Het Sinterklaasjournaal is de jaarlijkse fictievenieuwsrubriek in het kader van de traditionele sinterklaasviering van de NTR (voorheen een samenwerking van de KRO, NPS, TROS, Teleac/NOT en VPRO, later alleen van de NPS) op de Nederlandse televisie, waarin wordt getoond wat Sinterklaas zoal meemaakt. Nederlanders die buiten Nederland wonen kunnen het Sinterklaasjournaal ook via BVN zien. Het format van het 'echte' televisiejournaal wordt geïmiteerd, waarbij verhaallijnen in fragmenten als reportages worden gepresenteerd. Hierdoor kan dit programma gezien worden als een scripted realityprogramma.
Het Sinterklaasjournaal wordt tijdens de sinterklaasperiode dagelijks uitgezonden rond 18.00 uur. Op de zaterdag van de intocht is er om 12.00 uur een extra lange uitzending van het Sinterklaasjournaal die bestaat uit een rechtstreeks uitgezonden verslag van de intocht. PresentatriceDieuwertje Blok en verslaggeverJeroen Kramer presenteren de intocht.
Een normale aflevering kent de volgende onderwerpen:
hoofdonderwerpen (meestal 3)
kort nieuws
Pietenweer
Elke zondag is er het Sinterklaasjournaal weekoverzicht en op pakjesavond wordt er een jaaroverzicht uitgezonden. In 2012 werd er na iedere reguliere uitzending ook een extra uitzending op de website van het Sinterklaasjournaal geplaatst. Deze web-uitzendingen bevatten bonusmateriaal dat niet op televisie werd uitgezonden. In 2013 keerde dit onderdeel niet meer terug.
De leadermuziek werd in 2005 en 2006 gewijzigd.
In 2014 was het ook de eerste keer dat er in het Sinterklaasjournaal niet alleen Zwarte Pieten meededen. Het seizoen in 2019 was het eerste seizoen waarin helemaal geen Zwarte Pieten meer zaten.
In 2016 heeft het Sinterklaasjournaal een lichte make-over gehad. De leader is veranderd (de muziek is echter hetzelfde gebleven), een aantal bumpers, de studio en de website zijn vernieuwd.
In 2020 en 2021 werd de intocht van Sinterklaas vanwege de coronacrisis niet live uitgezonden, maar van tevoren opgenomen. De aankomstlocatie werd geheimgehouden tot de uitzending van het Sinterklaasjournaal om te voorkomen dat er publiek bij zou zijn.
Er verschijnt ook jaarlijks een Sinterklaasjournaal Doeboek met daarin spelletjes en knutselwerken rond het thema Sinterklaas. Dit Doeboek verschijnt in de week voordat het Sinterklaasjournaal begint.
Sinds 2023 is er ook het praatprogramma Speculasies waarin vooruit wordt gekeken en teruggeblikt op de uitzending van het Sinterklaasjournaal.[1][2]
In de zomer van 2024 werd Merel Westrik aangesteld om dat jaar het Sinterklaasjournaal over te nemen van Blok, die vanwege een recente neusamputatie genoodzaakt was om af te zeggen.[3]
Waardering
In 2013 won het Sinterklaasjournaal de Gouden Stuiver bij het Gouden Televizier-Ring Gala. In 2011 en 2012 waren ze ook genomineerd, maar toen gingen respectievelijk Taarten van Abel en Het Klokhuis er met de prijs vandoor. In 2015 werd het programma genomineerd voor de Zilveren Nipkowschijf, de prijs van tv-critici voor het beste Nederlandse televisieprogramma, vanwege de creatieve manier waarop het in 2014 omging met de zwartepietendiscussie.[4] In 2021 was het Sinterklaasjournaal laureaat van de Ere zilveren Nipkowschijf.
De bioscoopfilm Het Sinterklaasjournaal: De Meezing Moevie uit 2009 is op de serie gebaseerd. Het publiek wordt erin opgeroepen mee te zingen. De liedteksten komen daartoe in beeld.
In 2015 kreeg de NTR een boete van het Commissariaat voor de Media vanwege reclame maken voor het eigen Sinterklaasjournaal-inpakpapier. De som van 150.000 euro moest betaald worden omdat het inpakpapier te zien was in uitzendingen.[5]
Controverses
Het programma heeft ook tot controverse geleid. In 2020 zou Sinterklaas aankomen in een plaats genaamd "Kruisigem", wat werd opgevat als verbastering van "Kruisig Hem". Volgens de Bijbel werd met die kreet opgeroepen tot de dood van Jezus Christus. Naast dat plaatsnaambord stond een crucifix met daaraan Jezus. Dit werd door veel christenen kwetsend gevonden, waarna NTR reageerde dat het niet de bedoeling was dat mensen daardoor gekwetst werden.[6]
In 2022 klaagden ouders na een uitzending van het programma waarin de pakjesboot van de Sint gezonken was. Dit leidde tot grote schrik onder de kinderen die de aflevering keken. De omroep plaatste daarop een bericht waarin ze toezegden "erop te vertrouwen dat Sinterklaas ook deze keer een oplossing voor alle problemen vindt".[7] Deze bleek een privévliegtuig te zijn waarmee de Sint naar Nederland vloog met de pakjes en zijn Pieten. Op het vliegveld kreeg hij een vervangende boot aangeboden waarmee hij de reis naar Hellevoetsluis kon vervolgen.[8][9]