Steendorp ligt op de linkeroever van de Schelde, stroomafwaarts van Temse. Net ten oosten van Steendorp ligt Rupelmonde.
Geschiedenis
De oudste archeologische sporen dateren uit de Romeinse periode. Vermoedelijk was er toen een kampplaats ter bewaking van de heirbaan Rijsel-Antwerpen.[1] De oudste vermelding van het dorp dateert uit 1166, onder de vroegere benaming Scausele.[2]
De oudste bronnen over de ontginning van Rupeliaanseklei gaan terug tot de 16e eeuw. In de 18e eeuw kwam de klei-exploitatie sterk op en in 1881 waren er een honderdtal steengelagen. Het dorp kende toen een jaarlijkse productie van circa 90 miljoen bakstenen. Dit ondanks het feit dat in 1865 een veertigtal arbeidersgezinnen het dorp verlieten, ze trokken naar Lot. De steenbakkersknechten waren vermoedelijk ingegaan op profetieën van ronselaars voor de fabrieken. Ze vestigden zich in de Carré en gingen aan de slag bij weverijScheppers.[3]
De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën in de Gelaagstraat. Ze werd opgericht in het tweede kwart van de 19e eeuw ter verdrijving van de cholera in het dorp.[7]
Tot het einde van de 18e eeuw was er het kasteel Leugenhage, ook gekend als het Blauwhof. De Blauwhofstraat is er naar vernoemd.
Natuur en landschap
Steendorp ligt in het Waasland en aan de Schelde. Het laagste punt is ongeveer 2 meter. In het noorden ligt de helling van de Cuesta van het Waasland en neemt de hoogte toe tot 26 meter. Deze helling is erg populair bij wielertoeristen uit de buurt, aangezien het een van de weinige natuurlijke hellingen is op fietsafstand van Antwerpen.[bron?] De aanwezigheid van Rupelse klei, geschikt voor de productie van bakstenen, heeft geleid tot een bloeiende baksteenindustrie, waardoor veel kleiputten ontstonden. Vaak ontwikkelde zich daaromheen weer natuur. Natuurgebieden zijn:
De Roomkouter is een voormalige kleiput dat nu een natuurgebied is. Het natuurgebied bestaat uit 2 zones: zone 1 is een natuurgebied, zone 2 is eerder een park met een Finse piste (900m lang), een bijzonder loopparcours voor joggers, en een natuurvriendelijke speeltuin.
Het Kijkverdriet is een natuurgebied aan de dijk tegenover de steenbakkerij. Op de dijk zelf is een picknicktafel met zicht op het Kijkverdriet voorzien.
Steendorp had een eigen gemeentebestuur en burgemeester van 1881 tot de fusie met Temse in 1976. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, vanaf 24 juli 1916, werd het dorp door de Duitse bezetter ingedeeld in de Westabschnitt van 't Vestingsgouvernement Antwerpen.[11]
Onderstaande tabel toont de evolutie in de zetelverdeling van de Steendorpse gemeenteraad tussen 1922 en 1964. De getallen zijn gebaseerd op de Gazette van Temsche.
De zetels van de gevormde coalitie krijgen als achtergrondkleur de partijkleur. De zetels van de lijst die de burgemeester levert, staan vetjes afgedrukt.
Cultuur
Wapen
Het Wapen van Steendorp werd nooit officieel toegekend, het werd echter wel in de praktijk gebruikt door de toenmalige gemeente.[13]
Folklore
De dorpsreusKeizer Karel I dateert uit 2011 en werd gemaakt naar aanleiding van het overlijden van Kalman Horvath, alias Keizer Karel I van Steendorp; boegbeeld van het Steendorpse carnaval. Hij was de vaste pijnder van de reus Mercator (1994) uit Rupelmonde.[14] Hij is 3,90 meter en weegt 40 kilo. Het hoofd werd gemaakt door Jo Bocklandt. Sinds 2015 is het reuzenbestand uitgebreid met Mie Matsjoefel ter ere van de Matsjoefelommegaunk. Ze werd gebaseerd op een tekening van Don Houthoofd, is 3 meter hoog en weegt 50 kilo. Haar hoofd werd eveneens gemaakt door Jo Bocklandt.[15]
Literatuur
Steendorp, O mijn duurbre grond – Herwonnen cuestatrots, Temse, 2010
Beeldcultuur
Acteur Martin Gyselinck zelf geboren in Temse en woonachtig in Steendorp vertolkte in Bompa en Chez Bompa Lawijt de rol van Ward. Erg kenmerkend aan die rol was dat deze ook afkomstig was uit Steendorp en steeds "é? é? é?" zei. Wards vrouw Marie-Louise (actrice Mariette Verley) reed zo met een moto rond, de "Steendorp Express" genoemd.
Muziek
Briqueville is een mysterieuze Belgische postmetal-band uit Steendorp, opgericht rond 2006 en debuutalbum in 2014. De leden hullen zich tijdens optredens in lange gewaden en dragen maskers, zodat niet gekend is wie de leden van de band zijn.