen onderdeel van de veiligheidsregio: onder meer de verschillen in financieringsvormen zijn daarvoor nog te groot. Zo wordt de veiligheidsregio gefinancierd op basis van verlengd lokaal bestuur, en wordt de politie functioneel gefinancierd vanuit het Rijk. De politie is formeel geen onderdeel van de veiligheidsregio, maar zit wel aan tafel bij het veiligheidsberaad.

De veiligheidsregio's vallen inmiddels[(sinds) wanneer?] bijna overal samen met de 25 GGD-regio's; de enige uitzondering is Tilburg en omgeving.

Referenties

  1. ↑ Zie ook de gemeenten per veiligheidsregio in de Bijlage van de Wet veiligheidsregio’s
  2. ↑ a b c CBS Statline. opendata.cbs.nl. Geraadpleegd op 11 februari 2022.